Pod koniec XIX wieku Herman Hollerith, statystyk pracujący dla amerykańskiego rządu, zaprojektował system kart dziurkowanych. Posłużył on do zbierania danych podczas spisu ludności USA przeprowadzonego w latach 1890-1891.
W 1896 roku Hollerith założył firmę Tabulating Machine Company, która – po różnych przejęciach i fuzjach – przerodziła się w International Business Machines, w skrócie IBM. Później karty ewoluowały, w wyniku czego przybrały formę taśmy dziurkowanej. Wynalazca pierwszego komputera, Konrad Zuse, używał jej do karmienia danymi swojego Z1. Na kolejne 30 lat rozwój nośników danych niemal się zatrzymał.
Następnie pojawiły się taśmy magnetyczne i szybko zawojowały cały świat. Pierwotnie wymyślono je do nagrywania muzyki, lecz wkrótce potem wkroczyły do świata komputerów. Kierowany przez Alana Shugarta zespół badawczy firmy IBM zaprojektował pierwszą dyskietkę w 1969 roku. Miała ona, jak na tamte czasy, niezwykłe możliwości: na ośmiocalowym nośniku można było zmieścić 80 KB danych, czyli tyle, ile na tysiącu kart dziurkowanych. Przez kolejne lata gabaryty dyskietek malały, zaś ich pojemność rosła.
W 1983 roku firma SyQuest wprowadziła na rynek pierwszy przenośny dysk twardy. Dzięki niemu można było zapisać szokującą wtedy ilość danych – aż 5 MB – i na dodatek położyć je na półce. Japońska firma Taiyo Yuden osiągnęła wielki sukces, wprowadzając w 1989 roku dysk CD pojedynczego zapisu, czyli CD-R.
Rewolucja w 1996 roku: Dov Moran wynajduje pendrive
Amerykański producent Iomega zaczął sprzedawać dyski Zip w 1994 roku. Nośnik o pojemności 100 MB został opracowany tak, by stać się w tym czasie niekwestionowanym liderem pod względem pojemności. Po 13 latach udało mu się zdetronizować 3,5-calową dyskietkę, ale Iomega zmarnowała swoją szansę. Jakość dysków Zip okazała się jednak fatalna jakości. Szybko nadano im przydomek “Kliknięcie śmierci”, bowiem po krótkim czasie przestawały odczytywać dane z dysków, za to dochodziło z nich charakterystyczne klikanie. Na domiar złego firma prowadziła fatalną politykę obsługi klienta – warunki gwarancji przewidywały darmową pomoc techniczną, a tymczasem, gdy klienci dzwonili z prośbą o pomoc, dowiadywali się, że będą musieli za nią zapłacić. Sprawa odbiła się echem w mediach, akcje Iomegi poleciały w dół. W 1996 roku kto inny wykorzystał okazję: był to Dov Moran, założyciel firmy M-Systems. Wpadł on na pomysł, by stworzyć komponent pamięci flash z gniazdem USB. Moran nazwał swoją 8-megabajtową pamięć DiskOnKey – był to pierwszy w historii pendrive.
W 1999 roku na rynku pojawiają się karty pamięci SD. Iomega w 2003 roku raz jeszcze wprowadziła na rynek kolejny innowacyjny produkt – przenośny dysk REV – ale po raz kolejny poniosła porażkę. Faktycznie do dzisiaj na rynku przetrwały tylko płyty CD-R, DVD-R (plus i minus) oraz pamięci USB. Blue-ray dopiero stara się zawojować rynek. Po długiej wojnie formatów z HD-DVD teraz musi zmierzyć się kolejnym wyzwaniem: ceną. Płyty Blue-ray są zbyt drogie i dopóki ich cena nie spadnie, dopóty nie staną się powszechnie używanym nośnikiem. Tymczasem za sprawą spadających cen mamy prawdziwy boom na przeżywają zewnętrzne dyski.
Historia przenośnych nośników danych
1980
Karty dziurkowane Holleritha
Karta dziurkowana zostaje po raz pierwszy wykorzystana, i to od razu w wielkim stylu – jako narzędzie zapisu danych podczas spisu ludności Stanów Zjednoczonych przeprowadzonego w latach 1890-1891.
