Zamiast oprogramowania typu Norton SystemWorks czy VCOM SystemSuite Professional proponujemy CHIP Utilities 2006. To unikatowy produkt, bo nie można go kupić w żadnym sklepie i jest darmowy. Ma co prawda drobne wady – tak jak monstrum Frankensteina powstało z różnych składników. Nasz komputerowy szwajcarski scyzoryk jest zbudowany z oprogramowania, którego w domu można używać bez wnoszenia jakichkolwiek opłat. Wszystkie te aplikacje pobierzemy z Sieci, ale ta najbardziej czasochłonna czynność została już wykonana – wystarczy zajrzeć na CHIP-CD.
Używając takiego pakietu, musimy się liczyć z niespójnością interfejsów poszczególnych programów i faktem, że tylko niektóre są spolonizowane. Mankamentem jest też brak wspólnego centrum sterowania, ułatwiającego korzystanie z poszczególnych programów. Czasami zdarza się także, że jakaś funkcja jest realizowana przez więcej niż jedną aplikację. Proszę się więc nie denerwować, że jeden program nie wykonał swojej pracy do końca – prawdopodobnie da się to zrobić innym narzędziem. Nie wszystkie funkcje płatnych konkurentów dają się zastąpić oprogramowaniem freeware’owym, ale też z drugiej strony my proponujemy funkcjonalność, której nie ma w komercyjnych pakietach. Nasze narzędzia podzielone zostały na cztery główne kategorie: związane z operacjami dyskowymi, plikowymi, dotyczącymi Rejestru oraz zarządzaniem i ochroną systemu.
Narzędzia dyskowe
W pierwszej grupie można wyróżnić narzędzia do czyszczenia partycji, programy do zamazywania danych, defragmentatory i aplikacje do kopiowania całej zawartości dysku. Naszym “odkurzaczem” jest CCleaner 1.28. Jego główne zadanie polega na usuwaniu plików tymczasowych, “śmieci” Internet Explorera, a także na porządkowaniu Schowka. Do tego dochodzą zbiory tworzone przez inne przeglądarki internetowe, odtwarzacze multimedialne oraz pozostałe aplikacje. Użytkownik ma też możliwość zdefiniowania katalogów (kasowana jest cała zawartość folderu) lub plików przeznaczonych do czyszczenia, a także naprawy problemów z nieaktualnymi skrótami, nieprawidłowymi ścieżkami do programów, niewłaściwymi rozszerzeniami plików itp.
Drugim etapem sprzątania jest defragmentacja. Oba zaproponowane przez nas narzędzia to tak naprawdę nakładki na program systemowy. Contig opatrzony jest graficzną nakładką o nazwie Power Defragmenter. Aplikacja działa w tle, a postępy jej pracy zobaczymy w oknie linii komend. Narzędzie jest warte uwagi z trzech powodów. Po pierwsze, użytkownik zdefragmentuje nie tylko całą partycję, ale również pojedynczy plik lub folder. Po drugie, możliwe jest zajęcie się plikiem wymiany, a po trzecie – w odniesieniu do dysku da się włączyć tryb PowerMode, który porządkowanie przeprowadza dwustopniowo.
Drugi program do defragmentacji to Spee-Defrag, który swoje zadanie wykonuje po restarcie systemu (dzięki czemu cały proces przebiega szybciej), a po ukończonej pracy automatycznie wyłącza komputer. Po uruchomieniu aplikacji użytkownik wskazuje partycję, która zostanie poddana operacji, i zamyka działające programy. W innym wypadku SpeeDefrag po prostu wymusi restart.
Teraz czas na zamazywanie plików (lub ich pozostałości) oraz akurat nieużywanej przestrzeni dyskowej. Z tym zadaniem poradzi sobie Eraser 5.8. Jego działanie planujemy za pomocą wbudowanego harmonogramu. Program potrafi kasować dane za pomocą kilku różnych algorytmów (Gutmanna, zalecanych przez amerykański Departament Obrony lub ustalonych przez użytkownika) i z różną liczbą przebiegów. Inne użyteczne opcje to czyszczenie pliku wymiany i zabezpieczenie aplikacji hasłem. Poza tym można utworzyć dyskietkę startową z programem do zamazywania zawartości dysku twardego. Aplikacja integeruje się z menu kontekstowym Eksploratora Windows.
