Co otrzymujemy wraz z ASRock B650I Lightning WiFi?
W zestawie mamy instrukcję, śrubki M.2, opaski na rzepy, dwa kable SATA i dwie anteny. Te ostatnie wkręcane są do płyty i nie są na kablu, co jest małym minusem. Poza tym nie oczekiwałem niczego więcej po tej konstrukcji – dodatki są odpowiednie do klasy płyty.
Wygląd ASRock B650I Lightning WiFi
Płyta niczym nie wyróżnia się z wyglądu. Jest po prostu czarna i nie ma żadnego podświetlenia. W obudowie zniknie, ale też tak mała konstrukcja nie musi pod tym względem czymkolwiek się wyróżniać. Pamiętajmy bowiem, że jest to konstrukcja mini-ITX o wymiarach 170 x 170 mm.
Budowa ASRock B650I Lightning WiFi
Sekcja zasilania ASRock B650I Lightning WiFi ma 8+2+1 faz zasilania Dr.MOS 60 A. Jest to dosyć słaba konstrukcja, ale spokojnie powinna sobie poradzić z mniej prądożernymi CPU. Chłodzona jest przez jeden, dosyć spory radiator. Zasilanie odbywa się z jednego złącza 8-pin. Płyta wspiera procesory AMD z serii 7000, ale jeśli zerkniecie na listę kompatybilności na stronie ASRock, to zobaczycie gwiazdkę przy 7950X. Ze względu na słabszą sekcję ten procesor nie jest rekomendowany i jeśli go włożycie to za każdym startem będziecie mieli informację:
Jest to bardzo irytujące i nie polecam parowania płyty z 7950X. Ale czy coś złego stanie się jeśli na to się zdecydujecie (oprócz klikania F1 przy każdy starcie komputera)? Sprawdziłem to obciążając płytę Cinebench 2024 przez 10 minut.
Sekcja rzeczywiście mocno się grzeje a po zamknięciu płyty w małej obudowie ze słabym przepływem powietrza będzie tylko słabiej. Oczywiście 84,2°C to nie jest jeszcze bardzo wysoki wynik, ale rzeczywiście lepiej tą konstrukcję sparować z czymś słabszym. Chyba, że macie chłodzenie z nawiewem na sekcję, wtedy spokojnie płyta z 7950X powinna sobie dobrze radzić – o ile przeżyjecie konieczność naciskania F1 za każdym włączeniem komputera. W testach jednak wykorzystałem 7950X3D.
Czytaj też: Test płyty głównej ASRock Z790 PG Lightning WiFi (chip.pl)
Na płycie mamy dwa złącza M.2, z czego jedno jest po drugiej stronie. Złącze z radiatorem obsługuje dyski PCIe Gen5x5 2280. Radiator jest dosyć spory, więc powinien zapewnić dobre chłodzenie dysku. Tutaj mamy też linie z procesora. Drugie złącze ma linie z chipsetu i obsługuje dyski PCIe Gen4x4. ASRock B650I Lightning WiFi ma również dwa złącza SATA 6.0 Gb/s.
Miejsca na pamięci RAM mamy dwa. Maksymalna prędkość wynosi 7200 MHz, a pojemność 96 GB. Płyta wspiera profile EXPO i XMP. Redakcyjne kości G.Skill z profilem EXPO zadziałały bez żadnych problemów w trybie synchronicznym.
Złącze PCIe x16 mamy jedno. Wspiera ono urządzenia PCIe 4.0. Jest też wzmacniane, więc nie powinno być problemów nawet z cięższymi kartami graficznymi. Nie ma tutaj przycisku zwalniającego blokadę, ale przy tak małej konstrukcji nie ma nawet na niego miejsca. Dostęp do standardowej blokady jest wystarczający i nie powinno być problemów z jej zwolnieniem.
Układ dźwiękowy jest podstawowy – Realtek ALC897, więc nie ma co liczyć na bardzo dobrą jakość dźwięku. Karty sieciowe są dwie. Pierwsza to LAN RTL812BG 2500 Mb/s. Druga obsługuje Wi-Fi 6E oraz Bluetooth 5.2. Tutaj łączność z siecią powinna być bardzo dobra.
Na samej płycie znajdziemy złącza:
- 2x ARGB,
- 2x CPU/WP Fan,
- 1x Chassiss/WP Fan,
- 1x audio,
- złącza do przedniego panelu obudowy,
- 1x USB 2.0,
- 1x USB 3.2 Gen1,
- 1x USB-C 3.2 Gen1.
