Filmy w jakości HD, nowe fotografie i cały czas rosnąca kolekcja muzyki generują coraz większe zapotrzebowanie na pamięć. Trudno je zaspokoić za pomocą szybkich dysków SSD, bo te o pojemności powyżej 500 GB są wciąż bardzo drogie. Pozostaje wiec wybór magnetycznego dysku twardego – wewnętrznego lub zewnętrznego.
Przed zakupem trzeba sobie zadać pytanie, ile terabajtów danych powinien mieścić dysk. Dla tych, którzy zadowolą sie 1 lub 2 terabajtami, odpowiednie mogą być mniejsze, 2,5-calowe dyski twarde. Wewnętrzne napędy w tym rozmiarze pasują do notebooków, zewnętrzne nie wymagają dodatkowego zasilania prócz tego dostarczonego np. z portu USB. Kto chce kupić dysk o pojemności do 4 TB, powinien liczyć się z większym rozmiarem obudowy napędu – 3,5 cala. Tego, które urządzenie jest najlepsze w swojej kategorii, dowiecie się z wyników naszych testów. Przed zakupem wewnętrznego dysku przyjrzyjcie się dokładnie konfiguracji swojego systemu. Dla napędów o rozmiarze powyżej 2 TB, w BIOS-ie i w starszych wersjach systemu Windows istnieje ograniczenie. Na kolejnych stronach pokażemy, jak pomimo tego wykorzystać pełna pojemność.
Obok pecetów i notebooków coraz większa popularnością cieszą się smartfony i tablety, ale przechowywanie na nich danych nie jest już tak wygodne. Dlatego pojawiła się nowa grupa dysków twardych, które podłącza się bezprzewodowo do sieci lokalnej i do których dostęp z urządzeń mobilnych uzyskuje się poprzez specjalna aplikacje. Sprawdziliśmy, który napęd nadaje się do tego najlepiej.
3,5 cala
największa pojemność
Nie każda edycja Windows radzi sobie z dyskami 3- i 4-terabajtowymi. Często podczas instalacji niezbędne jest użycie kilku trików.
Zanim zainstalujemy w komputerze duży dysk, należy się najpierw temu komputerowi dokładnie przyjrzeć. Kto używa jeszcze Windows XP lub starego sprzętu, ten szybko napotka niewidoczne wcześniej ograniczenia. Już od pewnego czasu napędy magnetyczne są w stanie przechowywać ponad 2 TB danych, a zatem więcej, niż pierwotnie zakładali twórcy BIOS-u. BIOS obsługuje maksymalnie 32-bitowe adresy sektorów. To samo dotyczy innych komponentów starszych płyt głównych takich jak SATA i USB. Zwykle dane na dysku są przechowywane w fizycznych sektorach o pojemności 512 bajtów. Mnożąc to przez liczbę możliwych do 32-bitowego zaadresowania sektorów, powyżej granicy 2 TB natkniemy się na brak kolejnych wolnych adresów.
Na dysku o pojemności 3 lub 4 TB da się zainstalować każdą edycję Windows, ale nie bez pewnych ograniczeń. Aby Windows XP rozpoznawał więcej niż 2 TB, potrzebne są specjalne narzędzia. Wolumeny o rozmiarze powyżej 2 TB muszą być partycjonowane z użyciem GPT.
Podobnie dzieje się w systemie plików na poziomie logicznym. W domyślnym systemie plików systemu Windows (NTFS) logiczne klastry mają rozmiar 512 bajtów lub wielokrotności tej liczby, ponieważ składają się z jednego lub kilku sektorów. Tablica partycji i Master Boot Record (MBR), które zazwyczaj tworzy Windows, także obsługują maksymalnie 32-bitową adresację sektorów. Zatem i tutaj napotykamy ograniczenie na poziomie 2 TB.
PROBLEMY W WINDOWS
To, na ile będziemy w stanie wykorzystać możliwości nowego dysku, zależy od wersji systemu. Dopiero w Windows Vista wprowadzono GPT umożliwiające obsługę przestrzeni o wielkości powyżej 2 TB.
Ograniczenie 2 TB zniesione na dwa sposoby
Producenci dysków twardych ominęli występujące w BIOS-ie ograniczenie adresowania poprzez powiększenie fizycznych sektorów do 4 KB. Dzięki technologii Advanced Format przesunęli granicę pojemności do 16 TB. Z upływem czasu wszystkie duże dyski korzystają z tej wielkości sektorów. Ponadto wszystkie wewnętrzne oraz większość zewnętrznych 3- i 4-terabajtowych dysków emuluje standardową wielkość sektora – 512 bajtów. Tego, które zewnętrzne napędy nie obsługują żadnej emulacji, dowiecie się z tabeli porównawczej na następnej stronie. Tryb 512e jest widoczny tylko dla działającego systemu operacyjnego, podczas gdy BIOS i sterownik operują na sektorach wielkości 4 KB. Do instalacji systemu Windows na takim dysku wymagany jest więc sterownik, który obsługuje Advanced Format. Obraz instalacyjny systemu Windows 7 jest zatem wyposażony w odpowiedni sterownik SATA – »msahci.sys«.
