Specyfikacja Intel Core i9-13900K
Procesor kontynuuje podejście zastosowane w procesorach 12. generacji. Mamy więc na pokładzie duże rdzenie P-Core (8, Raptor Cove) oraz małe E-Core (16, Gracemont). Łącznie mamy 32 wątki i tylko rdzenie P-Core oferują wielowątkowość. W stosunku do i9-12900K mamy więc dwa razy więcej małych rdzeni, a tym samym więcej wątków.
Maksymalne taktowanie rdzeni P to 5,8 GHz (Thermal Velocity Boost), 5,70 GHz (Turbo Boost Max Technology 3.0), a przy obciążeniu wszystkich rdzeni jest to 5,5 GHz. W przypadku rdzeni E taktowanie wszystkich rdzeni pod obciążeniem wynosi 4,3 GHz. Bazowe taktowania wynoszą 3,0 GHz (P-Core) oraz 2,2 GHz (E-Core). Procesor jest oczywiście odblokowaną jednostką, więc spokojnie możecie go podkręcać.
Tak jak w przypadku 12. generacji, limity mocy określone są jako MTP i PBP. Ten pierwszy wynosi 253 W, a drugi 125 W. Procesory mogą działać ustawione jako PL1=PL2=MTP i tak też przeprowadziłem wszystkie testy. W przypadku tej konstrukcji pobór mocy potrafi być jednak znacznie większy niż 253 W i tutaj Intel mógłby trochę podnieść ten limit. Jest on wyższy niż w przypadku 12900K (241 W), ale nadal przy obciążeniem typu Cinebench R23 za mały. Procesor ma również łącznie 36 MB Intel Smart Cache i łącznie 32 MB L2 Cache.
Model bez dopisku F ma zintegrowaną kartę graficzną – Intel UHD 770 o maksymalnej częstotliwości dynamicznej równej 1,65 GHz. W sprzedaży powinien jednak pojawić się też model KF, bez iGPU. Intel Core i9-13900K wspiera dwukanałowe pamięci DDR4 3200 MHz oraz DDR5 5600 MHz. W przypadku DDR5 widzimy wzrost w stosunku do poprzednika. Ogromnym plusem z pewnością jest zatrzymanie wsparcia dla DDR4, co pozwoli na obniżenie ceny całej platformy i powinno dać przewagę nad platformą AM5. W testach znajdziecie wyniki po sparowaniu procesora z pamięciami DDR4. Konfiguracja linii PCI-E 5.0 i 4.0 to 1×16+4, 2×8+4.
Intel Core i9-13900K to konstrukcja przygotowana na LGA1700 i powinna działać również z pierwszymi chipsetami przygotowany na tę podstawkę. Wykonany on został w procesie technologicznym Intel 7, a maksymalna temperatura może wynosić 100°C.
Czytaj też: Test procesora Intel Core i7-12700K z pamięciami DDR4 i DDR5
Jak przeprowadziłem testy?
Odnośnie do testów muszę wspomnieć o kilku ważnych kwestiach. Po pierwsze wykonałem je na systemie Windows 11. Procesory AMD przetestowałem po zainstalowaniu łatek, które rozwiązały początkowe problemy. W systemie wyłączyłem zabezpieczenia oparte na wirtualizacji. Sterowniki do karty graficznej to Nvidia Game Ready 496.13.
Kolejna ważna kwestia dotyczy limitów mocy. Procesory 11. generacji przetestowałem w dwóch ustawieniach – domyślnych (PL1 mniejsze od PL2) oraz po ustawieniu PL1 i PL2 na maksymalne wartości. W przypadku procesorów 12. i 13. generacji sugerowane ustawienie PL1=PL2=MTP. Na płytach wyłączałem też technologie typu MCE. Procesory AMD testowałem przy domyślnych ustawieniach po wyłączeniu PBO. Tak jak wspomniałem, procesory 12. i 13. generacji sparowałem z pamięciami DDR4 (Gear 1) tak, aby sprawdzić różnice tylko pomiędzy samymi CPU, bez wpływu pamięci. Testy w połączeniu z pamięciami DDR5 również dla Was wykonam, ale w trochę późniejszym czasie.
Każdy z testów powtórzyłem 3 razy lub do uzyskania powtarzalności. Dokładne opisy danego programu znajdziecie pod odpowiednim nagłówkiem.
Testy – 3DF Zephyr
3DF Zephyr służy do fotogrametrii, czyli do rekonstrukcji modeli 3D na podstawie zdjęć. Tutaj również wykorzystałem wbudowany benchmark pozwalający na ocenienie wydajności procesorów.
