Sony poprawia zabezpieczenia
Oprogramowanie niezbędne do działania konsoli umieszczone jest w wewnętrznej pamięci flash. Na przestrzeni lat powstało wiele jego wersji, które dodawały nowe funkcje, poprawiały błędy oraz zwiększały poziom bezpieczeństwa. Wersja 1.00 firmware’u pozwalała na uruchamianie każdego programu. Najbardziej popularna wersja 1.50 wprowadzała obostrzenia dotyczące uruchamiania niepodpisanego cyfrowo przez Sony oprogramowania. Ponieważ jednak pliki źródłowe tego firmware’u wyciekły do Internetu, pojawiły się modyfikacje umożliwiające uruchamianie aplikacji pisanych przez niezależnych autorów, a także odczytywanie kopii zapasowych dysków UMD z kart pamięci.
Producent konsoli nie daje za wygraną – nowo wydawane gry nie uruchamiają się pod kontrolą scrackowanego Kornela 1.50. Co więcej, druga wersja PSP ma sprzętową blokadę uniemożliwiającą korzystanie z tego kernela. W kolejnych wersjach firmware’u zdarzały się jednak luki. Przykładowo kernel w wersji 2.50 pozwala przy pomocy gry… Grand Theft Auto Liberty City Stories przywrócić firmware 1.50. Niesforni wielbiciele konsoli Sony znaleźli też inny sposób. Niejaki Dark Alex – znany także jako M33 (zobacz www.dark-alex.org) – stworzył nieoficjalny firmware zastępujący oprogramowanie sterujące rozwijane przez Sony.
Nieoficjalny firmware, nowe możliwości
Co daje instalacja nieoficjalnego firmware’u? Uzyskujemy pełną kontrolę nad konsolą, co umożliwia m.in. uruchamianie oprogramowania pisanego przez amatorów. Można także tworzyć kopie zapasowe gier wydanych na dyskach UMD i uruchamiać je z karty pamięci. Gry wczytują się wtedy o wiele szybciej, a czas pracy konsoli na baterii jest znacznie dłuższy – czytnik kart zużywa bowiem mniej prądu niż napęd optyczny UMD.
Dostajemy ponadto nowe funkcje, których nie ma w oficjalnym oprogramowaniu sterującym. Pozwalają one m.in. na zmianę parametrów konsoli (np. częstotliwości pracy procesora), tworzenie kopii zapasowej wewnętrznej pamięci flash, ustalenie trybu pracy USB (wybór pomiędzy obsługą karty pamięci i dysku UMD) czy dodawanie nowych wtyczek.
Ważne jest to, że wraz z nowymi wersjami nieoficjalnego oprogramowania dostajemy funkcjonalność odpowiadającego im wersją kernela Sony. M33 ma też w planach kolejne ciekawe usprawnienia, np. funkcja Save State będzie umożliwiać zrzut zawartości całej pamięci konsoli do pliku, co pozwoli tworzyć zapisy stanu gier w dowolnym – nieprzewidzianym przez producenta – miejscu. Nie można mieć także zastrzeżeń do stabilności oprogramowania Dark Aleksa – działa ono podobnie jak oficjalny firmware, a przy tym oferuje dodatkową funkcjonalność. Jeżeli zostaną wykryte błędy w nieoficjalnym oprogramowaniu – poprawiona wersja pojawia się często tego samego dnia.
Jak przerobić PSP
Dotychczas przejście na nieoficjalne oprogramowanie wymagało wgrania firmware’u w wersji 1.50. Wraz z pojawieniem się PSP Slim & Lite uruchomienie kernela 1.50 stało się w teorii niemożliwe. Szybko jednak okazało się, że konsole po włączeniu odczytują numer fabryczny baterii. Jeżeli ma on wartość »0xFFFFFFFF«, to urządzenie przechodzi do odczytu z karty pamięci (z pominięciem odczytywania danych z wewnętrznej pamięci flash). Opracowano więc metodę Pandora, umożliwiającą przerobienie praktycznie każdej konsoli na kernel 3.80 przygotowany przez M33. Istnieje kilka sposobów tej przeróbki. W każdym wypadku potrzebna jest karta pamięci. Dzięki Pandorze przerobimy zarówno stare, jak i nowe PSP, niezależnie od wersji firmware’u (może nie zadziałać jedynie ze sprzedawanymi w Azji modelami z wgranym firmware’em 3.90).
