Poradnik: Tuning peceta tanim kosztem

Porządkowanie oprogramowania

Za pomocą właściwych narzędzi zrobicie porządek w oprogramowaniu, oczyścicie foldery tymczasowe i zyskacie więcej miejsca na dysku.
1. Tworzenie punktu przywracania systemu

Zanim zaczniecie, powinniście utworzyć punkt przywracania systemu i zabezpieczyć ustawienia Windows – nawet jeśli ryzyko awarii jest znikome. Wejdźcie w »Panel sterowania | System i zabezpieczenia | System« i otwórzcie »Zaawansowane ustawienia systemu«. Tam na karcie »Ochrona systemu« kliknijcie przycisk »Utwórz…«, określcie nazwę punktu przywracania i wydajcie polecenie »Utwórz«.
2. Usuwanie crapware’u i programów z Autostartu

Rozpakujcie PC Decrapifer (pcdecrapifier.com/download), a następnie uruchomcie program z uprawnieniami administratora. Narzędzie na karcie »Recommended« zaproponuje odinstalowanie zbędnego oprogramowania, które często instalowane jest na notebookach i pecetach. Na kartach »Questionable« i »Everything else« znajduje się lista wszystkich zainstalowanych aplikacji. Zaznaczcie niepotrzebne, by je odinstalować. Mocną stroną narzędzia jest to, że odinstalowuje wszystkie wybrane programy za jednym zamachem.
3. Kasowanie plików tymczasowych

Windows i programy tworzą pliki tymczasowe w różnych folderach. Kiedy w napędzie systemowym zaczyna brakować miejsca, spada szybkość transferu zarówno na twardym dysku magnetycznym, jak i SSD – przede wszystkim dlatego że brak miejsca drastycznie spowalnia szybkość transferu danych. Narzędzie o nazwie CCleaner (piriform.com/ccleaner) pomoże zwolnić pamięć i uporządkować Autostart. Gdy mowa o czyszczeniu pamięci, interesująca jest funkcja »Cleaner«, który rozdziela listę poszczególnych punktów na karty »Windows« i »Applications«. Pozostawcie aktywne prawie wszystkie ustawienia domyślne – wszystkie zaznaczenia powinniście usunąć tylko przy swojej domyślnej przeglądarce, w przeciwnym razie zwolnione miejsce podczas pracy szybko znów się zapełni. Potem kliknijcie »Analyse« i sprawdźcie jeszcze raz, czy można bezpiecznie usunąć wszystkie punkty z listy. W kolejnym kroku uruchomcie cykl oczyszczania przyciskiem »Run Cleaner«. Wejdźcie
w »Tools | Startup« i dezaktywujcie wszystkie niepotrzebne pozycje Autostartu, które nie są powiązane z komponentami komputera (pozostawicie aktywne narzędzia panelu dotykowego albo narzędzia przycisków funkcyjnych).
4. Odnalezienie pożeraczy miejsca

Na napędzie systemowym szybko i niezauważenie gromadzą się całe góry danych. Takich pożeraczy pamięci znajdziecie za pomocą narzędzia TreeSize Free (jam-software.com). Pozwoli ono wam się przyjrzeć wszystkim folderom i ich wielkości. Skasujcie lub przenieście na inne napędy tyle danych, aż zobaczycie, że na waszym napędzie systemowym zwolniło się przynajmniej 25 proc. jego pojemności.

Czyszczenie notebooka

Układy wentylacyjne wielu notebooków z czasem się zapychają, co skutkuje obniżeniem szybkości taktowania i niestabilnością. Tak przeprowadzicie proces oczyszczania. Pokażemy oczyszczanie wentylatora na przykładzie czteroletniego Acera Aspire 7750. Poszczególne kroki będą analogiczne w przypadku innych notebooków – szczegółową instrukcję demontażu znajdziecie, podając w YouTubie oznaczenie modelu.

W Acerze wentylator zasysane od spodu powietrze chłodzące wydmuchuje z tyłu przez ciasną kratkę z lamelek. Wewnątrz przed kratką gromadzi się kurz, który utrudnia chłodzenie. W naszym notebooku było go tyle, że CPU, działając pod obciążeniem, był zdławiony i stracił 30 proc. swojej wydajności.
1. Przygotowanie otwarcia obudowy

