Na współczesnych, pojemnych pen-drive’ach (dostępne są już 64-gigabajtowe modele) zmieści się praktycznie cały komputer, a nie tylko wszystkie potrzebne nam programy: od odpowiednio skonfigurowanej przeglądarki WWW i klienta poczty, przez aplikacje multimedialne, po narzędzia graficzne i pakiet biurowy, a do tego jeszcze komplet danych (nawet kilka filmów HD).
Chodzi nie tylko o to, by wszystko upchnąć na pendrivie, ale też by łatwo można było odszukać i uruchamiać potrzebne programy. Posiadaczy pendrive’ów typu U3 (znajdujących m.in. w ofercie firmy SanDisk) mogą zaliczyć się do grupy szczęśliwców. Te przenośne pamięci oferują samoczynnie uruchamiające się menu, przejrzysty sposób zarządzania plikami oraz skuteczny system zabezpieczeń. Nie martw się jednak, jeżeli twój pendrive nie ma tych funkcji. Pokażemy, jak wyposażyć przenośną pamięć w opcje podobne do funkcji U3. Prezentujemy cztery narzędzia, które zapewniają taki sam poziom komfortu. Każdy z prezentowanych pakietów aplikacji mobilnych jest inny, dzięki czemu łatwiej będzie dobrać coś odpowiedniego do naszych potrzeb. ASuite oferuje np. wiele różnorodnych programów, które mogą być z nim zintegrowane, zaś PortableApps Suite jest zdecydowanie łatwiejszy w konfiguracji. Z kolei MokaFive i MojoPac emulują cały system operacyjny. MokaFive pozwala bez trudu uruchomić wiele dystrybucji Linuksa z pendrive’a, a MojoPac ma kompletny, gotowy do pracy Windows XP – bardzo prosty w obsłudze i w pełni funkcjonalny. Pokażemy, jak poprawnie skonfigurować te narzędzia i maksymalnie je wykorzystywać.
Jeżeli jakiś z twoich ulubionych programów nie ma wersji przenośnej, można skonwertować go do tej postaci za pomocą narzędzia Universal Extractor. Jak to zrobić, piszemy poniżej.
Uruchom menu z pendrive’a
Małe narzędzie ASuite oferuje najprostsze menu z przejrzystym układem opcji. Pakiet programów obejmuje m.in. GIMP-a, komunikator Pidgin i odtwarzacz plików multimedialnych VLC media player. Oczywiście, możesz po prostu skopiować wszystkie przenośne programy na pamięć USB, bez pomocy żadnych dodatkowych narzędzi, ale uwierz nam – dzięki ASuite jest to znacznie prostsze. Wszystko dlatego, że oprócz samych aplikacji otrzymujemy również wygodne menu, automatycznie uruchamiane po włożeniu do portu USB pendrive’a. Przypomina ono oryginalne menu Start systemu Windows. ASuite oferuje nam również centrum kontroli umożliwiające nadzór nad wszystkimi narzędziami i danymi zapisanymi na pendrivie. Inaczej niż w przypadku PortableApps Suite – do menu ASuite możesz samodzielnie dodać każde przenośne narzędzie.
Bardzo istotny jest aspekt bezpieczeństwa naszych danych zapisanych na pendrivie. Pamiętaj! Jeżeli zgubisz przenośną pamięć z danymi, które nie zostały zabezpieczone, każdy, kto znajdzie pendrive, będzie miał do nich dostęp. Pokazujemy, jak skutecznie i w prosty sposób zabezpieczyć dane hasłem.
INSTALACJA
Uruchom plik instalacyjny ASuite, podłącz pamięć do komputera i wybierz docelowy folder dla instalacji. ASuite wystartuje automatycznie. Narzędzie będzie widoczne jako mała ikona w Zasobniku systemowym – możesz je uruchomić, klikając prawym przyciskiem myszki ikonę ASuite.
KONFIGURACJA
Aby lepiej zrozumieć strukturę menu, wybierz »Options | General | Language | polish.xml«. Od tej chwili wszystko wyświetlane będzie w języku polskim. Zapisz oprogramowanie, które chcesz podłączyć do menu, na pamięci. Wystarczy utworzyć folder na pendrivie, używając Eksploratora Windows i przenieść do niego potrzebne narzędzia. Następnie kliknij »Search« w oknie ASuite i wybierz z menu »Edytuj | Dodaj aplikację«. Wprowadź nazwę, ułatwiającą znalezienie wybranej aplikacji, a następnie kliknij »Przeglądaj«, aby przypisać do niej plik wykonywalny. Postępujesz analogicznie, dodając pozostałe pliki wykonywalne do menu.
