Kronika Chip-a: Telewizory

Dziś to, że siadamy przed telewizorem, wydaje się nam zupełnie naturalną czynnością. Ludzie włączają go, aby się zrelaksować, poznać najnowsze informacje, rozerwać się lub po prostu dlatego, że nie mają nic innego do roboty. Ta magiczna skrzynka, choć wynaleziona niewiele ponad 50 lat temu, dla wielu osób znaczy dziś tyle, ile dla naszych przodków znaczyło płonące w jaskini ognisko, łącząc rodziny podczas wspólnie spędzanego czasu.

Gdy dopiero zaczynano przeprowadzać eksperymenty z przesyłaniem obrazu, telewizor można było zobaczyć w laboratorium albo w warsztacie hobbysty. A to, co na ekranie takiego telewizora się widziało, czyli np. biały krzyż na szarym tle, nie było szczególnie interesujące. Do grona pierwszych, którzy dostrzegli potencjał drzemiący w telewizji jako medium masowym, należą naziści – pierwsza na świecie transmisja programu telewizyjnego została nadana z Berlina w 1935 roku.

Kolejnym kamieniem milowym jeśli chodzi o przesyłanie obrazu na odległość, była olimpiada, która odbyła się w 1936 roku. Właśnie podczas tych igrzysk po raz pierwszy nadawano transmisje na żywo, a opóźnienie wynosiło tylko 85 sekund. Zmagania sportowców były zapisywane na kliszy 35 mm. Obraz przesyłany był bezpośrednio z kamery do samochodu transmisyjnego Poczty Niemieckiej, obrabiany w locie, poprawiany, suszony, sprawdzany i emitowany.

Taka szalenie prymitywna z naszego punktu widzenia procedura, stanowiąca jednak szczytowe osiągnięcie ówczesnej inżynierii, była stosowana do 1938 roku, kiedy to została wyparta przez pierwszą w pełni elektroniczną kamerę telewizyjną.

Ekonomiczny cud: Każdy ma telewizor

Pierwsze telewizory były urządzeniami CRT, czyli wyposażonymi w szklany kineskop. Początkowo odbiorniki umieszczano w wyszukanych szafkach, później stały się one samodzielnymi urządzeniami i takimi pozostały do dzisiaj. Popularny przez długi czas zwyczaj wspólnego, sąsiedzkiego oglądania telewizji zanikł, gdy poprawił się status materialny społeczeństwa.

1967 to bardzo ważny rok dla telewizji, która wtedy właśnie stała się kolorowa. Kolejną innowacją tej miary było dopiero opracowanie pilota zdalnego sterowania, który od 1975 roku zaczął stanowić ważny element wyposażenia telewizorów.

W 1997 roku nastąpiła rewolucja w technologii telewizyjnej – Philips zaprezentował pierwszy telewizor plazmowy. Telewidzowie byli zachwyceni, a przecież był to dopiero pierwszy krok w kierunku produkcji telewizorów z płaskim ekranem. Potem pojawiły się wyświetlacze ciekłokrystaliczne, a następnie panele wykonane w technologii OLED. Urządzenia z płaskimi ekranami wyparły telewizory kineskopowe, a jakość obrazu osiągnęła nieznany dotąd poziom.

Co przyniesie przyszłość? Trend jest wyraźny: telewizory staną się jeszcze cieńsze, jeszcze bardziej energooszczędne i będą miały większą przekątną ekranu. Będą też wyświetlały filmy 3D, a pilot zostanie odesłany do lamusa i zastąpiony przez gesty rąk lub polecenia wydawane głosem.

Prawdopodobnie również treść programów ulegnie radykalnej zmianie. Tradycyjną telewizję, produkującą bardzo różnorodne tematycznie programy zastąpi wyspecjalizowana oferta pochodząca z różnych cyfrowych źródeł. Wideo na życzenie (VOD) to właśnie zwiastun nadejścia czasów, gdy widz będzie mógł samodzielnie decydować, co i kiedy zamierza oglądać.

Jeśli chodzi o przyszłość telewizorów, ich rozwój może odbywać się według dwóch scenariuszy. W przypadku pierwszego z nich telewizory stałyby się prostymi monitorami, na których wszystkie inne urządzenia będą prezentować swoje dane. Według drugiego scenariusza funkcje wszystkich urządzeń zostałyby zaimplementowane w odbiorniku telewizyjnym i w efekcie nasze dotychczasowe okno na świat zmieniłoby się w multimedialne centrum komunikacyjne.