Gdyby ktoś – mimo możliwości sprawdzenia kodu źródłowego – nie do końca ufał Eraserowi, to powinien użyć przygotowanej specjalnie dla CHIP-a wersji komercyjnego oprogramowania MediaEraser. Jej działanie ogranicza się do zamazania tylko jednego pliku jednocześnie, ale za to producent daje gwarancję, że tych danych nie da się odzyskać.
Reprezentantem programów do kopiowania całych dysków jest HDClone 3.1 Free Edition. To okrojona wersja komercyjnej aplikacji – jej główne ograniczenie polega przede wszystkim na tym, że dysk docelowy musi mieć większą pojemność niż źródłowy, a prędkość przenoszenia danych to zaledwie 5 MB/s. Obsługiwane są przy tym zarówno urządzenia IDE, jak i Serial ATA o dowolnym rozmiarze logicznym.
| Ratunkowa płyta CD CHIP-a |
| Po poważniejszej awarii Windows – gdy system się nie uruchamia – pomocy można szukać jedynie w ratunkowych płytach CD. Różnorodność tego typu narzędzi jest duża, i to zarówno pod względem funkcji, jak i ceny. Z punktu widzenia użytkownika domowego jako ciekawostkę można potraktować bardzo drogi Winternals Administrator’s Pack, który ułatwia “rozprawienie się” także z systemami serwerowymi. Nas oczywiście interesują te narzędzia, które są dostępne za darmo. Pomijamy tutaj opcję samodzielnego tworzenia takiego dysku ratunkowego za pomocą np. narzędzia BartPE – chcemy dostać “gotowca”. Listę tego typu krążków znajdziemy pod adresem www.frozentech.com/content/livecd.php. My zajmiemy się narzędziem, które znajduje się na bootowalnym krążku dołączonym do bieżącego numeru CHIP-a, czyli Ultimate Boot CD (http://ubcd.sourceforge.net/). Po wystartowaniu komputera z CHIP-CD naszym oczom ukaże się menu umożliwiające wybór z szerokiej palety narzędzi do diagnostyki i reanimacji zainstalowanego na dysku systemu operacyjnego. W Ultimate Boot CD znajdują się programy informujące nas o sprzęcie, z którego jest zbudowany dany pecet (np. AIDA, ASTRA), aplikacje antywirusowe (np. avast!, AVG), a nawet benchmarki. Oczywiście cały zbiór jest o wiele bogatszy, bo liczy ponad 100 pozycji. Menu jest logicznie skonstruowane (podział narzędzi ze względu na funkcjonalność) i bardzo łatwe w nawigacji. Chcesz sprawdzić dysk? Proszę bardzo, oto lista programów, które pomogą w kłopotach z “twardzielem”. Podejrzewasz, że któraś z kości RAM-u jest uszkodzona? Z Ultimate Boot CD bardzo prosto zweryfikujesz taką hipotezę. Poza tym przetestujesz inne komponenty, odzyskasz utracone dane czy poddasz edycji BIOS. |
| Składniki pakietu CHIP Utilities 2006 | |||
| Program | Przeznaczenie | Wersje Windows | Adres WWW [http://] |
| Narzędzia dyskowe | |||
| TestDisk 6.3 | Naprawa uszkodzonych partycji i odzyskiwanie danych | 9x/NT 4.0/2000/XP/2003 | www.cgsecurity.org/ |
| Power Defragmenter 2.0 + Contig 1.53 | Defragmentacja partycji, folderu lub pliku, w tym pliku wymiany | NT 4.0/2000/XP | www.excessive-software.eu.tt/ www.sysinternals.com/ |
| SpeeDefrag 3.0 | Nakładka na systemowe narzędzie do defragmentacji | XP | www.vcsoftwares.com/ |
| CCleaner 1.28.277 | Usuwanie niepotrzebnych plików z dysku | 9x/NT 4.0/2000/XP/2003 | www.ccleaner.com/ |
| HDClone 3.1 Free Edition | Kopiowanie zawartości całego dysku (z mniejszego na większy) | nie dotyczy | www.miray.de/ |