Uwaga! Przerabianie konsoli wiąże się z ryzykiem wystąpienia problemów związanych z przywracaniem baterii do stanu fabrycznego. Musimy pamiętać, że ingerencji w firmware i sprzęt dokonujemy na własną odpowiedzialność. Przed jakąkolwiek próbą przerabiania PSP radzimy ➜odwiedzić forum (forum.pspoland.pl), gdzie można znaleźć poradniki opisujące krok po kroku procedurę modyfikowania konsoli.
Pierwszy etap przerabiania PSP wymaga użycia spreparowanej baterii. Musimy zmienić jej numer fabryczny na taki, który spowoduje przejście konsoli w tryb odczytu z karty pamięci. Po zakończeniu całej procedury trzeba będzie przywrócić baterię do pierwotnego stanu. Szczegółowa instrukcja przeróbki w ramce na końcu artykułu.
Gry domowej roboty
Argument za przerabianiem konsoli to dostęp do gier pisanych przez amatorów. Zazwyczaj nie są one tak doskonałe wizualnie jak komercyjne produkty, jednak są darmowe i mogą nam dostarczyć wielu godzin rozrywki.
Produkcje homebrew – jak określa się amatorskie aplikacje – zajmują mało miejsca na karcie pamięci. Godną uwagi grą jest Stakker (www.psp-hacks.com/file/1498). Na pierwszy rzut oka przypomina Tetrisa, jednak zasady rozgrywki są zupełnie inne. Z góry spadają klocki o zróżnicowanych kształtach i rozmiarach, z których musimy ustawić odpowiedniej wysokości wieżę. Nie jest to łatwe zadanie – przeszkadzają nam w tym symulowane zasady fizyki. Warto także wypróbować NIGathan’s Shootuh (www.psp-hacks.com/file/1192) – to typowa kosmiczna strzelanina. Wśród gier homebrew nie brakuje klonów klasycznego Tetrisa. Jego udaną konwersją jest TetriAbetes (dl.qj.net/TetriAbetes-v1.43-PSP-Homebrew-Games/pg/12/fid/16241/catid/195), który oferuje wysoką grywalność, ładną grafikę i dobrą muzykę.
Resonate (http://www.psp-hacks.com/file/1459) to podwodna strzelanina zrealizowana w 3D. Naszym zadaniem jest strzelanie do wszystkiego, co się rusza. Grafika jest ładna, a sama gra wciąga. Sporo gier homebrew to konwersje gier przeznaczonych na innych konsol oraz komputery. Na PSP możemy np. zagrać w starego, dobrego Wolfensteina i Dooma.
Świat klasycznych gier
Niewyczerpanym źródłem rozrywki są także emulatory komputerów i konsoli. Dzięki nim możemy uruchamiać gry i programy opracowane na inne maszyny. W Internecie znajdziemy dziesiątki tysięcy gier na starsze komputery, wśród nich oprogramowanie do popularnego 8-bitowca Commodore C-64. Najlepszy z dostępnych emulatorów C-64 na PSP to PSP Vice (perso.numericable.fr/~ckckck/C64_PSPVice.html). Program emuluje stację dysków, więc będziemy mogli uruchomić większość przeznaczonych do tego komputera programów. Szybkość pracy jest bardzo dobra (najlepiej ustawić zegar procesora konsoli na 333 MHz). Szeroki wachlarz ustawień programu pozwala m.in. na wybór portu joysticka, wyświetlenie klawiatury C-64, wczytanie i zapisanie zrzutu pamięci oraz dostosowanie szybkości działania emulatora do naszych potrzeb. Na PSP możemy także udawać Amigę, ale w tym
wypadku nie jest już tak różowo. Jednym z najlepszych emulatorów tego komputera jest PSP UAE4ALL (ttyman.free.fr), który pozwala emulować Amigę 500 (program wymaga plików z kopią ROM Amigi). Działa dobrze, jednak nieidealnie. Wielu gier nie da się uruchomić, w niektórych występują problemy z szybkością emulacji. Wadą PSP UAE4ALL okazuje się mała liczba opcji konfiguracyjnych oraz brak możliwości wyświetlenia klawiatury, która wymagana jest w przypadku niektórych gier.
Konkurencja C-64 i Amigi – Atari – także może gościć na PSP. Dzięki PSP 2600 (zx81.zx81.free.fr) możemy naśladować działanie jednej z pierwszych konsoli domowych – Atari 2600, na którą opracowano wiele gier. Emulator PSP 5200 (zx81.zx81.free.fr) zmieni naszą konsolę w popularny w Polsce (za sprawą sklepów Baltona i Pewex) komputer Atari 800XL, a także umożliwi emulację Atari 130XE oraz konsoli Atari 5200. Pliki z grami (w tym wypadku mogą być to także obrazy dyskietek z małego Atari) należy zapisywać w katalogu “roms”. Program pozwala na wyświetlenie klawiatury, nie będzie więc problemu z wpisywaniem tekstu.