Po instalacji Windows XP w konsoli zarządzania dyskami wykryje tylko pierwsze 1,7 TB ( 1 ) powierzchni dysku. Disk Unlocker ( 2 ) , działający z płytami Asusa, pozwala na zamontowanie w systemie pozostałej przestrzeni jako drugiego, wirtualnego dysku ( 3 ).
W Windows XP tego sterownika jednak brakuje. System operacyjny można co prawda zainstalować, ale rozpoznaje on zaledwie 1700 GB przestrzeni dyskowej. Aby pozostałe terabajty stały się dostępne, niezbędne jest zastosowanie dodatkowego narzędzia. Posiadacze płyt Asusa mogą skorzystać z dołączonego oprogramowania Disk Unlocker, które obszar danych poza granicą 2 TB podłącza do systemu jako dysk wirtualny (patrz grafika obok). Narzędzia dostarczane przez wytwórców dysków, takie jak DiscWizard od Seagate’a czy Align od Western Digital, spełniają to samo zadanie. Windows XP nie jest odpowiedni dla dużych dysków, ponieważ logiczny sektor początkowy tego systemu (Sektor 63) znajduje się w środku fizycznego sektora o rozmiarze 4 KB. W efekcie dane rozmieszczane są na dysku w niepotrzebnie wielu sektorach. Ma to negatywny wpływ na ogólną wydajność.
Aby używać partycji rozmiaru powyżej 2 TB, należy w konsoli zarządzania zainicjować ( 1 ) dysk z użyciem GPT. Ustawienie to można sprawdzić za pomocą dostępnego w Windows narzędzia Diskpart ( 2 ). Tu także usuniemy formatowanie GPT, wydając polecenie »clean«.
W przypadku sektorów startowych nowszych wersji Windows problem wyrównania został rozwiązany – znajdują się one we właściwym miejscu. Dotyczy to także tablicy partycji GUID (GPT), która używa 64-bitowego adresowania dla swoich sektorów logicznych. Pozwala to na zastosowanie 3- lub 4-terabajtowego dysku jako drugiego napędu z tylko jedną, ogromną partycją. Użycie takiego dysku jako startowego wiąże się z pewnymi uwarunkowaniami. BIOS nie obsługuje GPT, potrzebna jest zatem płyta główna z jego następcą – UEFI. Ponadto za pośrednictwem UEFI można uruchomić jedynie 64-bitowe wersje systemów Vista, Windows 7 i Windows 8.
SZYBKOŚĆ I POBÓR ENERGII
W przypadku dysków wewnętrznych najważniejsza jest szybkość transmisji. W zależności od umiejscowienia danych jej wahania są znaczne. W napędach zewnętrznych problemem bywa zużycie energii.
Dyski zewnętrzne marnują energię
W przypadku dużych dysków zewnętrznych to ograniczenie jest pomijane, ponieważ są one zawczasu sformatowane z użyciem NTFS. Odczyt i zapis danych nie stanowi problemu, ale edycja partycji już tak. Zaledwie połowa dysków emuluje 512-bajtowe sektory, pozostałe pokazują bezpośrednio duże sektory 4-kilobajtowe. Jeśli zechcemy przearanżować taki 4-kilobajtowy dysk według własnych upodobań, we wcześniejszych wersjach systemu Windows będziemy musieli za pomocą polecenia »clean« w programie Diskpart (patrz grafika wyżej) usunąć z niego wszystkie dane i informacje o partycjonowaniu. Tylko Windows 8 bez dodatkowych zabiegów radzi sobie z sektorami rozmiaru 4 KB.
Maksymalną szybkość transferu osiągają dyski tylko wówczas, gdy zapisują dane na zewnętrznej części talerza. Im bliżej środka, tym bardziej spada szybkość przesyłania. Narzędzie Diskbench wykazuje te różnice zarówno dla najszybszych, jak i najwolniejszych dysków.
Jeśli idzie o szybkość transferu, dyski USB wykazują dość znaczne, choć nie przesadne różnice – najszybsze okazały się modele Seagate z serii Backup Plus. Niepokojące jest to, jak dużo niektóre dyski pobierają energii w trybie czuwania. W przypadku większości komponentów podłączanych do komputera ta wartość oscyluje w okolicach 0,1 W. Dyski osiągają takie wartości jedynie wówczas, gdy zostanie to wymuszone przez odpowiednie oprogramowanie. Przełącza ono napędy w rodzaj trybu uśpienia (patrz grafika niżej), w którym pobierają one poniżej 1 W. W przeciwnym razie zużywają one od dwóch do jedenastu watów, choć wcale nie pracują.