Testy – 3DMark CPU Profile
3DMark to jeden z najpopularniejszych benchmarków na świecie. Twórcy wprowadzili do niego CPU Profile, który sprawdza wydajność przy obciążeniu różnej ilości wątków. Zebrałem tutaj wyniki dla jednego oraz maksymalnej ilości wątków.
Testy – 3D Particle Movement
3DPM został opracowany przez serwis Anandtech. Symuluje on sześć różnych rodzajów ruchów cząstek w trójwymiarze. Poniżej znajdziecie ogólny wyniki testu podany jako mops/sec.
Testy – 7-Zip
7-Zip to darmowy program do kompresji plików, który jest często wykorzystywany przez użytkowników komputerów. W teście sprawdziłem czasy pakowania (do formatu .7z) paczki 1351 plików o wielkości 2,92 GB oraz jednego pliku o wielkości 18,6 GB.
Testy – Blender
Ten program każdy z Was powinien kojarzyć. Służy on do modelowania i renderowania obrazów czy animacji trójwymiarowych. Tutaj wykorzystałem renderowanie sceny Spring za pomocą silnika Cycles.
Testy – Cinebench R23
Cinebench to popularny benchmark bazujący na Maxon Cinema 4D. Pozwala on na dobrą ocenę wydajności procesorów i często pojawia się w przeciekach. W testach wykorzystałem wersję R23 oraz testy jedno i wielowątkowe.
Testy – Corona Benchmark
Silnik renderujący Corona dostępny jest Autodesk 3ds Max oraz Cinema 4D. Co ważne, nie wspiera on GPU, więc wydajność CPU jest tutaj kluczowa. W testach skorzystałem z benchmarka przygotowanego przez twórców, który dobrze sprawdza się w praktyce.
Testy – CPU-Z
Kolejnym benchmarkiem, często obecnym w przeciekach, jest ten zawarty w CPU-Z. Dzięki niemu można ocenić wydajność jedno i wielordzeniową procesorów. Jest to szybki test i każdy z Was może go bez problemu przeprowadzić na swoim PC.
Testy – DigiCortex
DigiCortex służy do wizualizacji sieci neuronowych oraz symulacji na dużą skalę. Nie zabrakło tutaj wykorzystania dokładnych modeli synaps, ich plastyczności oraz neuronów. Do testów wykorzystałem small benchmark, z którego to po 10 minutach trwania symulacji spisałem parametr Avg. Simulation Speed (x Real Time).
Testy – Frybench
Frybench oparty jest o Fryrender one SP2 i opracowany przez RandomControl. Jest to jeden z pierwszych silników renderujących opartych na bezstronnej symulacji fizyki światła. Wykorzystany benchmark pozwala na dobre porównanie wydajności różnych CPU.
Testy – Handbrake
Handbrake pozwala na konwersję filmów do niemal wszystkich formatów. Jest on też dostępny za darmo praktycznie na wszystkie platformy, stąd jego duża popularność. W teście sprawdziłem czas konwersji filmu .mp4 o długości 10 minut i 33 sekund do H.264 i H.265 (1080p30).
Testy – JetStream 2
Kolejny benchmark testuje JavaScript i WebAssembly oraz koncentruje się na najbardziej zaawansowanych aplikacjach internetowych. Ponownie ocenia on szybkość działania, tyle, że tym razem wynik otrzymujemy w punktach. Tutaj również wykorzystałem przeglądarkę Google Chrome.
Testy – Kraken JavaScript
Kolejny benchmark porównuje wydajność w złożonych obliczeniach opartych o JavaScript. Wynik ma kilka różnych składników i podawany jest w milisekundach – interesuje nas całkowity rezultat. Tutaj w testach wykorzystałem przeglądarkę Google Chrome.
Testy – POV-Ray
POV-Ray to kolejny program mający wbudowany benchmark. Tym razem pozwala on na tworzenie obrazów z wykorzystaniem ray tracingu i służy głównie do tworzenia grafiki 3D. W testach wykorzystałem benchmark jedno i wielowątkowy.
Testy – Speedometer 2.0
Speedometer 2.0 mierzy responsywność aplikacji internetowych. Jego plusem jest symulowanie działań wykonywanych przez użytkownika, co pozwoli na ocenienie wydajności różnych procesorów. Tutaj w testach wykorzystałem przeglądarkę Google Chrome.
Testy – SuperPI
SuperPI liczy liczbę Pi do wskazanej ilości cyfr. Wykorzystuje on do tego algorytm Gauss–Legendre oraz działa tylko na jednym wątku. Jest on bardzo popularny np. podczas zawodów OC. Wykonałem tutaj obliczenia32 milionów cyfr (32M).