1937
Taśma dziurkowana
Pionier branży komputerowej, Konrad Zuse, wykorzystuje taśmę dziurkowaną do wprowadzania do swojego komputera Z1 danych. Taśma dziurkowana używana jest jako nośnik danych aż do lat 80. XX wieku – głównie przez agencje rządowe.
1969
8-calowa dyskietka
Wynalezienie dyskietki było kamieniem milowym w rozwoju nośników danych. W 1969 roku zespół badawczy firmy IBM kierowany przez Alana Shugarta zaprezentował pierwszą 8-calową dyskietkę o pojemności 80 KB.
1976
5,25-calowy dysk
5,25-calowy dysk ma pojemność 720 KB. To jedyne urządzenie dla prywatnych użytkowników, którzy szukają przenośnego nośnika danych – aż do czasu, gdy zastąpił go model 3,5-calowy.
1983
Dysk SyQuest
Przenośne dyski twarde są drogie, ale oferują szybki transfer danych i relatywnie duże pojemności. Firmie SyQuest udało się skonstruować 100-milimetrowy dysk o pojemności 5 MB.
1989
Płyta kompaktowa
Wreszcie każdy może wypalać płyty CD. Czyste płyty na początku są bardzo drogie, lecz wkrótce ich cena zaczyna szybko spadać.
1991
Dyski MO
Nośniki magnetyczno-optyczne są zdecydowanie lepiej zabezpieczone niż płyty CD albo dyskietki. Jednak te dyski i nośniki są drogie, więc nie udaje się stworzyć dla nich masowego rynku. Firma Sony podejmuje próbę wypromowania MiniDiscu jako nośnika danych, ale bez powodzenia.
1994
Iomega Zip
Wraz z modelem Zip, Iomega wprowadza na rynek 100-megabajtowy nośnik – prawdziwą konkurencję dla dysków 3,5-calowych. Na drodze do sukcesu staje jednak nieudolny marketing.
1995
SmartMedia
Toshiba prezentuje karty SmartMedia jako konkurencję dla poprzednio wprowadzonych kart pamięci CompactFlash firmy SanDisk.
1996
Dov Moran
Z wynalazcy pendrive’a na początku drwiono. Jednak nowa pamięć NAND flash okazała się idealnym nośnikiem i po 15 latach zastąpiła dyskietkę.
1998
Taśma samoprzylepna jako nośnik danych
Podczas przygotowań do wizyty na targach CeBIT w 1998 roku fizycy Steffen Noethe
i Matthias Gerspach odkrywają, że na taśmie samoprzylepnej można zapisywać dane za pomocą lasera. Dzisiaj istnieje już cała linia urządzeń bazujących na tym odkryciu.
2001
DVD-R
Nośniki danych mieszczące ponad 4 GB pojawiają się na rynku. Wkrótce stają się na tyle tanie, że może sobie na nie pozwolić przeciętny użytkownik.
2002
Blu-ray
Niebieski laser pozwala zapisywać dane na nośniku optycznym w niezwykle wysokiej jakości. Po długotrwałej wojnie formatów między Blu-ray a HD-DVD wreszcie mamy zwycięzcę: to ten pierwszy. Jednocześnie na najbliższe lata umocnił on swoją pozycję jako nośnik filmów wysokiej jakości.
2003
Iomega REV
REV to czytnik wymiennych dysków twardych znajdujących się w kartridżach. W odróżnieniu od przenośnych dysków twardych, tu elektronika i głowice umieszczone są w napędzie, a kartridż zawiera sam nośnik danych o pojemności 35 GB.
2005
U3
Można uruchamiać aplikacje bezpośrednio z pendrive’a – bez potrzeby instalowania ich na komputerze.
2008
HAMR
Połączenie lasera i głowic magnetycznych pozwala na znaczne zwiększenie gęstości zapisu danych na dyskach twardych.
PRZYSZŁOŚĆ
Bakterie nośnikiem danych
Bakteria Deinococcus radiodurans jest jednym z nośników danych przyszłości: sekwencje danych zostaną zakodowane jako DNA i wszczepione rozwiniętej bakterii. Dane będą dostępne nawet po upływie setek lat i będą powielone miliardy razy.