Na PSP działa także CaSTaway, program udający komputery z serii Atari ST (www.codejedi.com/shadowplan/castaway.html). To bodaj najbardziej dopracowany emulator przeznaczonyna PSP. Aplikacja ma bardzo dobrze zaprojektowany interfejs (przeszkadza jedynie zamiana funkcji klawiszy [X] i [O]). Możemy przypisać myszkę i joystick do kursora analogowego i krzyżaka, zapisać i odczytać zrzut pamięci. Dzięki CaSTaway zagramy w wiele gier znanych z Amigi (unikając przypominającej czkawkę dolegliwości, na którą cierpi UAE4ALL) oraz wiele produkcji znanych z C-64, ale w wersjach ze zdecydowanie lepszą grafiką.
To tylko część emulatorów, jakie stworzono z myślą o PSP. W Sieci znajdują się także programy, które zamienią PlayStation Portable w Game Boya, ZX Sprectrum oraz MSX-a. Istnieje także Scumm na PSP (www.scummvm.org), umożliwiający uruchamianie wielu klasycznych gier przygodowych znanych z peceta.
Gry na karcie pamięci
Posiadacze zmodyfikowanej konsoli mogą ponadto kopiować oryginalne gry z dysków UMD bezpośrednio na kartę pamięci Memory Stick. Wystarczy pobrać i zapisać na karcie pamięci w katalogu “GAME” program UMD DAX Dumper (exophase.com/files/psp/umddaxdumper02.zip).Aplikacja po uruchomieniu poprosi o umieszczenie dysku UMD w napędzie, a następnie pozwoli utworzyć jego kopię na karcie pamięci lub podłączonym do konsoli komputerze. Program zapisuje obrazy płyt w plikach ISO lub ZIP (spakowany obraz ISO). Jeśli zamierzamy grać, korzystając z kopii zapisanej na Memory Stick, powinniśmy wybrać plik ISO. Ikonę skopiowanej gry zobaczymy w menu »GAME« w sekcji »MEMORY STICK«.
Multimedia w PSP
Konsola PSP od firmware’u w wersji 2.00 została wyposażona w kodek MPEG-4, co pozwala wykorzystywać ją jako mobilny odtwarzacz filmów. I to filmów w bardzo dobrej jakości. Firmowy odtwarzacz jest znakomity i praktycznie nie ma konkurencji. Wraz z firmware’em 4.00
wprowadzono poprawki w odtwarzaczu, a także dodano funkcję zwalniania i przyśpieszania filmu. Żeby cieszyć się mobilnym kinem, musimy dostosować film do rozdzielczości ekranu konsoli (480×272 piksele).
Polecamy funkcjonalny i prosty program XviD4PSP (www.winnydows.com).
Dzięki niemu w kilku krokach przerobimy nasz film tak, że będzie płynnie odtwarzany na PSP. Po dokonaniu wyboru jakości i rozdzielczości zapisujemy film i kopiujemy klip MP4 do folderu »VIDEO« na karcie pamięci.
PSP ma także odtwarzacz muzyczny, który reprodukuje muzykę w formatach ATRAC3, ATRAC3plus, AAC, MP3, WAV i WMA. Program wygląda ładnie, ale jest niewygodny i oferuje skromną funkcjonalność. Polecam darmowy zamiennik – odtwarzacz muzyczny Light MP3 (sakya.altervista.org/new/index.php?mod=none_lightmp3). Choć jest on w fazie beta, oferuje znacznie większą funkcjonalność niż standardowy odtwarzacz. Dzięki wyłączeniu wyświetlacza LCD oraz zmniejszeniu częstotliwości pracy procesora do minimum umożliwia słuchanie muzyki aż do 11 godzin.
Program radzi sobie z odtwarzaniem plików w formatach MP3, Ogg Vorbis, ATRAC oraz w bezstratnym formacie FLAC. Zależnie od formatu aplikacja dostosowuje częstotliwość zegara taktującego procesor – pliki MP3 można odtwarzać już przy 20 MHz.
Program pozwala nam tworzyć rozbudowane listy nagrań, wystawiać oceny utworom i sortować pliki według naszych upodobań muzycznych. Light MP3 wyświetla także okładki albumów.
Programy narzędziowe
Napisano również wiele programów użytkowych przeznaczonych na przerobioną PlayStation Portable. Są to m.in. menedżery plików i miniaturowe pakiety biurowe.