| Narzędzia plikowe | |||
| Eraser 5.8 | Zamazywanie plików i nieużywanej przestrzeni dyskowej | 9x/NT 4.0/2000/XP | www.heidi.ie/eraser/ |
| MediaEraser 2.09 | Okrojona wersja komercyjnego programu do zamazywania danych | 98/2000/XP/2003 | www.mediarecovery.pl/ |
| PC Iinspector File Recovery 4.x | Odzyskiwanie danych po skasowaniu lub sformatowaniu partycji | 9x/NT 4.0/2000/XP | www.pcinspector.de/ |
| TrueCrypt 4.1 | Szyfrowanie plików z możliwością tworzenia woluminów ukrytych | 2000/XP/2003 | www.truecrypt.org/ |
| Simply Safe Backup 2005 | Tworzenie kopii zapasowej folderów, partycji i stanu systemu | 9x/2000/XP/2003 | www.simplysafebackup.com/ |
| Total Uninstall 2.35 | Kontrola nad instalowanym oprogramowaniem | Win 9x/NT 4.0/2000/XP | freeware4u.com/modules/mydownloads/singlefile.php?lid=234 |
| Zarządzanie Rejestrem | |||
| Emergency Recovery Utility NT (ERUNT) 1.1j | Tworzenie i odtwarzanie kopii zapasowej Rejestru | NT 4.0/2000/XP/2003 | www.larshederer.homepage.t-online.de/erunt/ |
| NTRegOpt 1.1j | Optymalizacja Rejestru | NT 4.0/2000/XP/2003 | www.larshederer.homepage.t-online.de/erunt/ |
| Registrar Registry Manager Lite | Edytor Rejestru | NT 4.0/2000/XP/2003 | www.resplendence.com/ |
| RegSeeker 1.45 | Czyszczenie i optymalizacja Rejestru | 2000/XP | www.hoverdesk.net/freeware.htm |
| RegMon 7.02 | Śledzenie zmian w Rejestrze | 9x/NT 4.0/2000/XP/2003 | www.sysinternals.com/ |
| Bezpieczeństwo i zarządzanie systemem | |||
| Process Explorer 10.06 | Monitor uruchomionych procesów systemowych | 9x/NT 4.0/2000/XP/2003 | www.sysinternals.com/ |
| Autoruns 8.5 | Kompleksowa konfiguracja startu Windows | 9x/NT 4.0/2000/XP/2003 | www.sysinternals.com/ |
| avast! 4.6 Home Edition | Program antywirusowy | 9x/NT 4.0/2000/XP | www.avast.com/ |
| Hosts | Plik hosts z wpisami blokującymi niepożądane serwery | 9x/2000/XP | www.mvps.org/winhelp2002/hosts.htm |
| Free Internet Eraser 2.10 | Zamazywanie śladów aktywności internetowej | 98/Me/NT 4.0/2000/XP | www.privacyeraser.com/free-internet-eraser.htm |
| Index.dat Suite | Narzędzie do kontroli pliku index.dat, używanego przez IE | 9x/2000/XP | www.it-mate.co.uk/ |
| Belarc Advisor | Informowanie o stanie systemu, w tym także o bezpieczeństwie | 9x/NT 4.0/2000/XP/2003 | www.belarc.com/ |
| Kerio Personal Firewall 4.2.3.912 | Osobista zapora ogniowa | 2000/XP | www.sunbelt-software.com/ |
| HoverIP 1.0b | Polecenia ping, traceroute, nslookup, skanowanie portów | 98/2000/XP | www.hoverdesk.net/freeware.htm |
| Safe XP 1.5.7.14 | Zmiana podstawowych ustawień bezpieczeństwa systemu | 98/Me/2000/XP | www.theorica.net/ |
| Gmer 1.0.9 | Wykrywanie zainstalowanych w systemie rootkitów | NT 4.0/2000/XP | www.gmer.net/ |
| Ad-Aware Personal 1.06Spybot-Search & Destroy 1.4 | Zwalczanie oprogramowania szpiegowskiego | 98/Me/NT 4.0/2000/XP98/Me/2000/XP | www.lavasoftusa.com/www.spybot.info/ |
| SpywareBlaster 3.5.1 | Ochrona przed spyware’em | 98/Me/2000/XP | www.javacoolsoftware.com/ |
| SpamPal 1.594 | Ochrona przed spamem | 9x/NT 4.0/2000/XP/2003 | www.spampal.org/ |
| Microsoft Baseline Security Analyzer 1.2.1 | Wykrywanie słabych punktów systemu | 2000/XP/2003 | www.microsoft.com/technet/security/tools/mbsa1/default.mspx |