Nowy OS zawierał przeglądarkę Internet Explorer 5.5, odtwarzacz multimediów Windows Media Player w wersji 7 oraz nowe oprogramowanie Windows Movie Maker, które dostarczało podstawowe narzędzia do edycji materiałów wideo. Firma z Redmond zaktualizowała również graficzny interfejs użytkownika, funkcjonalności powłoki Windows Shell oraz Windows Explorer o narzędzia i funkcje, znane już z systemu Windows 2000, który siedem miesięcy wcześniej zadebiutował jako OS dla biznesu.
System wprowadził również pierwszą wersję funkcji o nazwie “Przywracanie systemu”, umożliwiają cofnięcie zmian dokonanych na komputerze i przywrócenie systemu do “dobrego” stanu sprzed awarii. Mimo tej nowości, system nie zdobył serca – ani użytkowników, ani krytyków.
Poważne problemy ze stabilnością oraz brak wsparcia dla rzeczywistego trybu DOSa były najczęstszymi powodami krytyki i nazywania tego OS-u mianem “Mistake Edition” (Błędna Edycja) lub “Many Errors” (Wiele Błędów). Windows ME był jednym z najkrócej obecnych na rynku systemów operacyjnych, bowiem już po roku został zastąpiony opartym na Windows NT systemem Windows XP.
Windows XP – pięć lat świetności
Miało to miejsce 25 października 2001 roku. Windows XP, którego nazwa wzięła się z “doświadczenia” (eXPerience), jest następcą zarówno systemu Windows 2000 Professional, jak i nieudanego Windowsa Me, a przy okazji jest pierwszym, konsumenckim systemem operacyjnym Microsoftu, opartym na jądrze i architekturze Windows NT.
Najpopularniejszymi wersjami systemu były Windows XP Home Edition – przeznaczony dla użytkowników domowych – a także XP Professional, oferujący dodatkowe funkcjonalności, jak wsparcie dla domen Windows Server czy dwóch procesorów fizycznych, i przeznaczony dla wymagających użytkowników, ale również klientów biznesowych. Wersji systemu było jednak znacznie więcej.
Windows XP Media Center Edition dostarczał dodatkowe multimedialne funkcjonalności, aby zapewnić możliwość komfortowego nagrywania i oglądania programów telewizyjnych, filmów DVD oraz słuchania muzyki. Wersja XP Tablet PC Edition została zaprojektowana natomiast dla komputerów z dotykowymi ekranami i zoptymalizowana pod aplikacje obsługiwane rysikiem. Windows XP ostatecznie zyskał jeszcze dwie wersje 64-bitowe: Windows XP 64-bit Edition dla procesorów w architekturze Itanium (IA-64) oraz Windows XP Professional x64 Edition dla x86-64. Istnieje również modułowa edycja Windows XP Embedded z możliwością wyboru potrzebnych narzędzi oraz wersje dla specyficznych segmentów – np. Windows XP Starter Edition.
Ciekawostka
Podczas projektowania systemu Windows XP, projekt otrzymał nazwę kodową “Whistler”, po nazwie miejscowości wypoczynkowej, zlokalizowanej w prowincji British Columbia, w Kanadzie. Powodem była ciągła obecność pracowników Microsoftu w ośrodku narciarskim Whistler-Blackcomb. Miasteczko Whistler będzie gościło Alpejczyków, przy okazji XXI Zimowych Igrzysk Olimpijskich, które odbędą się w Vancouver.
W porównaniu ze swoimi poprzednikami, Windows XP przyniósł ze sobą znaczny wzrost stabilności i efektywności. Znalazł się tu przebudowany, bardziej przyjazny dla użytkownika graficzny interfejs. System ten jest również pierwszym, w którym Microsoft chciał stawić czoła piractwu. Wprowadzono aktywację produktu, która jednak nie spodobała się wielu użytkownikom. Niektórzy narzekali również na problemy z zabezpieczeniami, czy na ścisłą integrację aplikacji, jak IE6 oraz Windows Media Player. Problemy te rozwiązał najpierw drugi, a następnie trzeci Service Pack dla systemu, a także przeglądarka Internet Explorer w wersji 8.
Windows XP został zastąpiony systemem Windows Vista, który zadebiutował 8 listopada 2006 roku, a do szerszego grona użytkowników na całym świecie trafił 20 stycznia 2007 roku. Bezpośrednia sprzedaż detaliczna i dla wydawców OEM systemu Windows XP zakończyła się 30 stycznia 2008 roku. Microsoft jednak sprzedaje swój najpopularniejszy system do tej pory w segmencie netbooków, przy czym nałożył na wydawców pewne ograniczenia – m.in. 1 GB pamięci RAM oraz ekran o maksymalnej przekątnej 10,2 cala. Niektórzy użytkownicy większych notebooków i komputerów stacjonarnych mogą natomiast przeprowadzić downgrade z systemu Windows Vista w wersji Ultimate lub Business.
