Mobilne goni stacjonarne
Jeszcze dwa lata temu notebook z wydajną kartą graficzną był łakomym kąskiem dla wielu użytkowników i kosztował spore pieniądze. Obecnie za sprawą upowszechnienia się układów z serii ATI Radeon Mobility i Nvidia GeForce Go sytuacja zmieniła się diametralnie. Co kilka miesięcy pojawiają się coraz wydajniejsze mobilne układy graficzne, które pod względem osiągów depczą po piętach układom stacjonarnym. Do wyboru mamy ponad dwadzieścia mobilnych układów graficznych, począwszy od GeForce’a Go 7800 GTX i Mobility Radeona X1600, na GeForsie FX Go 5200 i Mobility Radeonie kończąc. W dalszej części artykułu zajmiemy się tylko kilkunastoma najczęściej stosowanymi w notebookach.
Najtańsze, bo zintegrowane
Podobnie jak w stacjonarnych pecetach, z niektórymi notebookowymi płytami głównymi zintegrowane są układy graficzne. Pozwala to zaoszczędzić pieniądze, a tym samym wyposażyć laptopa w podstawową kartę graficzną. Wśród obecnie produkowanych mobilnych zintegrowanych układów graficznych znajdziemy takie chipy, jak: SiS M661MX, SiS M760, VIA/S3G UniChrome Pro oraz Intel Extreme Graphics II. Wszystkie one korzystają z pamięci operacyjnej notebooka. Wydajność tych układów nie jest wysoka, dlatego też jeśli się zdecydujemy na laptopa z którymś z wymienionych układów, musimy być świadomi, że jego wydajność jest wystarczająca tylko do pracy z programami biurowymi. Dodatkową zaletą zintegrowanych chipów graficznych jest stosunkowo mały apetyt na energię elektryczną, dlatego też notebooki z takimi kośćmi pracują długo na bateriach.
Jeśli chcielibyśmy uruchomić na notebooku starsze gry, to powinniśmy wybrać model wyposażony w najnowszy zintegrowany z płytą główną układ graficzny Intel Media Graphics Accelerator 900 (platforma Centrino) lub ATI Radeon Xpress 200M. Zapewniają one płynne wyświetlanie obrazu w grach np. Quake’u III lub Unreal Tournamencie 2003. Doom 3 działa na tych układach z prędkością kilku klatek na sekundę, więc o udanej zabawie z najnowszymi grami nie może być mowy.
Dla mobilnego gracza
Karta graficzna w laptopie, który ma nam służyć jako przenośna konsola do gier, powinna spełniać kilka kryteriów. Dobrze byłoby, aby była ona zgodna z DirectX 9.0 i miała co najmniej cztery potoki renderujące. Magistrala pamięci karty powinna mieć szerokość 128 bitów, a pamięć RAM podsystemu graficznego wynosić 128 MB. W miarę przyzwoity komfort grania zapewnia Mobility Radeon 9700 z interfejsem AGP. To całkiem solidny układ graficzny z czterema potokami renderującymi i 128-bitową magistralą pamięci, który potrafi wyświetlić już kilkanaście klatek na sekundę w wymagających grach i zapewnić w miarę płynną grę w niskich rozdzielczościach z wyłączonym antyaliasingiem i filtrowaniem anizotropowym.
Podobnie jak w komputerach stacjonarnych, magistrala podsystemu graficznego w notebookach doczekała się zmian. Obecnie zamiast wersji AGP montuje się układy GPU z interfejsem PCI Express. W specyfikacjach laptopów coraz częściej wymieniany jest układ Mobility Radeon X600, który jest po prostu mobilnym Radonem 9700, tyle że w wersji PCI Express. Potwierdzeniem tego są wyniki testów tych układów (patrz zdjęcie: “$(LC168947:Wydajność mobilnych chipów graficznych)$”), gdzie wydajność obu chipów jest bardzo zbliżona do siebie. Pod względem wydajności kroku tym Radeonom dotrzymuje GeForce FX Go 5700.
Niemal na samym szczycie półki z mobilnymi kartami graficznymi znajdują się układy Mobility Radeon 9800, które już niemal całkowicie zostały zastąpione przez Mobility Radeony X700. Te karty graficzne wyróżniają się wysoką wydajnością w wymagających grach, takich jak FarCry czy Doom 3. Również po włączeniu antyaliasingu i filtrowania wydajność utrzymuje się na poziomie zapewniającym płynną rozgrywkę. Nieco lepszą wydajność od Mobility Radeona X700 oferuje GeForce Go 6600, tak więc myśląc o przenośnej maszynie do gier, musimy pamiętać, aby na jej pokładzie znalazł się jeden z przed chwilą wymienionych układów GPU.