Narzędzia nie wymagają żadnego specjalnego formatu aplikacji, inaczej jak jest w przypadku PortableApps Suite. Wiele programów można znaleźć na stronie www.portablefreeware.com, można też dołączyć wszystkie programy z serwisu PortableApps (www.portableapps.com). Wymagać to będzie pewnego nakładu pracy, ponieważ ASuite nie potrafi obsługiwać formatu PAF, w którym zapisywane są aplikacje PortableApps. W tym przypadku, aby uruchomić owe programy, po pobraniu należy zapisać je na pulpicie, rozpakować i skopiować do odpowiedniego folderu na pendrivie.
Żeby menu było przejrzyste, powinniśmy pogrupować nasze programy w kategorie, korzystając z opcji »Edytuj | Dodaj kategorię«. Grupowanie aplikacji nie tylko pozwala uporządkować programy na przenośnej pamięci, również dzięki niemu aplikacje z jednej grupy uruchomimy w tym samym momencie pojedynczym kliknięciem. Równie dobrze działa ten mechanizm w wypadku adresów stron internetowych – po jednorazowej konfiguracji możemy mieć zawsze przy sobie swoje zakładki. Zaletą ASuite jest to, że pozwala na wygodną pracę na “obcych” komputerach. Wybierając »Właściwości« dowolnej dodanej do ASuite aplikacji, możemy np. zdefiniować na zakładce »Zaawansowane« skrót klawiszowy uruchamiający program, a także, korzystając z wbudowanego terminarza, automatycznie uruchomić skaner antywirusowy o wyznaczonej godzinie każdego dnia. Na zakładce »Różne« wybierzemy jedną z trzech gotowych skórek ASuite.
BEZPIECZEŃSTWO
To, niestety, czasami się zdarza – nieumyślne pozostawienie pendrive’a w używanym także przez innych komputerze lub zgubienie przenośnej pamięci. Gdy nie zabezpieczymy dostępu do plików hasłem (w sposób, jaki oferują pendrive’y U3), każdy będzie mógł odczytać nasze dane. Dlatego za wszelką cenę powinniśmy chronić poufne dokumenty za pomocą małego, dodatkowego narzędzia o nazwie Bezpieczny Pendrive, które jest na płycie dołączonej do tego wydania. Aby zabezpieczyć dokumenty, musimy rozpakować plik ZIP zawierający program i umieścić go w głównym katalogu przenośnej pamięci.
Wszystkie ważne dokumenty powinniśmy przechowywać w folderze »BezpieczneDane«. Aby zabezpieczyć pliki, należy kliknąć ikonę »Szyfruj«, wprowadzić hasło. Ponownie uzyskamy dostęp do dokumentów, uruchamiając »Deszyfruj«. Pamiętajmy – nie jest dobrym pomysłem przechowywanie w tym folderze plików multimedialnych. Najlepiej trzymać w nim naprawdę istotne dokumenty, ponieważ szyfrowanie i deszyfrowanie dużych plików wymaga sporo czasu.
PRZETWARZANIE NARZĘDZI W PRZENOŚNE
Jeżeli chcesz wykorzystać na pendrivie aplikację, której nie opracowano w wersji mobilnej, możesz ją przygotować własnoręcznie. Użyj programu Universal Extractor, narzędzia, które po prostu modyfikuje program tak, aby mógł działać bez instalacji, bezpośrednio z przenośnej pamięci. Taka operacja nie zawsze się powiedzie – nie będą działać zwłaszcza bardzo złożone aplikacje. Zainstaluj Universal Extractor, uruchom aplikację i wybierz np. program instalacyjny narzędzia do nagrywania, a następnie wskaż folder docelowy. Po wybraniu »OK« Universal Extractor wypakuje pliki zawarte w archiwum instalatora. Wystarczy teraz skopiować zawartość podkatalogu »{app}« na pendrive i sprawdzić, czy aplikacja się uruchomi.
Zbiór gotowych aplikacji
Podobnie jak ASuite, i to narzędzie zostało wyposażone w bardzo wygodne menu. Po zainstalowaniu PortableApps Suite otrzymujemy pakiet gotowych do pracy aplikacji. Aby przełączyć się na polską wersję językową, z menu »Options« wybieramy kolejno »Language« i »Polish«. Zbiór oprogramowania uzupełnimy, wskazując »Opcje | Zainstaluj nową aplikację«. Niestety, możemy dodawać wyłącznie programy dostępne na stronie www.portableapps.com.