Zarządzenie plikami możemy powierzyć programowi PSP Filer (exophase.com/files/psp/filer5.2.zip). Aplikacja oprócz podstawowych funkcji oferuje przeglądarkę plików graficznych oraz edytor tekstu. Menedżer plików pozwala także łączyć się z PC oraz tworzyć kopie dysków UMD. Wadą programu jest nieco ubogi interfejs oraz sposób wybierania opcji – trzeba się przyzwyczaić do obsługi aplikacji. PSP Filer to program dla doświadczonych użytkowników (pozwala wykonywać operacje na wewnętrznej pamięci flash, co przy nieumiejętnej obsłudze może doprowadzić do śmierci konsoli). PSP PDA (zx81.zx81.free.fr) to pakiet biurowy z własnym pulpitem, na którym znajdziemy notatnik, książkę adresową, kalendarz, kalkulator, odtwarzacz muzyki, przeglądarkę grafiki, menedżer plików oraz zegar. Podczas pracy programu możemy uaktywnić połączenie USB z komputerem. Posiadacze PSP Fat mogą również wykorzystać do pisania tekstu klawiaturę na podczerwień używaną w palmtopach. Nic nie stoi na przeszkodzie, by z odtwarzacza muzyki PSP PDA korzystać, jednocześnie pracując na innej aplikacji wchodzącej w skład pakietu. Przeglądarka plików graficznych też zasługuje na pochwałę – jest szybka i sprawna. Map This! w parze z Global Map Download Tool (deniska.dcemu.co.uk) przemieniąnaszą konsolę w system nawigacji GPS (jeżeli nie mamy odbiornika GPS, możemy tylko przeglądać mapy). Global Map Download Tool służy do kopiowania wybranego przez nas fragmentu mapy z Google Maps lub innych serwisów nawigacyjnych. Po wyeksportowaniu mapy i zainstalowaniu na konsoli Map This! wystarczy skonfigurować odbiornik GPS i zamienić zabawkę w przydatne narzędzie do nawigacji.
Dla muzyków też coś się znajdzie. Rhythm (www.psprhythm.com) to sekwencer o przejrzystym interfejsie użytkownika. Za pomocą aplikacji w wygodny sposób tworzymy sekwencje dźwiękowe, używając różnych instrumentów. Wraz z programem dostajemy szczegółową instrukcję obsługi, która na pewno się przyda – Rhythm został bowiem wyposażony w szereg zaawansowanych opcji.
W przeciwieństwie do większości programów przeznaczonych na PSP, program ten instaluje się z poziomu Windows (wymagane jest połączenie PSP z komputerem za pomocą kabla USB). Wspomniane aplikacje to dowód na to, że PlayStation Portable jest nie tylko zabawką, ale de facto minikomputerem.
Modele PSP
PlayStation Portable to mobilna konsola, którą firma Sony po raz pierwszy zaprezentowała pod koniec 2004 roku w Japonii. Mimo swojego wieku ciągle jest najbardziej zaawansowanym technicznie handheldem, umożliwiającym komfortową zabawę na dużym, panoramicznym wyświetlaczu LCD. Konsola pozwala na uruchamianie gier 3D. Głównym nośnikiem gier jest dysk UMD, który przypomina MiniDisc. Od pewnego czasu gry można kupować w sklepie internetowym i uruchamiać je bezpośrednio z karty pamięci, na której możemy również przechowywać zdjęcia, pliki muzyczne oraz filmy. Do konsoli pasują karty pamięci Memory Stick Duo oraz Memory Stick Pro Duo.
Pod koniec sierpnia 2007 roku światło dzienne ujrzała druga wersja konsoli – PlayStation Portable Slim & Lite. Ta konsola jest cieńsza i lżejsza od poprzedniczki, jednak redukcji gabarytów dokonano kosztem pojemności baterii. Podwojono za to pojemność pamięci RAM (z 32 do 64 MB), co wpływa m.in. na szybkość wczytywania gier (dodatkowa pamięć stanowi bufor dla napędu UMD). Na nowej PSP działa komunikator Skype. Play-Station Portable Slim & Lite została wyposażona w wyjście umożliwiające podłączenie konsoli do telewizora, usunięto natomiast port podczerwieni IrDA.