Wspomnieć muszę też o najszybszych mobilnych układach graficznych – Mobility Radeonach X800/X800XT i GeForsie Go 7800 GTX. To najbardziej wydajne GPU montowane w notebookach, ale też i najdroższe. Może też z tego powodu w Polsce laptopy z tymi kośćmi należą do rzadkości i są towarem ekskluzywnym, dostępnym tylko dla nielicznych użytkowników.
| Notebook a karta graficzna |
| Zanim kupimy notebooka, powinniśmy sprawdzić, jaka karta graficzna jest w nim zainstalowana, gdyż nie każda będzie odpowiadać naszym potrzebom:
|
| Parametry techniczne mobilnych kart graficznych | |||||||||||||
| Model | Intel GMA900 | Intel GMA950 | ATI Mobility Radeon X300 | Nvidia GeForce Go 6200 | ATI Mobility Radeon 9600 | ATI Mobility Radeon 9700 | ATI Mobility Radeon X600 | Nvidia GeForce Go FX 5700 | ATI Mobility Radeon X700 | Nvidia GeForce Go 6600 | Nvidia GeForce Go 6800/Ultra | ATI Mobility Radeon X800 | Nvidia GeForce Go 7800 GTX |
| Interfejs | PCI Express | PCI Express | PCI Express | PCI Express | AGP 8x | AGP 8x | PCI Express | AGP 8x | PCI Express | PCI Express | PCI Express x16 | PCI Express x16 | PCI Express x16 |
| Shader Model | 2.0 | 2.0 | 2.0 | 3.0 | 2.0 | 2.0 | 2.0 | 2.0 | 2.0 | 3.0 | 3.0 | 2.0 | 3.0 |
| Obsługa DirectX | 9.0 | 9.0 | 9.0b | 9.0c | 9.0 | 9.0 | 9.0 | 9.0 | 9.0b | 9.0c | 9.0c | 9.0b | 9.0c |
| Liczba potoków renderujących (pixel pipelines) | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 8 | 8 | 12 | 12 | 24 |
| Liczba werteksów (vertex pipelines) | 0* | 0* | 2 | 3 | 2 | 2 | 2 | 2 | 6 | 3 | 5 | 6 | 8 |
| Szerokość magistrali pamięci | 128 bitów | 128 bitów | 128 bitów | 64 bity | 64, 128 bitów | 128 bitów | 128 bitów | 128 bitów | 128 bitów | 128 bitów | 256 bitów | 256 bitów | 256 bitów |
| Pamięć podsystemu graficznego | korzysta z pamięci operacyjnej, maks. 128 MB | korzysta z pamięci operacyjnej, maks. 224 MB | DDR 32 (HyperMemory), 64, 128 MB | DDR32, 64 MB (TurboCache) | DDR 32 (64-bit.), 64, 128 MB (128-bit.) | DDR 64, 128 MB | DDR 64, 128 MB | DDR/DDR264, 128 MB | DDR 64, 128 MB | DDR 64, 128 MB | DDR, DDR2/GDDR3256 MB | GDDR3 256 MB | GDDR3 |
| Częstotliwość taktowania GPU | 333 MHz | 400 MHz | 350 MHz | 300 MHz | 350 MHz | 450 MHz | 400 MHz | 350/450 MHz | 350 MHz | 375 MHz | 300/450 MHz | 400 MHz | 400 MHz |
| Częstotliwość taktowania RAM | taka jak pamięci systemowej | taka jak pamięci systemowej | 300 MHz | 150 MHz | 200 MHz | 260 MHz | 250 MHz | 300 MHz | 350 MHz | 350 MHz | 300/600 MHz | 400 MHz | 550 MHz |
| Wydajność | 1300 Mtexels/s | 1600 Mtexels/s | 1400 Mtexels/s | 1200 Mtexels/s | 1200 Mtexels/s | 1800 Mtexels/s | 1600 Mtexels/s | 1400/1800 Mtexels/s | 2800 Mtexels/s | 3000 Mtexels/s | 3600/5400 Mtexels/s | 4800 Mtexels/s | 9600 Mtexels/s |
| Przepustowość pamięci | 8,5 GB/s | 10,6 GB/s | 9,6 GB/s | 2,4 GB/s | 6,4 GB/s | 8,32 GB/s | 8,0 GB/s | 9,6 GB/s | 11,2 GB/s | 11,2 GB/s | 18,6 GB/s | 25,6 GB/s | 35,2 GB/s |
| * – emulacja programowa | |||||||||||||