Zaletą takiego rozwiązania jest łatwe dodawanie i usuwanie aplikacji z pakietu. Każdy z programów działa bezpośrednio z pendrive’a, nie zapisując danych na dysku gościnnego komputera. PortableApps Suite dostarcza m.in. narzędzia do tworzenia kopii zapasowej, w której zawartość całej pamięci USB jest zapisywana jako archiwum ZIP. Podczas pracy z tym pakietem szybko uzyskamy dostęp do dokumentów zapisanych na pendrivie, klikając odsyłacze »Muzyka«, »Obrazy«, »Wideo«. Jeżeli chcemy chronić swoje dane przed nieautoryzowanym dostępem, możemy, postępując analogicznie jak w poprzednim przykładzie dotyczącym bezpieczeństwa w ASuite, zapisać dane jako archiwum ZIP chronione hasłem.
Linux w grze
Środowisko wirtualne MokaFive to potężne narzędzie. Na swoim pendrivie za pomocą jednego kliknięcia zainstalujesz w pełni funkcjonalnego Linuksa, który może być uruchamiany na każdym komputerze z Windows. Nie wymaga to nawet resetowania PC, a umożliwia równoległą pracę z oboma systemami operacyjnymi. MokaFive dostępna jest w dwóch wersjach: MokaFive Player i MokaFive Creator. Polecamy tę drugą wersję, zwłaszcza że może tworzyć również tzw. LivePC, który pozwala pracować na wirtualnym komputerze. Na stronie www.mokafive.com oprócz aplikacji znajdziemy dziesiątki bezpłatnych programów do pobrania, np. Damn Small Linux czy wirtualne środowisko do klasycznej gry Prince of Persia. MokaFive bazuje na VMware i jest bardzo bezpiecznym rozwiązaniem, ponieważ kontaktuje się z Internetem, używając własnego adresu IP.
INSTALACJA
Uruchom procedurę instalacyjną i wybierz przenośną pamięć oraz folder docelowy – program instalacyjny wykona za ciebie pozostałą pracę. Po uruchomieniu aplikacji kliknij opcję »Add New LivePC«, a następnie wybierz »Browse The Lab«. Tutaj możesz pobierać i dodawać kolejne wirtualne maszyny, które pojawią w menu programu MokaFive. Każdą z wirtualnych maszyn uruchomisz z poziomu menu aplikacji. Ponadto korzystając z opcji »Make your own LivePC«, zainstalujesz kompletny system Windows na pamięci zewnętrznej. W tym przypadku wymagana jest jednak znaczna przestrzeń dyskowa. Narzędzie opisane w następnej sekcji radzi sobie wówczas o wiele lepiej.
Windows XP w kieszeni
Kompletny, przenośny system Windows XP, który potrzebuje tylko 128 MB na pamięci USB – brzmi to niewiarygodnie, ale działa! Bezpłatne narzędzia do MojoPac można pobrać ze strony www.mojopac.com. Dzięki nim na pamięci USB stworzymy obraz systemu operacyjnego zainstalowanego w domowym komputerze, a następnie będziemy mogli instalować programy przeznaczone do Windows. Na komputerze, z którego korzystamy gościnnie i do którego podłączamy pendrive’a, również musi być zainstalowany Windows XP. Jako system operacyjny program wykorzystuje infrastrukturę komputera-gospodarza, jednak przenośna pamięć po odłączeniu nie pozostawia śladów w systemie. Ty masz za to dostęp do wszystkich zasobów peceta, do którego podłączyłeś pendrive. Jeśli komputer-gospodarz jest wystarczająco szybki, możesz np. zagrać w World of Warcraft lub Crysis, bez wleczenia ze sobą własnego komputera stacjonarnego. Opisywane narzędzie oferuje również praktyczną funkcję dla właścicieli iPoda. Możesz zainstalować iTunes i w ten sposób podłączyć swój przenośny zestaw utworów do innego komputera, a w efekcie aktualizować podcasty
i transferować muzykę do iPoda.
Jeśli nie potrafisz zdecydować się na jedno z proponowanych rozwiązań… nie ma problemu. Aplikacje mogą działać niezależnie i równocześnie. Użyj ich, by ze swojego pendrive’a uczynić przenośny, kieszonkowy komputer.