Testy – wPrime
wPrime to kolejny znany benchmark. Jeśli interesuje Was bardziej tematyka obliczeń, to więcej na ten temat znajdziecie tutaj. W tym przypadku wykorzystałem test 1024M i ustawiłem maksymalną ilość wątków dla każdego z procesorów. Tutaj jednak program nie działa zbyt dobrze przy architekturze hybrydowej, stąd jest wyłączony ze średniej obecnej w podsumowaniu.
Testy – VeraCrypt
VeraCrypt to oficjalny następca TruCrypt. Jest to oprogramowanie open-source więc nie ma co się dziwić, że jest naprawdę popularny. Program ma wbudowany benchmark, który wykorzystałem w sprawdzeniu wydajności procesorów. Na wykresach poniżej znajdziecie średnie wyniki trzech testów: AES, Twofish(Serpent) oraz Kuznyechik(Serpent(Camellia)).
Testy – V-Ray Benchmark
W tym programie miałem już okazję wykonać test kart graficznych – znajdziecie go tutaj. Tam też jest krótki opis. Twórcy V-Ray udostępnili darmowy benchmark, który to właśnie wykorzystałem w poniższych testach.
Testy – Assassin’s Creed Valhalla
Assassin’s Creed Valhalla to już dwunasta część tej znanej serii. Tym razem akcja odbywa się w IX-wiecznej Europie, głównie w Anglii. Jest to już tytuł, który bardziej stawia na elementy RPG z mitycznymi istotami. Ponownie jednak mamy do czynienia ze świetnymi efektami graficznymi. Testy przeprowadziłem w mieście Jorvik, a wybrana rozdzielczość to 1920 x 1080 przy ustawieniach ultra wysokich.
Testy – Borderlands 3
Kolejna część serii ponownie utrzymana jest w komiksowym klimacie. Ma ona naprawdę sporą dawkę humoru oraz ciekawą fabułę. Nie zabrakło też barwnych postaci, a sama akcja odbywa się z perspektywy pierwszej osoby. Testy wykonałem w lokacji Lectra City. Wybrałem też rozdzielczość 1920 x 1080 i ustawienia Badass.
Testy – Cyberpunk 2077
Cyberpunk 2077 to gra RPG z widokiem pierwszoosobowym. Mamy w niej do czynienia z wieloma dylematami moralnymi, a akcja dzieje się w przyszłości. Jest to jeden z najbardziej oczekiwanych tytułów 2020 roku, który zachwyca grafiką. Testy wykonałem w dzielnicy Little China. Ustawiłem rozdzielczość 1920 x 1080 oraz ustawienia Ultra.
Testy – Far Cry 6
Kolejna odsłona cyklu Far Cry to ponownie strzelanka typu FPP (pierwszoosobowa) z wielkim otwartym światem. Od trzeciej części seria stara się nas przyciągnąć poprzez wprowadzenie realnego i szalonego czarnego charakteru oraz świetnej grafiki. Tutaj wykorzystałem wbudowany w grę benchmark, rozdzielczość 1920 x 1080 oraz ustawienia Ultra.
Testy – Horizon Zero Dawn
Kolejny tytuł przedstawia przyszłość ludzkości. Ma on ciekawą historię oraz oferuje wciągającą przygodę. Rozgrywka jest TPP, czyli widziana z perspektywy trzeciej osoby. Nie zabrakło też elementów RPG i oczywiście świetnej grafiki. Za miejsce testowe wybrałem miasto Południk. Rozdzielczość to 1920 x 1080, a ustawienia graficzne najwyższa jakość.
Testy – Red Dead Redemption 2
Druga część gry ponownie przynosi świetne historie oraz dobrą rozgrywkę. Akcja przenosi nas w świat westernu. Nie zabrakło tutaj realistycznych broni, wykonywania codziennych czynności czy świetnej grafiki. Testy wykonałem w mieście Saint Denis, przy rozdzielczości 1920 x 1080 i maksymalnych ustawieniach graficznych.
Testy – Shadow of the Tomb Raider
Trzecia odsłona serii Tomb Raider opowiada o początkach znanej pani archeolog pakującej się w nowe problemy. W grze gramy z perspektywy trzeciej osoby, co pozwala na podziwianie świetnej grafiki. Testy przeprowadziłem w lokacji Kuwak Yaku. Ustawiłem rozdzielczość 1920 x 1080 i najwyższe ustawienia graficzne.
