Internet nie kojarzy ci się z internatem, a globalna pajęczyna z czarną wdową? Jesteś na dobrej drodze. Być może wiele razy myślałeś o tym, że już czas najwyższy mieć własną stronę WWW. Być może nawet poszperałeś w poszukiwaniu konkretnego rozwiązania albo opanowałeś aż pół podręcznika o języku HTML. Wszystko na nic? Nie trać wiary, w sukurs szerokiej rzeszy użytkowników niebędących wielkimi miłośnikami technologii informatycznych (czytaj: zawodowymi programistami po trzech fakultetach kończącymi pacierz słowem “Enter”) przychodzą właśnie CMS-y, czyli systemy zarządzania treścią.
Na systemy zarządzania treścią trzeba również spojrzeć w kontekście tego, w jaki sposób się z nich korzysta i jak przebiega sam proces publikacji stron. Nazwy, takie jak WordPress, Joomla! czy Drupal, są z pewnością słusznie kojarzone z systemami zarządzania treścią, ale należy pamiętać, że witryny oferujące użytkownikom nie tylko narzędzia publikacji, ale również przestrzeń na serwerze oraz dostępne online, poprzez przeglądarkę, narzędzia edycyjne też są swego rodzaju systemami zarządzania treścią. Zmierzam do tego, że nazwa CMS jest często ograniczana wyłącznie do rozwiązań implementowanych przez usługodawcę (oferującego hosting) lub przez samego użytkownika mającego dostęp do serwera na prawach roota (administracyjnych). Tymczasem, jeżeli celem jest publikowanie treści w Internecie i zarządzanie nią, za CMS-y należy uznać również gotowe rozwiązania typu kreatory stron. Dlatego w naszym przewodniku rozróżniliśmy trzy metody korzystania z CMS-ów i publikowania stron, przedstawiając każdą z nich i w ich kontekście prezentując najpopularniejsze rozwiązania, które umożliwią czytelnikowi aktywne zaistnienie w światowej Sieci w roli wydawcy czy autora treści.
Własna strona z serwisem Wix.com
Rozwiązanie przedstawione w tym warsztacie nie jest stricte CMS-em, ujmowanym jako instalowany i konfigurowany przez użytkownika zbiór aplikacji ułatwiający zarządzanie treścią publikowaną w Internecie. Jednak tego typu rozwiązania składają się na najprostszą metodę na własną stronę w Sieci i umożliwiają w miarę swobodną publikację treści – i w tym ujęciu mieszczą się w ramach definicji systemu zarządzania treścią. Poniżej prezentujemy, w jaki sposób utworzyć własną stronę za pomocą
narzędzi udostępnianych przez serwis Wix.com
1) REJESTRACJA
Aby móc korzystać z narzędzi do publikacji udostępnianych w serwisie Wix.com (http://pl.wix.com), należy się zarejestrować. Rejestracja jest bezpłatna. Wystarczy podać swój email i wpisać hasło, które będzie chroniło dostęp do naszego konta w serwisie Wix.
2) WYBÓR SZABLONU
Kolejny etap to wybór kategorii tematycznej pasującej do planowanej witryny. Serwis udostępnia podgląd wszystkich szablonów po kliknięciu linku “wszystkie szablony”. Po wybraniu kategorii, na kolejnej stronie wyświetlone zostaną miniatury ilustrujące wygląd danego szablonu.
3) MODYFIKOWANIE SZABLONU
Jeśli zainteresuje Cię którykolwiek z szablonów, możesz obejrzeć go dokładniej, klikając samą miniaturę lub przycisk »Zobacz«, możesz od razu uaktywnić tryb edycji (przycisk »Edytuj«). Do trybu edycji można przejść później, po wyświetleniu wybranego szablonu w całym oknie przeglądarki. Podczas pierwszego uruchomienia trybu edycji na pierwszym planie wyświetlany jest film instruktażowy wyjaśniający zasady posługiwania się narzędziami edycyjnymi udostępnianymi w serwisie Wix.com. Warto go obejrzeć.
