Niemal w każdym komputerze są zainstalowane wentylatory. Jeden odpowiada za chłodzenie procesora, drugi studzi kartę grafiki. Kolejny zajmuje się chłodzeniem zasilacza. Często montowany jest także wentylator, który tłoczy chłodne powietrze do wnętrza obudowy, a wraz z nim kurz, paprochy, kocią sierść lub psie futro.
Brudny komputer: Czym to grozi?
- Słabsza wydajność wentylatorów Łopatki wentylatorów wyprofilowane są w taki sposób, aby jak najefektywniej tłoczyć powietrze. Gdy są brudne, ich wydajność maleje i stają się dużo głośniejsze. Gdy są bardzo brudne, mogą się zatrzymać, doprowadzając do uszkodzenia komputera.
- Gorsze odprowadzanie ciepła z radiatorów Radiator zamocowany na procesorze i karcie grafiki niemal zawsze jest wyposażony w wentylator. Ten wpycha kurz w drobne szczeliny radiatora, skutecznie blokując odprowadzanie ciepła.
- Możliwość uszkodzenia komponentów Kurz osadza się na wszystkich komponentach. Wystarczy, że taki “szczelny opatrunek” złapie nieco wilgoci i możemy spodziewać się pokazu sztucznych ogni.
- Wolniejsza lub niestabilna praca komputera Procesory zaczynają pracować wolniej, gdy ich temperatura niebezpiecznie wzrasta. Przyczyną jest zazwyczaj właśnie zabrudzony radiator i wentylator.
Jak pozbyć się brudu?
Zabierając się do czyszczenia komputera, musimy być zaopatrzeni m.in. w śrubokręt, którym rozkręcimy obudowę i wymontujemy poszczególne komponenty. Konieczne będzie także sprężone powietrze w puszce. Do mocniej zabrudzonych elementów przyda się zwykły pędzel. Po skompletowaniu narzędzi musimy przenieść komputer w miejsce, gdzie nie będziemy martwić się o porządek. Z obudowy może wydostać się zadziwiająca ilość brudu.
Zasilacz
To od niego warto zacząć czyszczenie, gdyż jest to główne miejsce, w którym magazynuje się kurz. Zazwyczaj nie trzeba rozkręcać zasilacza. Wystarczy przez otwory w obudowie przedmuchać go sprężonym powietrzem ze wszystkich stron.
Czasami taki zabieg może nie wystarczyć. Zwróćcie uwagę na wentylator zasilacza. Jeżeli jego łopatki są lepkie i zaklejone nieczystościami, zalecamy rozkręcenie zasilacza i wyczyszczenie wnętrza pędzlem.
Procesor CPU
Radiator procesora jest bardzo narażony na kurz, który skutecznie blokuje odprowadzanie ciepła. Jest on wyposażony w wiele drobnych elementów, a to miejsce wprost idealne dla kurzu.
W przypadku mniej zabrudzonych wentylatorów wystarczy sprężone powietrze. W większości przypadków konieczne będzie odczepienie wentylatora od radiatora i oczyszczenie obu elementów. To wymaga zdjęcia coolera z płyty głównej. Zanim to zrobicie, trzeba zaopatrzyć się w pastę termoprzewodzącą.
Karta graficzna
Mimo że wentylator jest zainstalowany na spodniej części karty, także on skutecznie przyciąga kurz. Aby go oczyścić, powinno wystarczyć sprężone powietrze. Należy przy tym pamiętać, aby przedmuchać nie tylko sam radiator, ale także wyczyścić łopatki wentylatora.
Płyta główna
Niektóre płyty główne są wyposażone w wentylator. To oczywiście powoduje, że na radiatorze zacznie osadzać się kurz, który trzeba wyeliminować, używając sprężonego powietrza. Epicentrum brudu są bowiem także okolice procesora. Kurz nadmuchiwany przez wentylator procesora brudzi nie tylko sam radiator, ale także komponenty umieszczone wokół niego. Są tam też elementy odpowiedzialne za zasilanie procesora, które nagrzewają się do wysokich temperatur i, delikatnie rzecz ujmując, nie powinny pokrywać się brudem.
Gdy już oczyścimy najbardziej newralgiczne punkty komputera, na koniec warto przedmuchać całe wnętrze obudowy. Jeżeli tego nie zrobimy, kurz szybko osiądzie na pozostałych podzespołach.
Efekty czyszczenia
Komputer, który został poddany zabiegowi czyszczenia, wcale nie należał do tych najbardziej zabrudzonych. Cały brud udało się nam usunąć w kilkanaście minut, używając jedynie niewielkiej puszki sprężonego powietrza. A przecież efekt tych wiosennych porządków okazał się zaskakujący. W trybie spoczynku, czyli kiedy procesor nie ma nic do roboty, temperatura spadła tylko o 2°C. Jednak gdy zasoby komputera były wykorzystane w 100 proc., temperatura była niższa aż o 16°C – różnica jest niesamowita!
Jest to tym bardziej istotne, że nowsze komputery mają wentylatory z automatycznie dopasowywaną prędkością obrotową – w zależności od temperatury. Dlatego gdy procesor jest chłodniejszy, wentylator automatycznie zaczyna pracować dużo ciszej.
Wymiana pasty termoprzewodzącej
Pasta termoprzewodząca to substancja znajdująca się między procesorem a radiatorem. Ma ona idealnie wypełnić nierówności, a co za tym idzie – poprawić styczność procesora z coolerem. Kłopot w tym, że pasty termoprzewodzące po pewnym czasie tracą swoje właściwości.
Ponadto pasta paście nierówna. Te tańsze, które często są stosowane w “markowych” komputerach, mogą słabiej przewodzić ciepło. Przy okazji porządków warto wymienić taką pastę na lepszą. Koszt jednej z lepszych past, np. Arctic Silver 5, to kilkanaście złotych. Wymiana pasty jest konieczna, gdy podczas czyszczenia został zdemontowany radiator procesora.
Zabezpieczanie się przed kurzem
Współczesne samochody są wyposażane w filtry przeciwpyłowe montowane w nawiewie. Dzięki temu do wnętrza auta nie dostają się zanieczyszczenia z zewnątrz. Efekt – w aucie można sprzątać rzadziej. Ten pomysł można wykorzystać w komputerze domowym. Wystarczy zainstalować odpowiedni filtr na wentylatorze pompującym powietrze do wnętrza obudowy. Wtedy zamiast odkurzania całego komputera czeka nas tylko czyszczenie filtra. Koszt tego typu gadżetu to raptem kilka złotych. Filtry przeciwpyłowe są dostępne na portalach aukcyjnych i w specjalistycznych sklepach z chłodzeniem komputerów.