Połóżcie notebook spodem do góry. Wyjmijcie akumulator i zdejmijcie zamocowaną trzema śrubami dolną płytę. Odkręćcie wszystkie widoczne śruby (w Acerze 7750 trzy z nich są pod dyskiem twardym, który znajduje się naprzeciw napędu DVD) i odłączcie wtyki obu anten Wi-Fi od karty rozszerzeń. Potem postawcie komputer prawidłowo i rozłóżcie wyświetlacz, bo w notebooku Acer musicie teraz wyjąć klawiaturę. W tym celu najlepiej podważyć ją kartą kredytową obok klawisza [Esc] i sąsiednich. Spośród małych elementów przytrzymujących klawiaturę od góry najpierw przesuńcie do tyłu lewy. Chwyćcie za podstawę klawiatury i jeden po drugim przesuńcie na bok wszystkie elementy przytrzymujące. Odłączcie od klawiatury wszystkie wtyki płaskie i wyjmijcie ją.
2. Odsłanianie płyty głównej

Najpierw dźwignią z tworzywa sztucznego lub kartą kredytową podważacie górną pokrywę obudowy (rama klawiatury z oparciami na nadgarstki) (2a). Kontynuujecie podważanie wokół całej pokrywy, aż ją podniesiecie. Musicie jeszcze rozłączyć płaskie złącze panelu dotykowego. Ponieważ wentylator znajduje się u dołu płyty głównej, musicie go wymontować. Odkręćcie wszystkie śruby i odepnijcie wszystkie złącza wtykowe płyty głównej, które prowadzą na przykład do wyświetlacza albo do klawiszy na obudowie. Wyjmijcie płytę główną i połóżcie ją na stole spodem do góry, aby dostać się do śrub wentylatora.
3. Usuwanie kurzu

W Acerze Aspire 7750 obudowę wentylatora można wyjąć po odkręceniu dwóch śrub i wyjęciu wtyki elektrycznej usytuowanej pomiędzy płytą główną, a ciepłowodem. W naszym urządzeniu już tutaj pojawiło się kilka kłębków kurzu. Przytrzymując koło wentylatora, odkurzcie go małym odkurzaczem lub normalnym, ale po zredukowaniu mocy. Kurz w naszym przypadku był dość mocno “przyklejony” pomiędzy lamelkami chłodnicy, dlatego przedmuchaliśmy go sprężonym powietrzem z puszki od zewnątrz lamelek w kierunku działającego odkurzacza. Odkurzcie również inne elementy wnętrza notebooka, zanim złożycie urządzenie w odwrotnej kolejności.

Odkurzanie desktopowego PC

W dużej desktopowej obudowie kurz może się przedostać wszędzie, na szczęście łatwo się go pozbyć.
1. Czyszczenie od zewnątrz i wewnątrz

Zanim otworzycie obudowę komputera w celu jej oczyszczenia, powinniście najpierw wytrzeć ją od zewnątrz ściereczką z mikrofazy i odkurzyć dół odkurzaczem ręcznym bądź zwykłym, ale po zredukowaniu mocy (1a). Jeśli przednia ściana daje się zdjąć, odepnijcie ją i usuńcie potencjalne pokłady kurzu. Później zdejmijcie lewą pokrywę obudowy.

Usuńcie cały kurz, który widzicie. Jeśli wentylatory obudowy (1b) są zamontowane, zdejmijcie je celem oczyszczenia i odkurzcie znajdującą się za nimi kratkę.
2. Czyszczenie wentylatora

Tak jak w notebooku, również w komputerach desktopowych dochodzi do zapchania wentylatora CPU, kiedy pomiędzy wentylatorem, a radiatorem nagromadzi się kurz. Ten na szczęście można bezproblemowo usunąć. Przytrzymajcie palcem koło wentylatora, a jeśli jest to trudne z uwagi na dostęp, posłużcie się śrubokrętem i odkurzcie wentylator. Również tutaj może być konieczne przedmuchanie lamelek sprężonym powietrzem z puszki przy równoczesnym trzymaniu odkurzacza od tyłu. Jeśli wasza karta graficzna też ma aktywną chłodnicę, postępujcie podobnie, przy czym najlepiej będzie wyjąć kartę.
3. Wymiana pasty termoprzewodzącej

Jeśli macie tubkę pasty termoprzewodzącej (często dostarczana razem z wentylatorem albo do kupienia za kilka złotych), odblokujcie ryglowanie wentylatora CPU i wyjmijcie go ostrożnie, bo stara pasta może wciąż trzymać się procesora. Potem możecie dokładniej sprawdzić, czy gdzieś jeszcze znajduje się kurz. Plastikowym przedmiotem (szpatułka albo karta kredytowa) zeskrobcie starą pastę termoprzewodzącą z wentylatora i z CPU i usuńcie pozostałości chusteczką higieniczną bądź wacikami nasączonymi alkoholem propylowym (z apteki). Potem rozprowadźcie ilość pasty odpowiadającą małemu ziarnku grochu na CPU, nasadźcie wentylator i rozprowadźcie pastę lekkimi ruchami kulistymi bądź przesunięciami w obie strony. Wetknijcie wentylator i nie zapomnijcie o podłączeniu jego zasilania.
4. Optymalizacja wentylacji