4) ZAPIS ZMIAN
W trakcie modyfikowania szablonu należy pamiętać o zapisywaniu zmian. Są one zapisywane wprost w serwisie. Mechanizm edytora jest tak opracowany, że użytkownik zostanie automatycznie poproszony o zapisanie swojej strony. Podczas pierwszego zapisu trzeba wprowadzić nazwę witryny – będzie ona jednocześnie stanowić fragment adresu dostępowego do tworzonej strony. Cały adres do strony użytkownika serwisu Wix.com ma postać: http://nazwa_użytkownika.wix.com/nazwa_witryny.
5) PODGLĄD I PUBLIKACJA
Po zmodyfikowaniu elementów szablonu i dostosowaniu ich do planowanej wizji serwisu zobacz, jak zmieniona witryna będzie się prezentować odwiedzającym. W tym celu kliknij widoczny w górnej części ekranu przycisk »Podgląd«. Jeżeli efekt Cię zadowala, nie pozostaje nic innego jak opublikować stronę (przycisk »Opublikuj«). W oknie dialogowym wyświetlanym podczas publikowania należy określić, czy utworzona strona ma być indeksowana przez Google’a. Jeżeli tak, to trzeba jeszcze podać: tytuł strony (jaki ma być w Google’u), opis oraz słowa kluczowe. Po chwili strona będzie już dostępna dla wszystkich internautów.
Szybkie forum dzięki hostingowi
Kolejną metodą na uzyskanie własnego serwisu internetowego jest skorzystanie z predefiniowanego zestawu aplikacji/CMS-ów oferowanego przez konkretnego usługodawcę internetowego, u którego wykupimy usługę hostingu (czyli dzierżawa przestrzeni i mocy obliczeniowej serwera internetowego połączona z oferowanym zestawem aplikacji-CMS dostępnych dla klienta hostingu). Za pomocą tej metody spróbujemy szybko utworzyć funkcjonalne forum internetowe.
1) WYBÓR HOSTINGU
W tym przypadku należy zacząć od wyboru usługodawcy, który oprócz dzierżawy przestrzeni dyskowej i mocy obliczeniowej serwera udostępni ponadto (najlepiej w cenie hostingu) szereg dodatkowych aplikacji, wśród których znajdą się popularne systemy zarządzania treścią. W naszym warsztacie korzystaliśmy z hostingu firmy 1&1 w wariancie Business (www.1and1.pl).
2) WYBÓR WŁAŚCIWEGO CMS-A
Wybrany przez nas usługodawca w panelu administracyjnym udostępnia funkcję o nazwie “1&1 Click & Build Aplikacje”. Po jej wywołaniu użytkownik otrzymuje dostęp do listy ponad sześćdziesięciu aplikacji, które może zainstalować w dzierżawionej przestrzeni na serwerze usługodawcy. W istocie aplikacjami usługodawca nazywa właśnie różnego typu systemy zarządzania treścią. Zgodnie z naszym założeniem, że celem jest utworzenie forum internetowego, wybieramy aplikację/CMS odpowiedni do tego zadania, np. phpBB.
3) UPROSZCZONA INSTALACJA CMS-A
W tej metodzie nie ma potrzeby samodzielnego instalowania wybranego systemu zarządzania treścią na wydzierżawionej przestrzeni serwera. Proces instalacji jest niemal całkowicie zautomatyzowany dzięki przygotowanym przez usługodawcę skryptom. Musimy jedynie zaakceptować warunki użytkowania wybranego oprogramowania, a następnie podać kilka istotnych parametrów, takich jak
nazwa konta administratora serwisu, hasło, email, nazwa witryny i jej opis oraz domena, w jakiej serwis będzie funkcjonował. Po podaniu tych danych rozpoczyna się właściwa instalacja. Ważne: nie wolno zamykać okna przeglądarki w trakcie jej trwania!