Zewnętrzne 3,5-calowe dyski wymagają dodatkowego źródła zasilania. Niestety, nie przełączają się one automatycznie w tryb spoczynku. Niektórzy producenci, jak Western Digital, obniżają pobór energii przez odpowiednie oprogramowanie. Jeśli takiego brak, jak w napędach Freecom, zużycie pozostaje na wysokim poziomie.
W przypadku dysków wewnętrznych należy zwrócić uwagę na wydajność. Tutaj pomogą nam się zorientować zamieszczone w tabeli poniżej uśrednione wartości, choć w istocie szybkości transferu przy odczycie i zapisie danych oscylują w dość szerokim przedziale, w zależności od tego, czy dane znajdują się na zewnętrznej czy też wewnętrznej części powierzchni dysku (patrz grafika niżej). Gdy dane znajdują się bliżej środka talerza, głowica musi częściej zmieniać ścieżkę. Zwycięzca testu, HGST Ultrastar 7K3000 z wynikiem 148,1 MB/s, jest dość szybki, ale najwyższą średnią szybkość transferu (157 MB/s) uzyskał Seagate Barracuda 7200.14. Nie należy jednak zapominać, że dość powolny Western Digital Green zapisuje dane na zewnątrz talerza szybciej niż 7200.14 w środku.
2,5 CALA
Mały i dobry
Niezależnie od scenariusza ich wykorzystania napędy o rozmiarze 2,5 cala charakteryzuje wysoka jakość.
FORMAT I PRĘDKOŚĆ OBROTOWA
Jeśli chcesz zainstalować w swoim notebooku większy dysk, rozmiar jego obudowy odgrywa ważną role. Kto także szuka szybkiego napędu, ten powinien przyjrzeć się prędkości obrotowej talerzy.
W formacie 2,5 cala popularne są przede wszystkim napędy zewnętrzne, które w odróżnieniu od wariantu 3,5-calowego dają sobie radę bez dodatkowego zasilania. Dyski wewnętrzne najlepiej nadają się do modernizacji notebooka i stanowią silną konkurencję dla napędów SSD. Pod względem ceny za gigabajt oraz pojemności są wciąż niepokonane. Kompromisem pomiędzy tymi dwoma rozwiązaniami okazuje sie Seagate Momentus XT, hybrydowy dysk wyposażony w niewielki cache SSD. Jeśli chodzi o średnią szybkość transferu, plasuje się on raczej w połowie stawki niż w czołówce (patrz grafika poniżej), ale SSD jest używany przede wszystkim do cache’owania często używanych plików. Dlatego uruchamianie systemu Windows przebiega tu szybciej niż ze zwykłego dysku. Niemal wszystkie wymienione w tabeli poniżej dyski wewnętrzne nadają się do modernizacji notebooka. Choć są one oferowane z pojemnościami powyżej 750 GB, nie jest to maksymalna dostępna obecnie gęstość zapisu. Na jednym talerzu mieści się ok. 500 GB danych, a pojedynczy dysk rozmiaru 2,5 cala może pomieścić dwa talerze. Niektóre ultrabooki także umożliwiają montaż dysku magnetycznego, ale o maksymalnej grubości 7,5 mm – taki ma miejsce na tylko jeden talerz.
Dwuipółcalowe dyski dostępne są w trzech grubościach obudowy: napędy o grubości 7,5 mm 1 pasują do ultrabooków, wariant 9,5-milimetrowy 2 stworzony jest do montażu w notebookach (ich dwa talerze pomieszcza maksymalnie 1 TB danych), natomiast grubsze dyski 3 pasują wyłącznie do obudów zewnętrznych.
Polowanie na okazje na zewnętrzny dysk
W przypadku dysków zewnętrznych powyższe ograniczenia nie obowiązują. W tej grupie Western Digital My Passport z czterema talerzami oferuje maksymalna pojemność 2 TB. Pod względem średniej ceny za gigabajt zostawia on konkurencje daleko w tyle. Raptem 27 groszom za gigabajt jest w stanie dorównać tylko 1-terabajtowy Seagate Backup Plus (28 groszy). Gdy mowa o ocenie wydajności, zewnętrzne dyski różnią się nieznacznie. Średnia szybkość transferu waha się pomiędzy 80,9 i 86,1 MB/s. Wszystkie są tez bardzo ciche: zmierzone wartości mieszczą się w przedziale miedzy 0,3 i 0,7 sona. Jeśli zatem przy wyborze nie bierzemy pod uwagę i tak niewielkiej masy urządzeń, to w tej kategorii bez zastanowienia polujmy na najlepsze okazje cenowe, przynajmniej jeśli mowa o najlepszej dziesiątce.