Testy – Sid Meier’s Civilization VI
Jest to jedna z pierwszych strategii 4X, która mimo premiery w 2016 roku jest ciągle mocno rozwijana. Twórcy wypuścili do niej sporą liczbę dodatków, a stratedzy cały czas cieszą się rozgrywką. Szósta odsłona przyniosła bardziej bajkową grafikę. Tutaj wykorzystałem dwa wbudowane w grę benchmarki – SI oraz Grafika. Rozdzielczość to 1920 x 1080, a ustawienia ultra.
Testy – Total War Saga: Troy
Total War: Troy to druga odsłona serii Total War Saga – pierwszą była Thrones of Britannia. W tym tytule wcielamy się w bohaterów dowodzących armią inspirowaną Iliadą Homera. Ostatnio w grze pojawiły się nawet mityczne jednostki wyjęte prosto z greckich mitów, co jest ciekawym dodatkiem. Tutaj wykorzystałem wbudowany benchmark Siege, rozdzielczość 1920 x 1080 oraz ustawienia Ultra.
Testy – Watch Dogs Legion
Akcja trzeciej części serii Watch Dogs dzieje się w niedalekiej przyszłości w Londynie. Wcielamy się w grupę hakerów, którzy toczą wojnę z rządzącą korporacją. Co ważne, do naszej ekipy możemy zrekrutować praktycznie każdego mieszkańca miasta. Tutaj testy przeprowadziłem w pobliżu stacji metra Waterloo, przy rozdzielczości 1920 x 1080 oraz ustawieniach ultra.
Temperatury i podkręcanie Intel Core i9-13900K
Przy AIO 360 w Cinebench R23 temperatura rdzeni P średnio wynosiła 88°C, a maksymalny rdzeń dochodził do 91°C. Przy rdzeniach E było to maksymalnie 85°C. AiO 360 radzi sobie dobrze z tym procesorem przy ustawionych limitach mocy i nie ma tutaj obaw o przegrzewanie się.
Procesor udało mi się też lekko podkręcić do 5,7 GHz/4,5 GHz (dokładnie te same wartości co w przypadku 13600K). Jest to mały wzrost taktowania, ale zwiększanie napięcia nie pozwoliło mi osiągnąć większych wyników. Trzeba też tutaj pamiętać, że przy OC zdjąłem wszelkie limity mocy sugerowane przez Intela. Niestety wtedy też, przy chłodzeniu cieczą, temperatury rdzeni P bardzo szybko wynoszą ponad 100°C (przy ustawieniu w BIOS maks. temperatury na 115°C widziałem nawet 112°C na rdzeniach) i AiO 360 średnio sobie z tym radzi. Rdzenie E również rozgrzewają się do 99°C.
Testy OC – Cinebench R23
Cinebench to popularny benchmark bazujący na Maxon Cinema 4D. Pozwala on na dobrą ocenę wydajności procesorów i często pojawia się w przeciekach. W testach wykorzystałem wersję R23 oraz testy jedno i wielowątkowe.
Testy OC – Corona Benchmark
Silnik renderujący Corona dostępny jest Autodesk 3ds Max oraz Cinema 4D. Co ważne, nie wspiera on GPU, więc wydajność CPU jest tutaj kluczowa. W testach skorzystałem z benchmarka przygotowanego przez twórców, który dobrze sprawdza się w praktyce.
Testy OC – V-Ray Benchmark
W tym programie miałem już okazję wykonać test kart graficznych – znajdziecie go tutaj. Tam też jest krótki opis. Twórcy V-Ray udostępnili darmowy benchmark, który to właśnie wykorzystałem w poniższych testach.
Testy OC – Shadow of the Tomb Raider
Trzecia odsłona serii Tomb Raider opowiada o początkach znanej pani archeolog pakującej się w nowe problemy. W grze gramy z perspektywy trzeciej osoby, co pozwala na podziwianie świetnej grafiki. Testy przeprowadziłem w lokacji Kuwak Yaku. Ustawiłem rozdzielczość 1920 x 1080 i najwyższe ustawienia graficzne.
Testy OC – Sid Meier’s Civilization VI
Jest to jedna z pierwszych strategii 4X, która mimo premiery w 2016 roku, jest ciągle mocno rozwijana. Twórcy wypuścili do niej sporą liczbę dodatków, a stratedzy cały czas cieszą się rozgrywką. Szósta odsłona przyniosła bardziej bajkową grafikę. Tutaj wykorzystałem dwa wbudowane w grę benchmarki – SI oraz Grafika. Rozdzielczość to 1920 x 1080, a ustawienia ultra.