Dane z sierpnia 2009 roku wskazują, że system operacyjny Windows XP jest najpopularniejszym OS-em na całym świecie – jego udział w rynku wynosi 66,2 procent. Szczyt popularności zanotowano w grudniu 2006 roku, kiedy to Windows XP, według raportu Net Applications, miał być zainstalowany na 85,3 procenta komputerówna całym świecie.
Aktualizacja serwerowej linii – Windows Server 2003
24 kwietnia 2003 roku, Microsoft przedstawił światu system operacyjny Windows Server 2003 (NT 5.2) – sławną aktualizację do systemu Windows 2000 Server, która zawierała nowe funkcjonalności dotyczące bezpieczeństwa – nowy panel Manage Your Server, upraszczający proces konfiguracji maszyn do pełnienia określonych ról, a także odznaczała się zwiększoną wydajnością i skalowalnością. Kilka funkcji mniej istotnych dla zadań serwerowych zostało domyślnie wyłączonych, aby zwiększyć stabilność systemu. Były to m.in. dźwięk i motywy, zaś użytkownicy aby mieć do nich dostęp, musieli ustawić je ręcznie.
W grudniu 2005 roku wydano wersję Windows Server 2003 R2, która właściwie była systemem Win2K3 z Service Pack’iem 1 (na jednej płycie CD) i paczką opcjonalnie instalowanych dodatków na drugiej płycie. Niespełna dwa lata później, w marcu 2007 roku, Microsoft wydał kolejną aktualizację dla tego systemu – Service Pack 2 dla Windows Server 2003. Była to ostatnia aktualizacja, bowiem Imperium Gatesa nie planuje wydania następnych wersji. System Windows Server 2003 dostępny jest w sześciu różnych wersjach: 32-bitowych Web Edition i Small Business Edition, 32- i 64-bitowych Standard Edition, Enterprise Edition i Datacenter Edition oraz wersji wyłącznie dla dostawców OEM – Storage Edition.
Ciekawostka:
W oparciu o system Windows Small Business Server 2003 SP2, Microsoft zbudował system operacyjny Windows Home Server, który został zapowiedziany 7 stycznia 2007 roku przez Billa Gatesa na targach Consumer Electronic Show (CES 2007). Jest to rozwiązanie dla wielu połączonych komputerów domowych, które oferuje takie funkcjonalności, jak wymiana plików, wykonywanie automatycznych kopii zapasowych czy zdalny dostęp. Dostawcy OEM otrzymali system Windows Home Server 15 września 2007 roku.
Windows Vista, czyli jaka piękna katastrofa
System operacyjny Windows Vista przedstawiono światu 22 lipca 2005 roku – wcześniej znany był wyłącznie pod nazwą kodową Longhorn. Został on ukończony 8 listopada 2006 roku i wydany klientom biznesowym 30 listopada 2006 roku. Zwykli śmiertelnicy musieli czekać na niego do 30 stycznia 2007 roku. Od czasu premiery jego poprzednika, którym był Windows XP, minęło aż pięć lat – to najdłuższy okres pomiędzy wydaniem desktopowych systemów z rodziny Windows. Nie uchroniło to jednak nowego OS-u od fali krytyki. Ale po kolei…
Vista zawiera wiele zmian i nowych funkcjonalności, w porównaniu do swojego poprzednika. Jedną z nich jest Windows Aero – nowy, graficzny interfejs użytkownika, wraz z domyślnym, estetycznym motywem. Przebudowano funkcję wyszukiwania, dodano narzędzia multimedialne, jak Windows DVD Maker, czy gry – Szachy, Mahjong i Purble Place. Jedną z najbardziej rzucających się w oczy zmian jest brak oryginalnego przycisku startu, który obecny był we wszystkich edycjach Windows, począwszy od wersji 95, a w Viście zastąpiono go przyciskiem z logiem Windows.
Rozbudowano zaporę systemu, znaną z XP SP2, która teraz potrafi obsługiwać ruch wchodzący i wychodzący, zaś może być zarządzana zarówno poprzez graficzny interfejs użytkownika, jak i wiersz poleceń oraz Group Policy. Ważną dla użytkowników nowością jest zmieniony proces aktualizowania systemu – większość niezbędnych aktualizacji odbywa się w tle i nie wymaga restartowania systemu, co we znaki dawało się użytkownikom XP. Ogromną zaletą systemu w wersji 64-bitowej, jest możliwość wykorzystania więcej niż 4 GB pamięci operacyjnej.