4) KORZYSTANIE Z PANELU ADMINISTRACYJNEGO
Po zainstalowaniu phpBB można logować się do działającego już forum. Pierwsze logowanie odbywa się za pomocą tworzonego podczas instalacji konta administracyjnego. Po zalogowaniu się jako administrator użytkownik ma dostęp do panelu administracyjnego forum poprzez widoczny w dolnej części strony link “Administration Control Panel”. Z poziomu panelu administracyjnego można zarządzać użytkownikami, nadawać im uprawnienia, zarządzać grupami użytkowników (tworzyć, modyfikować, przypisywać prawa etc.), konfigurować uwierzytelnianie ze wsparciem CAPTCHA, przeglądać statystyki zarówno całego serwisu, jak i wybranych tematów i wiele, wiele więcej.
Blog bez reklam z WordPressem
Trzecia z przedstawionych przez nas metod jest najtrudniejsza, co nie znaczy, że skomplikowana w ogóle. Decydując się na nią, jesteśmy jednak całkowicie niezależni od jakiegokolwiek usługodawcy (zakładając, że mamy wykupiony hosting). Nie obchodzą nas wówczas żadne narzucone reklamy. Mamy za to możliwość rozbudowywania serwisu za pomocą wtyczek i rozszerzeń.
1) POBRANIE AKTUALNEJ WERSJI WORDPRESSA
Ze względów bezpieczeństwa należy pobierać zawsze najnowszą wersję systemu. Najświeższą polską wersję WordPressa odnajdziemy w witrynie http://pl.wordpress.org/. Paczka instalacyjna nie jest duża – nieco ponad 6 MB w formacie ZIP.
2) WERYFIKACJA
Upewnij się, że serwer, na którym zamierzasz prowadzić blog, spełnia wymagania instalowanego CMS-a. W przypadku WordPressa serwer powinien obsługiwać bazy MySQL (w wersji 5.0.15 lub nowszej) oraz PHP w wersji 5.2.4 bądź nowszej. Parametry te sprawdzisz u usługodawcy hostingowego – my możemy jedynie uspokoić, że olbrzymia większość serwerów spełnia te wymagania. Upewnij się, też że masz zainstalowany program do przesyania plików za protokołem FTP.
3) KONFIGURACJA
Rozpakuj paczkę instalacyjną na dysk. Za pomocą panelu administracyjnego wybranej usługi hostingowej – utwórz bazę danych i konto użytkownika-administratora bazy. Dane na temat skonfigurowanej bazy danych trzeba wprowadzić do pliku konfiguracyjnego CMS-a o nazwie fc-config.php (podpowiedź: w folderze z rozpakowaną paczką WordPressa znajduje się plik fc-config-sample.php – użyj go jako szablonu i po wprowadzeniu zmian zapisz, zmieniając nazwę na fc-config.php). Może się to wydawać skomplikowane, ale wszystko jest czytelnie objaśnione w udostępnionej online dokumentacji na stronie http://codex.wordpress.org/Installing_WordPress.
4) UPLOADING NA SERWER I URUCHOMIENIE SKRYPTU INSTALACYJNEGO
Nie pozostaje nic innego jak przekopiować pliki WordPressa na serwer. Jeżeli chcesz utworzyć kilka różnych serwisów, proponujemy, by pliki WordPressa przekopiować do odrębnego katalogu. Jeżeli chcesz założyć i prowadzić wyłącznie bloga, możesz pliki WordPressa przekopiować do katalogu głównego serwera (root). Po przekopiowaniu danych z poziomu przeglądarki uruchom skrypt instalacyjny: w pasku adresowym wpisz adres postaci: http://twojadomena.pl/fc-admin/install.php. (zmodyfikuj go jeżeli przekopiowałeś pliki WordPressa do odrębnego katalogu. Po uruchomieniu skryptu postępuj według zaleceń wyświetlanych na ekranie.
5) ADMINISTRACJA I PUBLIKACJA PIERWSZEGO WPISU
Po zakończeniu instalacji zostaniesz poproszony o zalogowanie się do panelu administracyjnego. Możesz tutaj wybierać m.in. motywy graficzne twojego bloga, zakładać konta współtworzących witrynę osób, definiować kategorie wpisów i wiele więcej. Blog już działa.