Testy OC – Total War Saga: Troy
Total War: Troy to druga odsłona serii Total War Saga – pierwszą była Thrones of Britannia. W tym tytule wcielamy się w bohaterów dowodzących armią inspirowaną Iliadą Homera. Ostatnio w grze pojawiły się nawet mityczne jednostki wyjęte prosto z greckich mitów, co jest ciekawym dodatkiem. Tutaj wykorzystałem wbudowany benchmark Siege, rozdzielczość 1920 x 1080 oraz ustawienia Ultra.
Pobór mocy
Pobór mocy sprawdziłem za pomocą watomierza Voltcraft Energy Logger 4000. Za obciążenie posłużył mi wielowątkowy test Cinebench R23, a wyniki spisałem po 5 minutach jego działania.
Czytaj też: Test procesora Intel Core i5-12400F
Test Intel Core i9-13900K – podsumowanie
Powyższy wykres stanowi uproszczenie i przedstawia średnią ze wszystkich programów. Możecie zobaczyć, że procesor jest zdecydowanie najwydajniejszy spośród wszystkich testowanych jednostek, a jego przewaga nad 5950X i 12900K jest naprawdę spora. Bez wątpienia jest to najwydajniejsza konstrukcja i dotyczy to zarówno obciążeń jedno, jak i wielowątkowych, z małymi wyjątkami. Zobaczcie choćby wyniki Cinebench R23, POV-Ray czy CPU-Z, gdzie mamy porównane wyniki jedno i wszystkich wątków. Procesor świetnie sprawdzi się więc w zastosowaniach profesjonalnych, gdzie wydajność robi wrażenie.
W grach również nie ma zaskoczenia — procesor znajduje się na samym szczycie i jest najwydajniejszą jednostką do gier. Wygrywa on nawet z 12900K połączonym z pamięciami DDR5 (biorąc pod uwagę średnią, są wyjątki od tego). Taką konstrukcję aż chce się sparować z RTX 4090 i mam nadzieję, że uda mi się również takie testy przeprowadzić. Jeśli więc szukacie CPU do gier, to zdecydowanie warto postawić na Intel Core i9-13900K.
Podkręcanie w moim przypadku nie było zbyt duże — udało mi się dobić do 5,7 GHz na rdzeniach P oraz 4,5 GHz na rdzeniach E. Pozwoliło to na podbicie wyników, ale tutaj również spory wpływ miało samo zdjęcie limitów mocy. 253 W to zdecydowanie za mało i w takim Cinebench R23 po ich zdjęciu spokojnie osiągniemy wynik rzędu ponad 40800 pkt. Procesor potrzebuje wtedy ok. 320 W mocy (wg wskazań HWInfo), a same temperatury rdzeni P dobijają do 100°C. Potencjał jest jednak spory do odblokowania.
Pobory mocy są również spore. 390 W przy MTP 253 W to spory wynik, a 585 W po OC to już ogromny rezultat. Jeśli planujecie podkręcić procesor połączony z wydajną kartą graficzną, to zdecydowanie bardzo mocny zasilacz jest wskazany.
Pozostała kwestia ceny całej platformy. Sam procesor kosztuje ok. 3499 zł. Najtańsze płyty główne zaczynają się od 1300 zł, choć pod ten procesor w szczególności po OC, potrzebna będzie płyta z naprawdę mocną sekcją zasilania. Dla przykładu, na ten moment obecny w platformie Asus TUF Gaming Z790-Plus WIFI D4 to koszt ok. 1970 zł. Ceny poszły więc w górę i cała platforma będzie zdecydowanie droższa od poprzednika. Natomiast to dotyczy również płyt X670/X670E, gdzie ceny są także spore. Intel wygrywa tutaj obsługą pamięci DDR4, a nie tylko DDR5. Dzięki temu można sporo zaoszczędzić, bowiem szybkie moduły DDR5 są nadal znacznie droższe od DDR4 (32 GB DDR4 CL18 to ok. 600 zł, podczas gdy najtańsze DDR5 5600 CL36 to ok. 1070 zł). Szybsze DDR5 są jeszcze droższe. Pójście w stronę DDR4 pozwoli więc na zaoszczędzenie pieniędzy albo dołożenie ich do innych mocniejszych podzespołów.
Intel Core i9-13900K to najwydajniejszy procesor w naszym zestawieniu. Świetnie sprawdza się w zastosowaniach profesjonalnych oraz grach. Zdecydowanie więc polecam Wam jego zakup w szczególności, jeśli wydajność jest dla Was priorytetem.
