Predefiniowane ustawienia modułów pamięci operacyjnej pamiętają czasy DDR3
Czy warto podkręcać pamięci operacyjne? Jeszcze jak. Trend ten w rzeczywistości towarzyszy nam już od dawna i choć nie jest tak powszechny, jak overclocking procesorów i kart graficznych, to i tak nie powinniśmy bagatelizować “darmowej wydajności”, którą może zapewnić nam ledwie kilka kliknięć. Na całe szczęście Intel zadbał już przed wieloma laty o uproszczenie tego procesu, tworząc tak zwane XMP (Extreme Memory Profile), czyli specjalne, predefiniowane ustawienia modułów pamięci operacyjnej, które zapewniają właśnie tę “darmową wydajność”.
Czytaj też: Test pamięci DDR5 G.Skill Trident Z5 Neo RGB 2x 16 GB 6000 MHz CL30
W praktyce pamięci XMP towarzyszą nam już od dłuższego czasu, bo nawet sprawiające obecnie wrażenie artefaktów przeszłości pamięci DDR3 sprzedawano w tych wersjach. To też oczywiście nie tak, że dobre 15 lat temu AMD nie miało swojej alternatywy dla XMP. Wręcz przeciwnie, bo firma opracowała konkurencyjną dla niej technologię AMP dla modułów pamięci zoptymalizowanych do użycia we własnych AMD. Jak to jednak się skończyło? Zeszłoroczna premiera EXPO mówi sama za siebie, ale warto wspomnieć, że do takiego stanu rzeczy przyczynili się nawet producenci płyt głównych, którzy przed laty zaczęli zapewniać modelom przeznaczonych dla procesorów AMD odczytywanie profili XMP.
Funkcja tych profili nie została zmieniona w toku ostatnich kilkunastu lat i te nadal zapewniają użytkownikowi predefiniowane i zweryfikowane ustawienia modułów pamięci, które wpływają przede wszystkim na ich taktowanie, napięcie oraz opóźnienia. Innymi słowy, technologia XMP i EXPO to w gruncie rzeczy to samo. Oba “standardy” ustawień pamięci operacyjnych pozwalają kilkoma kliknięciami zwiększyć wydajność modułów, zapewniając systemowi kopa do wydajności. Jednak z racji różnicy wieku, profile EXPO są dostępne wyłącznie w pamięciach DDR5, podczas gdy XMP udowodniło swoją przydatność jeszcze w czasach w DDR3 i DDR4, zanim doczekało się najnowszego standardu (DDR5).
AMD EXPO vs XMP Intela
Jeśli EXPO i XMP to dokładnie to samo, to dlaczego w ogóle współistnieją na rynku? Chociaż ich działanie jest identyczne i sprowadza się do tych samych mechanizmów, produkowane przez AMD oraz Intela procesory różnią się między sobą sposobem zarządzania pamięcią operacyjną przez bazowanie na kompletnie innej architekturze. Oznacza to, że najnowszy procesor Core i9 będzie współpracować z pamięcią operacyjną w odmienny sposób, niż Ryzen 9, co otwiera obu producentom furtkę do żonglerki parametrami DDR5 tak, aby współpracowały z ich procesorami możliwie najlepiej. Mowa tutaj o dobieraniu możliwie najlepszego połączenia taktowania i opóźnień w dążeniu do najwyższej wydajności lub stabilności.
Czytaj też: Test pamięci DDR5 Patriot Viper Venom 2×16 GB 6200 MHz CL40
AMD słusznie więc stworzyło alternatywę dla XMP, bo opracowując w zeszłym roku standard EXPO, dziś może zapewniać możliwie najwyższą wydajność wszystkim właścicielom platform Ryzen 7000, a nie tylko tym, którzy spędzą długie godziny na dostosowywaniu najlepszych parametrów DDR5. Na papierze jednak EXPO jest lepsze od XMP, bo jest otwartym, a nie zamkniętym standardem i wymaga od producentów pamięci tylko przedstawienia wyników testów do walidacji. Gdyby tego było mało, profile EXPO mogą zapewnić wyższą wydajność, bo obejmują więcej drugorzędnych i trzeciorzędnych timingów niż Intel XMP, ale na tę chwilę to bardzo grząski temat, który wymaga wielu testów różnych platform i scenariuszy.
Na papierze jednak pamięci operacyjne DDR5 EXPO powinny zapewniać wyższą wydajność zwłaszcza w grach przez wspomniane drugo- i trzeciorzędne timingi pamięci. AMD nie posunęło się wprawdzie do bezpośredniego porównania EXPO z XMP, ale stwierdziło w dniu zapowiedzi, że przy graniu w rozdzielczości Full HD skorzystanie z profilu EXPO, zwiększa wydajność o nawet 11% względem tego, co ma do zaoferowania pamięć operacyjna w swoim domyślnym trybie.
Jeśli z kolei jesteście tutaj po to, aby poznać szczegóły na temat tego, jak skorzystać z AMD EXPO, to po pierwsze musicie mieć zestaw komputerowy z procesorem Ryzen 7000 oraz odpowiednie moduły (lub jeden moduł) pamięci DDR5. Następnie musicie wejść do BIOS-u, znaleźć ustawienia pamięci i poszukać w nich wzmianki o funkcji AMD EXPO. Z tego poziomu będziecie mogli dobrać odpowiedni profil, który odpowiada specyfikacji waszych DDR5. Po jego wybraniu musicie zapisać zmiany, zresetować komputer i najlepiej przetestować stabilność systemu zarówno w wymagającej grze, jak i programie (np. Cinebench).
Czytaj też: Test pamięci DDR5 G.Skill Trident Z5 RGB 2x 16 GB 6800 MHz CL34
Jeśli z kolei dopiero stoicie przed wyborem rodzaju pamięci, to zanim dokonacie zakupu, upewnijcie się, że dana płyta główna obsługuje konkretny model pamięci, zagłębiając się w jej specyfikację (producenci udostępniają specjalne listy kompatybilności). Niech nie zdziwi was też jednoczesna kompatybilność danych modeli z profilami EXPO i XMP – to coś normalnego. Wprowadzenie ich jest możliwe dzięki temu, że oba profile wykorzystują różne bajty i bloki, przez co mogą być przechowywane w module DDR5 bez wpływu na siebie nawzajem.