Chcemy sprawdzić, czy mają rację. Dlatego porównaliśmy ulepszony Windows XP z Service Packiem 3 i system Vista z SP1. W takim pojedynku każdy ma oczywiście swojego osobistego faworyta, ale u nas liczyły się wyłącznie twarde fakty. Oba systemy musiały wykazać, że nie tylko szybko się uruchamiają, ale równie szybko rozwiązują bieżące zadania. Ponadto niebezpieczeństwa z Internetu nie powinny stanowić dla nich problemu. A do tego każdy sprzęt i oprogramowanie powinny być kompatybilne na każdym z nich. Niestety, w laboratorium stwierdzono, że wiele urządzeń nie działa w zaktualizowanych systemach!
Wydajność
XP uruchamia się szybciej, komputer z systemem Vista walczy z Aero
Kto chce pracować na komputerze, nie ma ochoty na długie czekanie po włączeniu przycisku uruchamiania. Dlatego pierwsze, w czym muszą się wykazać XP i Vista, to szybkość wykonywania ważnych procesów. Dokonać porównania przeciwników można na dwa sposoby: pierwszy zakłada, że oba systemy operacyjne będą testowane na tym samym komputerze, w drugim wychodzimy z założenia, że Windows XP przeznaczony jest do starszych komputerów, więc powinien stanąć do pojedynku na pececie o obniżonej wydajności. Zdecydowaliśmy się na wybór pierwszego wariantu. Dlatego instalujemy system Vista i XP na dwóch komputerach o identycznej konfiguracji: procesor Intel Core 2 Duo 2,4 GHz i 2 GB pamięci roboczej.
PROCES URUCHAMIANIA:
W tym przypadku oba systemy ze zintegrowanym ostatnim Service Packiem różnią się tylko nieznacznie: XP startuje w ciągu 19 sekund, a Vista – 23 sekund. Podobnie Okienka zachowują się w trakcie zamykania – XP potrzebuje 8 sekund, a Vista – 10. Czas startu systemów Vista i XP z trybu wstrzymania jest niemalże jednakowy. Również podczas uruchamiania się ze stanu hibernacji przeciwnicy uzyskują wyniki różniące się tylko dziesiętnymi częściami sekundy.
WYDAJNOŚĆ PULPITU:
Podczas pracy Vista okazuje się trochę wolniejsza, co spowodowane jest wieloma graficznymi dodatkami nowego pulpitu użytkownika, czyli Aero. Obliczenia przejmuje w większej części karta graficzna, ale też tylko wtedy, gdy jest ona kompatybilna z DirectX 9. W przeciwnym razie Aero spowalnia system. Dla przeciwników Visty jest to jak dolewanie oliwy do ognia, ponieważ w XP wszystko przebiega bez problemu. Szczególnie w przypadku starszych konfiguracji i w notebookach o małej wydajności zaleca się stosowanie systemu XP.
URUCHAMIANIE PROGRAMÓW:
Aplikacje uruchamiają się w obu systemach z prawie jednakową szybkością. Zaleta systemu Vista: dzięki zastosowaniu inteligentnej pamięci podręcznej o nazwie ReadyBoost, Windows może na życzenie umieszczać często używane pliki w przenośnej pamięci USB. Dlatego Vista nie musi zapisywać stanu pamięci podręcznej na powolnym dysku twardym, tylko otrzymuje ją bezpośrednio z pamięci USB. Przy drugim uruchomieniu Vista jest więc trochę szybsza niż XP. Podczas testu sprawdziliśmy, ile czasu potrzeba do uruchomienia kompleksowego programu do obróbki zdjęć, czyli Photoshopa: w tym punkcie wygrywa Vista, z wynikiem 9 sekund, XP potrzebuje na to trochę więcej – 11 sekund.
KOPIOWANIE:
Systemy miały za zadanie przekopiować ok. 200 plików. Wynik: XP potrzebuje 38 sekund, Vista – 39. A więc remis. Według Microsoftu programiści ulepszyli funkcję kopiowania w Viście (poprawkę wprowadza Service Pack 1), ale niewiele to pomogło. XP kopiuje równie szybko. Podobnie jest w przypadku operacji sieciowych: również tutaj systemy idą łeb w łeb.
Bezpieczeństwo
Vista denerwuje, ale w przypadku XP ryzyko jest większe
Odkąd istnieje XP, przeprowadzono ponad 1100 aktualizacji jego zabezpieczeń. Za sprawą dużej popularności systemy Microsoftu stanowią cel numer jeden dla hakerów. Dlatego następnym ważnym kryterium w naszym teście są zabezpieczenia.