Przegląd CMS w zależności od zastosowań
Blogi
Blogi to jedna z najpopularniejszych kategorii autorskich stron w Internecie. Wiele branżowych blogów urosło do rangi źródeł informacji porównywalnych z wieloma profesjonalnymi magazynami czy agencjami informacyjnymi. Wielu również zazdrości sławy najpopularniejszym blogom i próbuje samotnie przetrzeć internetowy szlak do oczu i serc czytelników-internautów. Nie sposób przedstawić wszystkich rozwiązań umożliwiających tworzenie bloga, ale wiemy jedno – te opisane przez nas są godne uwagi.
WordPress
System WordPress jest jedną z najpopularniejszych platform blogowych świata. Jest rozwiązaniem otwartym, elastycznym, skalowalnym, docenionym nie tylko przez olbrzymie rzesze blogerów, ale również przez duże serwisy internetowe. Wystarczy wymienić np. CNN (dział CNN Political Ticker) czy popularny Flickr. WordPress może być systemem wykorzystywanym zarówno przez osoby początkujące – tak naprawdę wystarczy wypełnić prosty formularz, by stać się posiadaczem własnego
bloga w domenie WordPress.com – jak i przez bardziej zaawansowanych technicznie użytkowników.
MovableType
Z tej platformy korzysta m.in. amerykańskie NBC czy jeden z najpopularniejszych na świecie magazynów opiniotwórczych The Huffington Post. Jest to CMS komercyjny, ale blogerzy mogą go pobrać i używać bezpłatnie (www.movabletype.com).
Habari
Ciekawa alternatywa dla WordPressa. Habari jest CMS-em typowo blogerskim, projektem stosunkowo młodym, o czym może świadczyć to, że wciąż jeszcze nie doczekał się w pełni stabilnego wydania (aktualnie najnowsze to 0.91). CMS wart zainteresowania zaawansowanych użytkowników. (www.habariproject.org).
Blogger
Stworzona przez Pyra Labs, a następnie kupiona przez Google’a platforma blogerska stworzona jeszcze w 1999 roku. Stale rozwijana i wspierana przez Google’a. Jest to rozwiązanie dla początkujących. Jedynym wymogiem jest posiadanie konta Google. (www.blogger.com).
Tumblr
Platforma blogowa, a ściślej mikroblogowa. Rozwiązanie przeznaczone dla początkujących użytkowników, tych, którzy nie chcą budować długich artykułów. Posty mają się ograniczyć do krótkiej notatki, ilustracji, zdjęcia, piosenki czy wideoklipu. Pod względem liczby blogów wyprzedza nawet WordPressa, ale ze względu na specyfikę trudno porównywać ze sobą treści na obu platformach (www.tumblr.com).
HANDEL ONLINE
Jedną z najczęstszych motywacji do założenia własnej strony internetowej czy też poszerzenia prowadzonej działalności poprzez zaistnienie w Sieci jest handel. Jak założyć sklep internetowy? Oczywiście za pośrednictwem CMS-a, tym bardziej że dostępne są systemy zarządzania treścią przeznaczone właśnie do takich rozwiązań.
osCommerce
To jedna z najpopularniejszych, bezpłatnych platform do prowadzenia sklepu internetowego. Korzystając z osCommerce, otrzymujemy system zarządzania treścią standardowo wyposażony w moduły niezbędne w każdym sklepie internetowym, m.in. mechanizmy prezentacji towaru (katalog, opis etc.), system rejestracji i uwierzytelniania klientów, możliwość recenzowania towarów/usług, moduł promocji/informacji o nowościach czy newsletter. Za pomocą panelu administracyjnego osCommerce można nie tylko konfigurować witrynę sklepu, ale również obsługiwać zamówienia, dodawać towary itp. Funkcjonalność osCommerce może być poza tym niemal dowolnie modyfikowana dzięki licznym dodatkom, np. systemom obsługi płatności, szablonom prezentacji towaru. Najważniejsze w tym wszystkim jest to, że projekty osCommerce są udostępniane za darmo.