Jeśli kable w obudowie są poprowadzone tak, że zakłócają przepływ powietrza z przodu od dołu w górę do tyłu, zwiążcie je opaską do przewodów. Jeśli wasz pecet nie ma jeszcze wentylatora obudowy (zdjęcie 1b), kupcie go za kilka euro. Wcześniej sprawdźcie, jaki rozmiar ma przewidziana kratka wentylacyjna z tyłu (najczęściej 120 mm). Sprawdźcie, czy łącze “CHA_FAN” albo podobnie nazwane złącze elektryczne waszej płyty głównej jest trzy- czy czterobiegunowe i zdobądźcie odpowiedni model. Zamontujcie go z tyłu u góry w taki sposób, aby odprowadzał powietrze z obudowy. Kierunek strumienia powietrza jest zaznaczony na krawędzi symbolem ze strzałką.

Oszczędna modernizacja

Jeśli w komputerze nie pracuje prastary jednordzeniowy CPU, tylko jednostka multi core, to za spowalnianie pracy najczęściej odpowiada RAM i ospały HDD.
1a Analiza RAM

Porządkując software, zadbaliście o to, aby nie marnować pamięci operacyjnej. Jednak jeśli komputer ma jej za mało, to same porządki nie wystarczą. Każda maszyna z Windows 7 (64 bity), albo Windows 8 powinna dysponować przynajmniej 4 GB RAM, aby płynnie działać również przy wielu uruchomionych programach. Dlatego optymalna wielkość pamięci wynosi 8 GB i więcej. Aby sprawdzić możliwości rozbudowy, zainstalujcie CPU-Z (ze strony cpuid.com) i otwórzcie w nim kartę »SPD«. Na rozwijanej liście »Memory Slot Selection« zobaczycie, ile slotów – a więc miejsc na kości pamięci – ma wasz system i które z nich są zajęte. Jeśli np. jeden z dwóch slotów jest zajęty kością 2- lub 4-gigabajtową, kupcie jedną kość o takiej samej budowie i pojemności oraz takich samych parametrach – pomocne będzie w tym wyszukiwanie w Sieci według “part number” posiadanej kości. Jeśli oba sloty są zajęte zbyt małymi kośćmi, obie wymieńcie na większe. Na końcu w slotach powinna się znaleźć parzysta liczba takiej samej wielkości i możliwie podobnych kości.
1b Montaż RAM

W większości notebooków pamięć operacyjna znajduje się pod klapką w dolnej pokrywie i można się do niej dostać o wiele łatwiej niż do wentylatora. Aby wymienić kość pamięci, wciśnijcie oba jej mocowania do boku. Pamięć wypnie się i można ją będzie wyjąć. Nowy moduł przyłóżcie do slotu dokładnie według nacięcia i wciśnijcie go aż do zaryglowania. W desktopach dwa uchwyty znajdują się z boku modułu. Rozłożenie uchwytów wypycha moduł pamięci ze slotu. Aby zamontować kość, dokładnie ją przyłóżcie i wciśnijcie w slot aż do zatrzaśnięcia uchwytów.
2a Wybór niedrogiego SSD i przeniesienie OS

Dysk magnetyczny stanowi wąskie gardło zwłaszcza w niedrogich i starszych notebookach i w codziennej pracy znacznie spowalnia cały system. SSD dostępny w cenie już od 300 zł (model 120 GB)
jest najlepszym sposobem na bardziej płynną i szybszą pracę. Przeniesienie systemu operacyjnego i danych okazuje się szczególnie łatwe przy pomocy Samsung Laptop Kit. Ten ostatni obok SSD zawiera adapter USB i oprogramowanie Data Migration, dzięki któremu przed przebudową bardzo łatwo zgracie wszystko na nowy SSD.
2b Montaż SSD

Dysk twardy w większości notebooków znajduje się pod łatwą do otwarcia dolną pokrywą. Aby ją usunąć, wykręćcie śruby mocujące, wysuńcie HDD o kilka milimetrów z jego gniazda i wyjmijcie go.
Zdejmijcie z dysku ramę albo szyny mocujące i przytwierdźcie do SSD. Teraz włóżcie go, nasuńcie na gniazdo i z powrotem przykręćcie śruby mocujące.