Jednak nie było o nią łatwo – liczba dostępnych programów optymalizujących przyprawia o zawrót głowy. Wybraliśmy spośród nich pięć uważanych za najlepsze. Ich możliwości nie kończą się na porządkowaniu peceta: pozwalają również na personalizację systemu, a także oferują pomoc w rozwiązywaniu problemów z programami i sprzętem – przynajmniej teoretycznie.
Oczyszczanie peceta: Czas wyrzucić śmieci za burtę
Pierwszy krok na drodze do uzyskania sprawnego komputera to uporządkowanie zawartości dysku twardego. Co prawda, nie przyspieszy to działania systemu, ale zadziała profilaktycznie: nieużywane pliki oraz nieaktualne klucze Rejestru mogą powodować błędy, a błędnie odinstalowane aplikacje – konflikty sterowników.
Testowane narzędzia różnie radzą sobie z oczyszczaniem Rejestru. Fix-It Utilities skanuje go bardzo szybko. Nie dzieli się jednak zebranymi informacjami z użytkownikiem, lecz automatycznie usuwa elementy powodujące konflikty. Nie byłoby to złe rozwiązanie, gdyby program działał poprawnie. Niestety, po oczyszczeniu naszego komputera testowego okazało się, że nie da się uruchomić na nim niektórych aplikacji, np. Firefoksa, ponieważ Fix-It Utilities usunął niezbędne do tego klucze Rejestru.
Z kolei Norton Utilities pokazuje, jak powinna wyglądać prawidłowa procedura czyszczenia Rejestru. Program znalazł w naszym komputerze aż 232 elementy. Korzystając z menu kontekstowego, mogliśmy zdecydować, które z pozycji chcemy zachować, a które mają zostać usunięte. Równie funkcjonalne jest narzędzie TuneUp Utilities, tworzące listę znalezionych elementów i na życzenie wyświetlające powód, dla którego każda z nich została zakwalifikowana do usunięcia. Żaden z programów nie oferuje jednak spójnego systemu ostrzeżeń i wskazówek pomagającego użytkownikowi w podejmowaniu decyzji.
Z oczyszczaniem dysku testowane narzędzia też radziły sobie różnie. Norton Utilities dzieli obszary, które mają zostać uporządkowane, na przejrzyste kategorie, dzięki czemu możemy w prosty sposób dotrzeć do wszystkich zbędnych plików i je usunąć.
Dla odmiany obsługa Fix-It jest dość skomplikowana. Po zakończeniu skanowania wyświetla się lista znalezionych elementów. Jest ona podzielona na kategorie, które trzeba ręcznie zaznaczyć. Co prawda, narzędzie wyświetla ogólne ostrzeżenie, że nie wszystkie pliki mogą zostać bezpiecznie usunięte, jednak aby dowiedzieć się, o które konkretnie chodzi, musimy przekopać się przez wszystkie podkategorie. Na dłuższą metę jest to niewygodne i denerwujące.
Z tym zadaniem najlepiej radzi sobie SystemUp Tuning: proces analizy przebiega szybko, a znalezione pliki można sortować według nazwy, wielkości i ścieżki dostępu. Ponadto program podaje liczbę elementów przeznaczonych do usunięcia i oblicza ilość odzyskanego w ten sposób miejsca.
Porządkowanie nie wpłynie jednak na zwiększenie szybkości komputera. Prawdziwy tuning polega bowiem na przetaktowywaniu procesora i karty graficznej. Niesie to jednak ze sobą ryzyko utraty stabilności systemu, a nawet uszkodzenia sprzętu. W prosty sposób możemy za to przyspieszyć uruchamianie się systemu: wystarczy skrócić listę aplikacji uruchamianych wraz ze startem Windows. Edycję pozycji Autostartu umożliwiają wszystkie testowane programy. Za przykład może służyć Ashampoo WinOptimizer, który osobno przetwarza programy z menu Start i pozycje Rejestru. Poza tym jednym kliknięciem można dezaktywować usługi systemu Windows takie jak »Raportowanie błędów«. Ale nie dajmy się oszukać – korzystanie z innych opcji oczyszczania nie przyspieszy naszego komputera.
Interesujący jest również SystemUp Tuning. Co prawda, oferowane przez ten program możliwości konfiguracji nie są równie szerokie jak u poprzednika, za to wykorzystuje on społeczność internetową do oceny poszczególnych pozycji Autostartu. Każdą z nich ocenimy, przyznając jej od jednej do pięciu gwiazdek. Jeżeli mamy połączenie z Internetem, narzędzie poinformuje nas o średnich wartościach ocen. Poza tym możemy skorzystać z forum dyskusyjnego, do którego hiperłącze zostało umieszczone w programie.