W 2,5-calowych dyskach wyższa prędkość obrotowa jest podstawa do uzyskania wyższych transferów. Wyniki pomiarów z użyciem Diskbencha pokazują, ze w przypadku czasów dostępu wygląda to nieco inaczej. Constellation.2 prowadzi dzięki dużej pamięci podręcznej.
Dysk WLAN
ciche wsparcie
Małe, przenośne dyski zapewniają smartfonom i tabletom dodatkową przestrzeń na dane o pojemności do 1 TB.
DYSK W DOMOWEJ SIECI
Dyski WLAN oferują funkcję bezprzewodowego hotspot. Dostęp do ich zawartości uzyskuje się przez dedykowaną aplikację. Zmierzyliśmy ich szybkość transferu bezprzewodowego oraz przez USB.
Mają czarne lub szare obudowy i są nieco większe niż talia kart – dyski WLAN zmieszczą się w praktycznie każdej kieszeni. W zależności od wyposażenia ważą między 100 a 500 gramów i idealnie pasują do smartfonów oraz tabletów, ponieważ uzupełniają ich braki pamięci i oddają użytkownikowi do dyspozycji nawet dodatkowy terabajt przestrzeni. Dyski automatycznie tworzą bezprzewodowe połączenie ze sprzętem mobilnym, dzięki czemu biblioteki fotografii, muzyki czy filmów są zawsze pod ręką. Smartfony i tablety uzyskują dostęp do ich zawartości poprzez specjalne oprogramowanie, dostępne zwykle zarówno dla iOS-u, jak i Androida. Poza tym dyski WLAN funkcjonują jako punkty dostępowe Wi-Fi, dzięki czemu wszystkie podłączone urządzenia mogą wymieniać między sobą dane. Możliwy jest także dostęp do Internetu, pod warunkiem że dysk znajdzie ruter, z którym może się połączyć.
Dobrze zaprojektowana zarówno od strony wizualnej, jak i funkcjonalnej jest aplikacja Media App dla Seagate Wireless Plus ( 1 ). Spartański wygląd ma program Transcend StoreJet Cloud, w którym trzeba ręcznie aktywować szyfrowanie sieci Wi-Fi ( 2 ).
Dobra koncepcja, umiarkowana realizacja
Choć na papierze wszystkie dyski WLAN prezentują się dobrze, to każde z przetestowanych przez nas urządzeń ma kilka poważnych niedociągnięć. U zwycięzcy testu, modelu Seagate Wireless Plus, niewytłumaczalny jest brak możliwości ustanowienia szyfrowanego połączenia Wi-Fi. Oprócz tego do Wireless Plus nie mamy żadnych innych zastrzeżeń. Jako jedyny ma on wbudowany serwer DLNA, dzięki czemu udostępnia pliki multimedialne wszystkim urządzeniom DLNA w sieci, takim jak np. telewizory czy konsole. Ponadto jest też pierwszy, jeśli idzie o wydajność Wi-Fi. Wprawdzie 4 MB/s to niewiele, ale wystarczy do odtworzenia filmu 1080p.
Dyski WLAN najlepiej zapełniać za pomocą komputera z użyciem kabla USB. Tutaj różnice pomiędzy szybkościami poszczególnych dysków są nieznaczne. Jedynie Transcend wyraźnie odstaje, ponieważ w przeciwieństwie do konkurentów obsługuje tylko USB 2.0.
Gorzej pod tym względem wypadają inne urządzenia. Transcend okazuje się dość szczególny. W niewielkiej obudowie zamontowano tak słabą antenę Wi-Fi, że nie jest możliwe strumieniowanie filmu HD, a do transferu danych z komputera przewidziano jedynie USB 2.0. To niedogodność dość irytująca, zwłaszcza że, jako u jedynego w teście, dane są przechowywane na dysku SSD. Produkty Buffalo i Patriot zabezpieczono przed kopiowaniem na nie plików z urządzeń mobilnych – co jest niezwykle uciążliwe. Patriot Gauntlet Node dostarczany jest jako sama obudowa. W środku wystarczy zamontować nawet dość przeciętny dysk, ponieważ za ograniczenie szybkości i tak odpowiadać będzie połączenie Wi-Fi.
Szybkość strumieniowania z dysku do tabletu generalnie jest wystarczająca do odtwarzania filmu HD, ale użytkownik nie może się znajdować zbyt daleko od tego pierwszego. Tutaj także, ze względu na bardzo niską szybkość przesyłania, Transcend zostaje w tyle.