KONTA UŻYTKOWNIKÓW:
“Tylko 12 luk w zabezpieczeniach stwierdzono w Viście w ciągu pierwszych 6 miesięcy od wprowadzenia na rynek tego systemu operacyjnego” – twierdzi Jeff Jones, dyrektor ds. bezpieczeństwa w Microsoft Trustworthy Computing Group. Według pracowników Microsoftu zawdzięczamy to nowej funkcji zabezpieczeń Visty, sterowaniu kontami użytkowników UAC (User Account Control). Funkcja ta ogranicza prawa użytkownika w systemie. Jeśli chcesz zainstalować program, zmienić ustawienia systemu, zaktualizować aplikację albo wgrać poprawkę zabezpieczeń, UAC blokuje komputer. Użytkownik musi zgodzić się na przeprowadzenie danej akcji. Dopiero wówczas na krótki okres dany program otrzymuje pełne prawa dostępu do systemu. W czasie blokady UAC praca komputera zostaje wstrzymana, ekran przyciemnia się i tylko przycisk »Kontynuuj« umożliwia powrót do normalnej pracy.
Wielu użytkowników denerwują jednak ciągłe komunikaty. Często zamiast przeczytać tekst ostrzeżenia, po prostu od razu klikają »Kontynuuj«. Nie zwracają uwagi, czy UAC prosi o zgodę np. na dodanie nowego programu, którego wcale nie chcieli instalować. System XP nie ma żadnej ochrony podobnej do UAC.
Microsoft w SP1 do Visty jeszcze ulepszył zabezpieczenia – wyświetlane informacje są bardziej szczegółowe. Choć UAC jest denerwujący, to trzeba przyznać, że kto czyta komunikaty i zabrania dostępu podejrzanym programom, rzadko naraża się na ataki hakerów.
W systemie XP, nawet po zainstalowaniu SP3, nie ma takiej funkcji zabezpieczeń. Zwykle użytkownik posiada wszystkie prawa systemowe – a więc mają je też wszystkie programy, które są uruchamiane na jego koncie. Wniosek: Vista wprawdzie irytuje użytkownika ciągle wyświetlanymi komunikatami UAC, jednak zapewnia większe bezpieczeństwo. W przypadku XP hakerzy mają ułatwione zadanie.
ZAPORA SYSTEMU:
Jak łatwo hakerzy lub szkodliwe programy uzyskają dostęp do naszego systemu, zależy od tego, ile otwartych portów znajdą i jak zabezpieczone jest oprogramowanie. Bezpośrednio po instalacji oba systemy operacyjne są chronione.
Wprawdzie systemy Microsoftu uruchamiają po instalacji różne usługi sieciowe, ale zarówno Windows XP z Service Pack 3, jak i Vista z SP1 automatycznie aktywują zintegrowaną zaporę systemu. Dzięki temu usługi są aktywne, ale niedostępne z zewnątrz – również dla napastników. Potwierdziliśmy to sprawdzając systemy za pomocą skanera portów Nmap. Obie wersje Windows są dobrze wyposażone, aby odeprzeć ataki z Sieci.
SZYFROWANIE:
System operacyjny musi powstrzymać również złodzieja notebooków przed odczytaniem danych właściciela. Ochrona z zastosowaniem hasła nie jest wystarczająca. Jeśli haker użyje prostego dysku awaryjnego (Vista PE lub Knoppix) do uruchomienia komputera, może odczytać wszystkie dane z dysku twardego zamontowanego w komputerze chronionym hasłem. Na koniec może on jeszcze za pomocą darmowego oprogramowania ustalić nowe hasło i otrzymać pełny dostęp do systemu.
W systemie Vista przydatne okazuje się wówczas wbudowane szyfrowanie dysku twardego BitLocker, które koduje partycję systemową. Jeśli mamy SP1, możemy chronić także inne partycje, a nawet cały dysk twardy. Wada: BitLocker jest dostępny wyłącznie w drogiej wersji Vista Ultimate. W przypadku szeroko rozpowszechnionej wersji Home Premium i systemu Windows XP musimy zdać się na zewnętrzne narzędzia szyfrujące. Vista zyskuje zatem przewagę dzięki BitLockerowi. Jednak tylko częściowo, gdyż nie opłaca się kupować drogiej wersji Ultimate wyłącznie z tego powodu.
Łatwość obsługi
Vista jest często kapryśna, XP rozpoznaje wszystkie urządzenia
Dobra ochrona antywirusowa i superwydajność – obydwie cechy są obowiązkowe. Ale to tylko połowa sukcesu, bo ważne jest również, by obsługa systemu operacyjnego była intuicyjna i przyjazna dla użytkownika.
MENEDŻER PLIKÓW:
Jeśli przyjrzeć się systemom XP i Vista pod kątem zarządzania folderami, nie wyróżniają się niczym szczególnym. W obydwu przypadkach dane użytkownika zapisywane są w folderze »Moje dokumenty«. Różnice pojawiają się tylko w wyszukiwaniu plików – Vista oferuje indeksowaną funkcję wyszukiwania. Wpisujemy określenie w Pasku wyszukiwania, a Windows wyświetla wyniki w czasie rzeczywistym. Nawet zawartość plików Office’a i emaili jest indeksowana. W przypadku systemu XP wymagana jest pomoc zewnętrzna, np. Yahoo Desktop Search (us.config.toolbar.yahoo.com).
