Paleontolodzy z Chińskiej Akademii Nauk dokonali ciekawego znaleziska niedaleko miasta Chongqing i w prowincji Guizhou. Trafili na pokaźne składowiska skamieniałości pochodzących z syluru, które są datowane na ok. 440 mln lat temu. Wśród nich są zęby, które mogą dostarczyć “brakującego ogniwa” w rozumieniu pochodzenia szczęk, które dały początek 99,8% wszystkich gatunków kręgowców żyjących obecnie na Ziemi. Efektem prac są aż cztery artykuły opublikowane w jednym numerze Nature – to rekord jeżeli chodzi o chińskich naukowców.
Odkrycia przyciągnęły duże zainteresowanie wydawcy i międzynarodowej społeczności naukowej, ponieważ szczęka jest innowacją zmieniającą praktycznie wszystko w rozwoju kręgowców. Pozwala zwierzęciu ugryźć i skonsumować pokarm, zamiast wsysać składniki odżywcze do ich ciał.Prof. Zhu Min
Jak powstały żuchwowce?
To, jak powstały szczęki, pozostawało tajemnicą, gdyż większość znajdowanych skamieniałości wczesnych kręgowców pochodzi z początku dewonu (ok. 419 mln lat temu). Zgodnie z obowiązującymi teoriami naukowymi, powstanie żuchwowców (Gnathostomata) nastąpiło 450 mln lat temu, a nawet wcześniej. Dlatego w zapisie paleontologicznym do tej pory istniała gigantyczna, 30-milionowa luka. Teraz udaje się ją wypełnić.
Czytaj też: Ryby używają dźwięku do komunikacji. Ta jest bardziej zaawansowana niż mogło się wydawać
Chińscy uczeni przedstawili zestaw pięciu dobrze zachowanych skamieniałości ryb z wczesnego syluru, na które składały się trzy kompletne szkielety. Wykazały one, że żuchwowce pływały w starożytnych oceanach co najmniej 440 mln lat temu. Do późnego syluru po świecie zaczęły rozprzestrzeniać się bardziej zróżnicowane i większe ryby z wykształconymi szczękami, aby ostatecznie wyjść na ląd jako ukształtowane i przystosowane do innych warunków, zwierzęta.
Te skamieniałości zapewniają bezprecedensową możliwość zajrzenia do “świtu ryb” i pomagają naukowcom prześledzić wiele struktur ludzkiego ciała z powrotem do tych starożytnych ryb. W ten sposób wypełniamy niektóre kluczowe luki w historii ewolucji. Tak właśnie ryby wyewoluowały w ludzi.Prof. Zhu Min
Znaleziono m.in. 3-centymetrową rybę pancerną Xiushanosteus mirabilis, która jest najwcześniejszym znanym żuchwowcem. Inna skamieniałość pochodzi od przedstawiciela akantod (wymarłej gromady ryb łączących cechy ryb chrzęstnych i kostnych) z gatunku Shenacanthus vermiformis. Pozostałe prace opisują cechy wymarłej galeaspidy Tujiaaspis vividus, osobnika Fanjingshania renovata oraz skamieniałe zęby nieznanego wcześniej krewnego rekina o nazwie Qianodus duplicis.
Nigdy wcześniej w historii współczesnej chińskiej paleontologii nie odkryto tak bogatego zestawu skamieniałości. Wiele z nich może zmienić sposób, w jaki do tej pory myśleliśmy o ewolucji żuchwowców.