Przyspieszamy maszynę: Skuteczne rozwiązywanie problemów
Po pobieżnym sprzątaniu bez obaw zapuścimy się w głębsze warstwy systemu. Jeśli nasz komputer często się zacina, resetuje lub zawiesza, może to być oznaką problemów natury sprzętowej. Sprawne narzędzie do analizy komponentów peceta powinno być elementem każdego pakietu optymalizującego. Między uczestnikami naszego testu daje się zauważyć ogromne różnice.
Na przykład WinOptimizer do skanowania dysku twardego wykorzystuje tylko narzędzia wchodzące w skład Windows, np. ScanDisk, natomiast Norton Utilities w ogóle nie oferuje takiej możliwości. Na tle konkurencji pozytywnie wyróżnia się Fix-It Utilities. W module »Diagnose« znajdziemy w zasadzie wszystkie przydatne narzędzia, na przykład »SMARTDiskCheck« sprawdzający stan dysku czy »MediaVerifier« do badania płyt CD i DVD.
Jednak prawdziwym hitem jest kompleksowa diagnostyka peceta: Fix-It Utilities sprawdza wszystkie komponenty, ustawienia monitora, kodeki i podaje wielkość zasobów, jakie ma do dyspozycji system. Konkurenci umożliwiają jedynie skorzystanie ze standardowych narzędzi. Tylko TuneUp Utilities i SystemUp Tuning mają po kilka przydatnych funkcji dodatkowych, m.in. korygujących błędy interfejsu, takie jak nieprawidłowy wygląd folderów czy ikon.
Szkoda, że żadne z testowanych przez nas narzędzi nie oferuje wyspecjalizowanego rozwiązania przeznaczonego do notebooków. Mogłoby ono podnosić wydajność energetyczną urządzenia i w efekcie przedłużać czas pracy na akumulatorze.
Trwały porządek: Ochrona systemu
Nasz system znów działa poprawnie i tak powinno pozostać. Najlepiej, by odpowiednie narzędzia przeprowadzały jego konserwację w pełni automatycznie według ustalonego harmonogramu. Najprościej załatwimy sprawę, korzystając z Fix-It Utilities: wystarczy wybrać terminarz, określić, kiedy ma być dokonywana optymalizacja… i to wszystko. Niestety, to wyjątek – inne narzędzia nie oferują możliwości tworzenia harmonogramu działań. Chcąc przeprowadzić automatyczne czyszczenie systemu, musimy za każdym razem wybrać odpowiednią funkcję ręcznie.
Aby skutecznie chronić system, programy optymalizujące powinny przez cały czas kontrolować jego stan. Pod tym względem również pozytywnie wyróżnia się pakiet Fix-It Utilities – wyposażony w bardzo ciekawe narzędzia, jako jedyny w teście chroni nasz komputer przed wirusami i oprogramowaniem szpiegującym. Ponadto program rejestruje przeprowadzane instalacje i na życzenie tworzy punkty przywracania systemu. Brakuje mu jednak szerokich możliwości konfiguracji usług systemu Windows.
W tym zakresie świetnie wypada WinOptimizer – moduły »Tweaking« i »AntiSpy« umożliwiają włączanie i wyłączanie wszystkich istotnych usług systemowych oraz wielu innych aplikacji. Dostępna jest również funkcja optymalizująca elementy Windows Vista, takie jak Poczta systemu Windows czy Kontrola konta użytkownika. Możemy nawet usuwać polecenia menu kontekstowego i zabezpieczać hasłem dowolne pliki.
Twórcy poszczególnych pakietów skoncentrowali się na różnych celach. Fix-It Utilities oferuje kompleksową diagnostykę, stałą kontrolę komputera oraz ochronę przed wirusami. Jednak niezbyt przemyślana obsługa narzędzi czyszczących i uszkodzenie Rejestru w wyniku jego konserwacji zacierają pozytywne wrażenie. Zwycięzcą naszego testu został Ashampoo WinOptimizer, uzyskując niewielką przewagę nad konkurencją. Jego mocne strony to skuteczne narzędzia oczyszczające, prosta obsługa i możliwość konfiguracji usług systemowych. Chcąc zaoszczędzić 40 zł, możemy równie dobrze zdecydować się na pakiet SystemUp Tuning lub TuneUp Utilities. Dzięki nim oczyszczanie i ochrona systemu stają się dziecinnie proste.