Użytkownicy jednak nie przyjęli ciepło systemu Vista. Choć opinie są podzielone, to krytyka daje się we znaki firmie z Redmond, ujawniając się głównie przy statystykach sprzedaży systemu. W sierpniu 2009 roku, procentowy udział Windows Vista w światowym rynku systemów wynosił 18,8 procenta, podczas gdy w Polsce we wrześniu 2009 toku, odsetek komputerów z zainstalowanym systemem Windows Vista wynosił 18,51 procenta.
Podstawowym argumentem krytykujących system Vista, jest jego ociężałość w porównaniu z XP. Przy minimalnych wymaganiach systemu (512 MB RAM-u i procesor z zegarem 800 MHz) nie można nawet marzyć o płynnej pracy. Przy konfiguracji zalecanej (procesor 1 GHz, 1 GB pamięci RAM) sytuacja nie jest o wiele lepsza. Niedawno sam Steve Ballmer przyznał, że Windows Vista nie był zbyt udanym systemem, gdyż główny nacisk położono na zwiększenie bezpieczeństwa, kosztem wstecznej kompatybilności.
Ciekawostka:
W lipcu 2008 roku, w odpowiedzi na powszechna krytykę systemu, Microsoft postanowił przeprowadzić kampanię reklamową o nazwie Mojave Experiment. Najpierw gigant z Redmond zebrał krytyczne opinie dotyczące Visty od 120 użytkowników systemów Windows XP, Windows 2000, Linux oraz Mac OS X, a następnie przedstawiono tym użytkownikom nowy system o nazwie Mojave, który ostatecznie zebrał ponad 90 procent pozytywnych opinii. Po eksperymencie Microsoft ujawnił, że pod tajemniczą nazwą Mojave kryje się nic innego, jak Vista – skonfigurowana i zoptymalizowana do konkretnych potrzeb i upodobań tych (niezadowolonych) użytkowników.
Windows 7, czyli Szczęśliwa Siódemka
Tryb XP
System operacyjny Windows 7 (NT 6.1) to aktualna propozycja Microsoftu dla komputerów osobistych – zarówno domowych, jak i biznesowych – znana uprzednio pod nazwami kodowymi Blackcomb i Vienna.
W systemie wprowadzone wiele zmian, choć w odróżnieniu od swojego bezpośredniego poprzednika – Windowsa Visty – Siódemka nie wprowadza ogromnej ilości nowych funkcjonalności. Przy konstrukcji systemu skupiono się bardziej na uzyskaniu pełnej kompatybilności OS-u z aplikacjami i sprzętem, z którym kompatybilna była także Vista. Przygotowano również Tryb XP, aby zapewnić wsteczną kompatybilność również z tym systemem.
Prezentacje, jakie przedstawiał Microsoft – jeszcze w 2008 roku – zwracały naszą uwagę przede wszystkim na pełną obsługę technologii multidotyku, przebudowany główny interfejs graficzny Windows Shell z nowym paskiem zadań, system sieci domowej o nazwie HomeGroup oraz zwiększoną wydajność.
Ciekawostka:
Już w październiku 2001 roku wiadomo było, że to właśnie Szczęśliwa Siódemka będzie rewolucją w rodzinie Windows, a Vista będzie tylko systemem przejściowym, łatającym dziurę czasową. Sam Steve Ballmer podczas konferencji Gartnera przyznał, że prawdziwe zmiany nastąpią dopiero za dwa wydania Windows. Patrząc na tę sytuację z perspektywy czasu, ciężko się z Ballmerem nie zgodzić.
Pierwotnie, wersja systemu Windows o nazwie kodowej Blackcomb była planowana jako następca Windows XP i Windows Server 2003. Liczono na ogromne zmiany w stosunku do XP, jednak najpierw, w 2003 roku, na rynku ukazać miał się system tymczasowy, o nazwie kodowej Longhorn, opóźniając rozwój projektu Blackcomb. Przed wakacjami 2003 roku, Longhorn zyskał jednak kilka ważnych funkcjonalności, zaprojektowanych dla systemu Blackcomb.
Niestety, po wykryciu (przez wirusy) trzech krytycznych luk w systemach Windows w krótkim odstępie czasu w 2003 roku, Microsoft zmienił swoje priorytety i rozpoczął prace nad nowymi Service Packami dla Windows XP i Windows Server 2003, kosztem odłożenia w czasie prac nad Longhornem. Prace wznowiono, a następnie znów zawieszono w sierpniu 2004 roku. Ostatecznie Longhorn został pozbawiony wielu funkcji.