Magento
Platforma Magento to kolejne rozwiązanie przeznaczone dla firm zainteresowanych stworzeniem własnego sklepu internetowego. Magento dostępne jest w wariantach płatnych – opłaty licencyjne zależą od skali przedsięwzięcia. W przypadku usługi Magento Go, czyli rozwiązania przewidzianego dla małych firm, miesięczny koszt wynosi minimum 15 dolarów i bezpłatnym Magento Community Edition (www.magentocommerce.com).
PrestaShop
Jeden z prostszych w obsłudze systemów zarządzania treścią przeznaczonych do tworzenia i obsługi sklepów internetowych. Prostych nie znaczy mało funkcjonalnych. Z poziomu widocznego na ilustracji panelu administracyjnego użytkownik – właściciel internetowego sklepu – może w prosty sposób zarządzać towarami, zamówieniami, płatnościami, przeglądać statystyki odwiedzin, przychody ze sprzedaży i wiele więcej.
ZenCart
Ten CMS wywodzi się z wyżej opisanego osCommerce. Jest to projekt, który odłączył się od głównego nurtu. Zaletą systemu jest obsługa wielu typów towarów, wielu języków i wielu walut. Kolejnym plusem okazuje się to, że ZenCart udostępniany jest bezpłatnie na licencji GPL.
Ogólne
Ostatnia kategoria CMS-ów to rozwiązania, które powinny się sprawdzić w zasadzie w każdego typu projektach. Za pomocą systemów przedstawionych w tej kategorii możliwe jest zbudowanie zarówno bloga, sklepu internetowego, prostej witryny-wizytówki firmy, jak i dość rozbudowanego wortalu tematycznego czy forum dyskusyjnego. Uniwersalność rozwiązań pociąga jednak za sobą nieco większe wymagania.
Joomla!
Pierwsze wydanie tego bardzo popularnego systemu zarządzania treścią pojawiło się w 2006 roku i wywodziło się od równie popularnego ówcześnie systemu Mambo. Od tamtej pory CMS jest regularnie aktualizowany i ulepszany, korzysta z niego coraz większa rzesza użytkowników. Dzięki swej modułowej strukturze i dużej liczbie dodatków, system nadaje się do wielu projektów witryn internetowych. Panel administracyjny systemu Joomla! jest równie prosty w obsłudze jak ten w WordPressie. Wśród firm wykorzystujących ten CMS do różnych projektów znaleźć można takie tuzy, jak eBay, Pizza Hut czy McDonald’s. Joomla jest systemem otwartym i bezpłatnym.
Drupal
Bardzo popularny CMS, uznawany za narzędzie nieco bardziej skomplikowane (bywa nazywany “CMS-em dla programistów”). Trzeba pamiętać, że rozwiązanie jest bardzo dobrze udokumentowane, ma dużą społeczność użytkowników udzielających sobie wzajemnie wsparcia. Nie bez znaczenia jest też to, że Drupal jest systemem bardzo elastycznym – można go dostosować praktycznie do dowolnego projektu internetowego. Z systemu korzysta m.in. witryna Białego Domu czy witryna magazynu “The Economist”.
Umbraco
Umbraco jest rozwiązaniem przeznaczonym dla serwerów korzystających z technologii.NET Microsoftu. Co prawda, większość serwerów internetowych działa w oparciu o systemy Linux/UNIX, ale istnieje również bardzo wiele serwerów.NET-owych. Do takich właśnie przewidziano Umbraco, znakomity, bezpłatny i otwarty CMS. Korzysta z niego np. Wired UK.
Wix
Serwis Wix opisaliśmy w pierwszym z warsztatów jako rozwiązanie wykorzystujące najprostszą metodę publikacji za pomocą CMS-ów. Wbudowany w witrynę wix.com system zarządzania treścią okazuje się bardzo prosty w obsłudze i intuicyjny. Rozwiązanie nie jest tak elastyczne jak np. Joomla! czy Drupal, ale za to nieporównywalnie łatwiejsze w obsłudze. Rzecz dla absolutnie początkujących użytkowników, którzy chcieliby mieć swoją stronę w Sieci.