GADŻETY:
Dostarczanie wszystkich ważnych informacji naraz to zadanie Vista Sidebar. W listwie znajdującej się na krawędzi ekranu użytkownik może odczytać aktualną prognozę pogody, przejrzeć najnowsze wiadomości lub tworzyć krótkie notatki. Dobry pomysł, który jednak nie został najlepiej zrealizowany. Jeśli jakiś program jest otwarty, użytkownik nie ma dostępu do Sidebara za pomocą kombinacji klawiszy, a jedynie poprzez Pasek zadań lub Pulpit. Do tej pory brakuje także ważnych dodatków do Vista Sidebar. Brak Sidebara w systemie XP nie ma więc większego znaczenia: oprogramowanie innych firm, np. bezpłatny Google Sidebar (desktop.google.com/pl), jest o wiele lepsze.
KOMPATYBILNOŚĆ:
Jeśli jakieś oprogramowanie nie działa w systemie Vista, mamy do dyspozycji jeszcze tryb kompatybilności, który udaje Windows XP. Ale to tylko teoria. W rzeczywistości popularne programy, np. lubiane narzędzie audio Wavelab, nie chcą działać w systemie Vista nawet podszywającym się pod XP. Niestety, Service Pack niczego nie zmienia. Podobnie jest w przypadku sprzętu: kto próbuje zainstalować starszą wersję drukarki lub skanera w systemie Vista, powinien mieć mocne nerwy. Starsze sterowniki nie są kompatybilne z tym systemem. A z kolei nowe wersje są dostępne tylko do aktualnych urządzeń. SP1 nic nie zmienił w zakresie kompatybilności oprogramowania i sprzętu. Nasz wniosek: jeśli masz nowy komputer z najnowszymi komponentami, Vista odnosi zwycięstwo, ale niewielkie.
Szczegóły nowych funkcji w Service Packach
WINDOWS XP SP3:
W przypadku XP Microsoft ulepszył przede wszystkim funkcje przydatne dla przedsiębiorstw, a nie dla użytkowników prywatnych. Mimo to nasza wskazówka jest następująca: zainstaluj Service Pack 3.
W zakresie wydajności nie zmieniło się wiele w porównaniu z SP2. Windows nie stał się szybszy pod żadnym względem. Ale też nie jest wolniejszy z powodu nowości. A to już coś!
Aktualizacja oferuje wszystkie poprawki zabezpieczeń, jakie ukazały się do tej pory – ponad 1100. Również Centrum zabezpieczeń zostało przekształcone. Użytkownik uzyskał dostęp do szczegółowych informacji na temat ochrony. Dodano również pomoc dla szyfrowania sieci WLAN – WPA2. Dotąd użytkownicy posiadający nowsze karty sieciowe WLAN musieli instalować oprogramowanie innych firm.
WINDOWS VISTA SP1:
Dzięki Service Packowi reprezentacyjny system Microsoftu wreszcie nadaje się do codziennego użytku.
Użytkownicy SP1 mają możliwość szybszego kopiowania. Również wielozadaniowość jest sprawniejsza: trzaski podczas odtwarzania MP3 i jednoczesnego uruchamiania programów należą do przeszłości. Także użytkownicy notebooków mogą odetchnąć z ulgą: funkcja zarządzania energią działa prawie bez zarzutu, do tego zyskujemy 7 proc. czasu pracy.
BitLocker szyfruje natychmiast nie tylko partycję systemową, ale cały dysk komputera – jednak tylko w drogiej wersji Ultimate. Nowości można znaleźć także w Centrum zabezpieczeń. Dotychczas w określonych przypadkach złośliwe oprogramowanie mogło zmienić status zabezpieczeń. Vista włączała zielone światło, choć np. zapora systemu była nieaktywna. Od tej pory komunikaty o ich statusie przesyłane są przez narzędzia zabezpieczeń do Kontroli systemu Windows. Użytkownik może więc zaufać systemowi, że wszystko jest w porządku, jeśli ten tak pokazuje.
| CHARAKTERYSTYKA XP | CHARAKTERYSTYKA VISTY |
|---|---|
| KOSZTY (edycja BOX): Wersja Home: 900 zł dostępna do 30.06.2008 r. | KOSZTY (edycja BOX): Wersja Home Premium: 1050 zł |
| ZALECENIA SYSTEMOWE: 1 GHz 256 MB pamięci roboczej | ZALECENIA SYSTEMOWE: 1 GHz 1 GB pamięci roboczej karta graficzna kompatybilna z Windows Aero |
| POMOC DO SERVICE PACK 3: forums.microsoft.com/TechNet/ ShowForum.aspx?ForumID=2010&SiteID=17 | POMOC DO SERVICE PACK 1: forums.microsoft.com/Technet/ ShowForum.aspx?ForumID=1992&SiteID=17 |