Na początku 2006 roku, nazwę Blackcomb zmieniono na Vienna, a w 2007 roku na Windows 7. Rok później Microsoft poinformował, że będzie to ostateczna nazwa nowego systemu. Pierwsze wydanie dostarczone wybranym partnerom firmy z Redmond w styczniu 2008 roku, nosiło oznaczenie Milestone 1, build 6519. Na konferencji PDC 2008, Microsoft zademonstrował system Windows 7 z nowym paskiem zadań, a przy okazji rozdał uczestnikom nową wersję o oznaczeniu build 6801, w której jednak rzeczony pasek był niedostępny.
27 grudnia 2008 roku, w Internecie (a konkretniej w sieciach torrent) pojawił się system Windows 7 Beta, który według ZDNet bił na głowę zarówno XP, jak i Vistę, pod względem szybkości ładowania się i zamykania systemu i pracy z plikami. Jednak przy typowych czynnościach biurowych i przy edycji wideo, był wyraźnie wolniejszy od popularnego XPeka, pozostając na poziomie Visty. 11 dni później piraci mogli pobrać już 64-bitową wersję Windows 7 Beta build 7000, jednak czekała ich niespodzianka, w postaci infekcji trojanem.
Ciekawostka:
Nazwa kodowa systemu Windows 7 to Windows NT 6.1, co mogłoby wskazywać, że jest to tylko rozszerzenie dla wersji NT 6.0, którą jest Vista. Nic bardziej mylnego – Microsoft lubuje się w oznaczaniu swoich najlepszych systemów bardziej jako aktualizacji. Podobnie było w przypadku systemu XP, który pomimo ogromnych zmian w stosunku do swojego poprzednika Windowsa 2000 (NT 5.0), otrzymał kodowe oznaczenie NT 5.1. Takie rozszerzenie, według Microsoftu ma na celu zwiększenie kompatybilności programów, zaprojektowanych na poprzednie edycje Windows. Ponoć większość programów sprawdza zgodność numeru wersji systemu, czy ta mieści się w określonym przedziale. Jeśli nie, mogą wystąpić problemy z uruchomieniem programu.
8 stycznia 2009 roku, podczas targów komputerowych CES 2009, Steve Ballmer zapowiedział dostępność dla abonentów MSDN i TecNetu systemu Windows 7 Beta. Dwa dni później możliwość pobrania systemu otrzymali wszyscy pozostali, chociaż nie wszystkim było dane go pobrać, z powodu przeciążonych serwerów Microsoftu. Kandydat do wydania systemu Windows 7 (build 7100) trafił w ręce abonentów 30 kwietnia, a użytkownicy z całego świata mogli pobrać swoją wersję 5 maja. Odsłona RC wygaśnie całkowicie 1 czerwca 2010 roku, jednak począwszy od 1 marca 2010 roku zacznie się regularnie, co dwie godziny restartować.
Gotowa do produkcji wersja systemu została udostępniona uczestnikom programów partnerskich Microsoftu w dniu 23 lipca 009 roku. Kompilacja RTM oznaczona była numerem 7600. 22 października, jak wszyscy wiemy, odbyła się oficjalna, huczna premiera ostatecznej wersji systemu operacyjnego Windows 7.
W ciągu zaledwie kilku dni od debiutu, Windows 7 już zdążył pobić zarówno najnowszy system Apple’a, jak i wszystkie dystrybucje Linuksa, kontrolując według badań Net Applications, 1,99 procenta rynku. Mac OS X 10.6 Snow Leopard dla porównania zdobył 0,77 procenta udziału w rynku. W samej Europie już prawie 7 procent wszystkich komputerów pracuje pod kontrolą systemu Windows 7, a w Polsce – niemal 3,3 procenta. Nie trudno przewidzieć, że te liczby będą rosnąć w zastraszającym tempie.
Windows 8 – melodia przyszłości
Jeszcze przed oficjalną premierą Windows 7, w sieci rozpoczęto dywagacje o systemach operacyjnych nowej generacji. Według tych doniesień, zarówno Windows 8, jak i Windows 9, miałyby obsłużyć procesory nie tylko 64-, ale również 128-bitowe. Domniemany fakt, że Microsoft pracuje nad dwoma systemami równocześnie, może wskazywać na to, że Windows 8 będzie kolejnym, tymczasowym systemem – zupełnie jak Windows Me, czy Windows Vista. Poważnych zmian natomiast możemy spodziewać się znów dopiero za dwie edycje Windows.