Historia telewizorów

1883

Elektryczny teleskop

Wynalazcą sposobu na przekazywanie obrazów był Paul Nipkow. Jego pomysł bazował na spiralnie nacinanym perforowanym dysku nazywanym dyskiem Nipkowa. Tak narodziła się telewizja mechaniczna.

1897

Kineskop (CRT – lampa elektronopromieniowa)

Ferdinand Braun i Jonathan Zenneck wynaleźli lampę elektronopromieniową, potocznie nazywaną kineskopem, i tym samym stworzyli najważniejszy element telewizorów CRT.

1906
Eksperyment telewizyjny

Max Dieckmann jako pierwszy użył lampy elektronopromieniowej, nazywanej również kineskopem Brauna, do transmisji statycznego, czarno-białego obrazu.

1923

Ikonoskop

Amerykanin Wladimir Kosma Zworykin zbudował pierwszą w pełni funkcjonalną elektroniczną lampę analizującą obraz. Sygnał mógł zostać wykorzystany do odtworzenia obrazu za pomocą kineskopu.

1924
Migoczące obrazy

Szkotowi Johnowi Logie Bairdowi jako pierwszemu udało się przesłać obraz na odległość trzech metrów. Określany jest on mianem ojca telewizji.

1928
Telewizja kolorowa

Kolejny wkład Bairda. Cztery lata po pierwszym sukcesie wynalazł telewizję kolorową.

1935

Pierwszy przekaz telewizyjny

Pierwszy przekaz telewizyjny został wysłany w eter z berlińskiego Haus der Rundfunks (domu nadawczego). Odbiorniki telewizyjne zwykle znajdowały się wtedy w pomieszczeniach publicznych.

1952

Regularny program

Pierwszy raz po wojnie program TV w Polsce nadano w październiku 1952 r. (był to 30-minutowy program muzyczny). Regularna transmisja zaczęła się od 1953 roku – początkowo nadawano pół godziny programu raz na tydzień…

1957
Wisła i Belweder

Belweder to pierwszy opracowany w Polsce telewizor (poprzedzający go model Wisła bazował na radzieckiej myśli technicznej).

1962
Telewizja poprzez satelitę

Dzięki satelicie komunikacyjnemu Telestar 1, 23 czerwca możliwe stało się przesłanie pierwszej transmisji telewizyjnej z USA do Europy.

1971
Kolor dla Polski

Lata 70. XX wieku to okres otwarcia Polski na Zachód – jedną z wielu sprowadzonych wtedy do naszego kraju technologii była telewizja kolorowa. 16 marca 1971 z wykorzystaniem francuskiego systemu SECAM (stosowanego powszechnie w krajach komunistycznych) został nadany pierwszy barwny program Telewizji Polskiej.

1975

Pilot zdalnego sterowania

Pilot przesyłający sygnał za pomocą podczerwieni stał się wyposażeniem standardowym. Nie przyjęły się systemy opierające się na kablach, transmisji kierunkowej czy ultradźwięków.

1977

Teletext

Teletext został zaprezentowany na czwartych pokazach radiowych w Berlinie. W Europie Zachodniej tą drogą wiadomości i informacje dostarczane były od 1980 roku.

1990
Polska okablowana

Chociaż pierwsze eksperymenty przeprowadzano już w latach 70., poważny rozwój telewizji kablowej rozpoczął się w Polsce niemal dwadzieścia lat później, po roku 1990.

1997

Telewizor plazmowy

Philips przedstawił pierwszy telewizor plazmowy. Podstawą tej technologii jest jonizacja gazu.

2006
HDTV w Polsce

Pierwszy kanał HD dostępny w Europie – Euro 1080 – rozpoczął działalność w 1994 roku. Pionierem HDTV w Polsce jest satelitarna platforma cyfrowa n, która jako pierwsza zaczęła nadawać polskojęzyczne kanały wysokiej rozdzielczości (ruszyła w 2006 roku).

2007

XEL-1

Sony zaprezentowało pierwszy na świecie telewizor wykorzystujący technologię OLED – jego żywotność wynosiła 30 000 godzin pracy.

PRZYSZŁOŚĆ
Większa głębia

Telewizja stanie się trójwymiarowa. Podczas tegorocznych targów IFA wszyscy liczący się producenci telewizorów pokazali modele 3D. Brytyjska telewizja BBC chce przeprowadzić testowe transmisje trójwymiarowe podczas Olimpiady w Londynie w 2012 r.