Zabawa bez dysków UMD
Przerobiona konsola umożliwia uruchamianie gier z kopii umieszczonej na karcie pamięci, co sprawia, że napęd UMD nie działa (nie tracimy energii na zasilanie lasera, jego napędu oraz silnika obracającego płytę). Możemy więc dłużej cieszyć się grą. Pomiary prądu dokonane przy uruchomionej grze Killzone Liberation wykazały, że podczas odczytu filmowego intra gry z dysku UMD konsola pobierała ok. 380 mA (ze skokami do 400 mA), w przypadku karty pamięci – ok. 310 mA (stale, bez skoków). Można domniemywać, że pobór prądu w wypadku nowych kart pamięci będzie coraz mniejszy.
Przeróbka PSP krok po kroku
MODYFIKACJA SOFTWARE’OWA
Przeróbki konsoli dokonamy, posługując się baterią ze starej wersji PSP oraz przerobioną konsolą PSP Fat z firmware’em M33 i kernelem 1.50. Musimy w tym celu ściągnąć pliki z Pandorą (np. z adresu lan.st/pandora.zip).
- Podłączamy nową konsolę do przerobionej, następnie w Recovery Menu włączamy kernel 1.50 dla homebrew.
- Wkładamy do PlayStation Portable czystą kartę pamięci i uruchamiamy na konsoli tryb USB Connection.
- Kopiujemy foldery »pandora_battery« i »pandora_battery%« z archiwum »pandora.zip« do folderu »\PSP\GAME150«.
- Wyłączamy tryb USB i przechodzimy do menu »Game«.
- Uruchamiamy Pandora’s Battery Creator i tworzymy kopię pamięci EEPROM baterii, naciskając klawisz [trójkąt]. Będzie ona niezbędna do przywrócenia oryginalnego stanu baterii. Po tej operacji program powróci do menu PSP.
- Ponownie uruchamiamy Pandora’s Battery Kreator i naciskamy [X], żeby przerobić baterię. Od tej chwili bateria nie będzie normalnie funkcjonować (nie włączymy z nią konsoli) –żeby ją uruchomić, należy wyjąć baterię, podłączyć ładowarkę, włączyć konsolę i dopiero wtedy podłączyć baterię.
- Wkładamy przerobioną baterię i kartę pamięci z Pandorą. Po wgraniu przerobionego firmware’u (zobacz porada Przerabianie firmware’u) przywracamy fabryczny stan baterii, uruchamiając z menu »game« program Pandora’s Battery Creator i naciskając kombinację klawiszy [L] + [R]. Jeżeli nie mamy kopii pamięci, możemy nacisnąć klawisz [#] (numer fabryczny baterii zostanie wygenerowany losowo).
PRZERÓBKA SPRZĘTOWA
Drugim sposobem na przerobienie baterii jest modyfikacja sprzętowa, która polega na odlutowaniu jednej nóżki pamięci EEPROM. W efekcie brak możliwości odczytu pamięci baterii spowoduje, że będzie ona widziana przez konsolę tak, jakby miała numer fabryczny o wartości umożliwiającej uruchomienie trybu odczytu z karty. Możemy tę metodę zastosować zarówno w przypadku baterii PSP Fat, jak i PSP Slim & Lite.
Na płytce baterii musimy znaleźć ośmionóżkowy układ scalony oznaczony symbolem S93C56 i podważyć jego piątą nóżkę. Jest to trudna operacja, wymagająca precyzji. Warto więc zlecić to zadanie doświadczonemu elektronikowi. Po tym zabiegu bateria będzie zachowywać się tak samo jak po programowej modyfikacji. Żeby wrócić do poprzedniego stanu (już po wgraniu przerobionego firmware’u), trzeba ponownie przylutować podważoną nóżkę do PCB.
PRZERABIANIE FIRMWARE’U
Następny etap to przygotowanie karty pamięci. Żeby od razu wgrać firmware 3.80 produkcji M33, potrzebujemy programu o nazwie DCv4 TM Multiboot Installer by FRanatic translated by krzycho (rapidshare.com/files/102313101/DCv4_TM_MultiBoot_Installer.rar.html). Niezbędna będzie także karta pamięci (najlepiej oryginalna) o pojemności przynajmniej 64 MB. Rozpakowujemy pobrane archiwum i na komputerze uruchamiamy plik »Install_DCv4.bat«. Postępujemy zgodnie z zaleceniami zawartymi w wyświetlanych komunikatach. Po przygotowaniu naszej magicznej karty wkładamy ją do konsoli, którą chcemy przerobić, odłączamy od niej ładowarkę i podłączamy przerobioną baterię, wciskając równocześnie klawisz [strzałka w górę]. Konsola wystartuje. Będziemy mogli zainstalować firmware 3.80, naciskając klawisz [krzyżyk].