Liczba jest dosyć ograniczona, ale ciężko na tak małej płycie cokolwiek więcej zmieścić. Producent zrezygnował ze złącza RGB i to uważam za dobry ruch – od dawna nie widziałem nigdzie nowej części mającej RGB, a nie ARGB. Są one umieszczone jedno obok drugiego na samej górze. Złączy pod wentylatory mamy mało, a jedno jest umieszczone z lewej strony na dole. Tutaj jednak mogło by być chociaż jedno więcej złącze 4-pin PWM np. na górze. Pozostałe złącza są po prawej stronie i dostęp do nich powinien być dosyć prosty. Na płycie nie ma przycisków, ani wyświetlacza kodów POST.
Tylna zaślepka jest zintegrowana z płytą. Z tyłu mamy złącza:
- 2x wyjścia na anteny,
- 1x HDMI,
- 3x USB 3.2 Gen2,
- 1x USB-C 3.2 Gen2,
- 4x USB 2.0,
- 1x RJ-45,
- 3x audio.
Konfiguracja jest dosyć podstawowa. brakuje tutaj większej liczby złączy szybszych niż 2.0, choćby 3.2 Gen1. Dwa spośród 3.2 Gen2 to porty Lightning. Oferują one mniejsze opóźnienia dla podłączonego sprzętu. Brakuje mi też pełnej konfiguracji złączy audio. Tutaj nie dodamy dodatkowej karty dźwiękowej, więc jeśli będziecie chcieli podłączyć większą konfigurację głośników, to może być problem. Jeśli jednak korzystacie z mikrofonu i słuchawek to nie będzie kłopotów. Z tyłu mamy też przycisk do flashowania BIOS.
BIOS ASRock B650I Lightning WiFi
BIOS ma tryb Easy, gdzie łatwo włączycie EXPO. Tutaj mamy jedną ciekawą opcję – thermal throttle limit. Domyślnie na wszystkich procesorach płyta daje maksymalną temperaturę równą 75°C. Jeśli macie 7950X3D to wg AMD jego maksymalna temperatura to 89°C i tutaj możecie to przełączyć. Jest to trochę dziwne podejście i warto pamiętać, żeby to przełączyć. W trybie zaawansowanym mamy znacznie więcej opcji, które możemy zmienić. Przy procesorach bez 3D Cache możecie je podkręcić. Mamy też łatwe zarządzanie wentylatorami, czy możliwość sterowania podświetleniem. Wszystkie opcje są rozłożone charakterystycznie dla ASRocka, ale łatwo można się w tym odnaleźć.
Testy wykonałem przy domyślnych ustawieniach BIOSu. Włączyłem tylko profil XMP pamięci, który zadziałał bez problemów i zmieniłem maksymalną temperaturę procesora.
Testy – CrystalDiskMark
CrystalDiskMark pozwala na ocenienie wydajności dysków podłączonych do różnych złączy. Sprawdziłem tutaj działanie Adata SE800 1 TB na złączach USB oraz Adata SU650 120 GB na SATA. W przypadku M.2 mowa jest o dysku systemowym Samsung 990 Pro 2 TB. Tutaj warto zwrócić uwagę na samą temperaturę tego dysku ukrytego pod radiatorem. Pod obciążeniem zanotowałem 54°C i 65°C.
Testy – Cinebench 2024
Cinebench to popularny benchmark bazujący na Maxon Cinema 4D. Pozwala on na dobrą ocenę wydajności procesorów i często pojawia się w przeciekach. W testach wykorzystałem wersję 2024 oraz testy jedno i wielowątkowe.
Testy – Corona Benchmark
Silnik renderujący Corona dostępny jest Autodesk 3ds Max oraz Cinema 4D. Co ważne, nie wspiera on GPU, więc wydajność CPU jest tutaj kluczowa. W testach skorzystałem z benchmarka przygotowanego przez twórców, który dobrze sprawdza się w praktyce.
Testy – CrossMark
CrossMark to benchmark mierzący wydajność całego sprzętu. Odpowiednie testy można wykonać również na smartfonach, dzięki czemu można między sobą porównać wyniki różnych platform. Poniżej znajdziecie wynik ogólny oraz osobne: wydajność, kreatywność i reakcję.
Testy – V-Ray Benchmark
V-Ray został stworzony przez Vladimira Koylazov i Petera Mitev z Chaos Group w 1997 roku. Można z niego skorzystać w całym mnóstwie programów takich jak 3ds Max, SketchUp, Maya, Cinema 4D, Unreal, Blender itp.. Twórcy V-Ray udostępnili darmowy benchmark, który to właśnie wykorzystałem w poniższych testach.
Testy – 3DMark
3DMark pozwala na ocenienie wydajności danego zestawu w środowisku 3D. Są to benchmarki często wykorzystywane np. w testach kart graficznych. Tym razem do testów wykorzystałem benchmarki Time Spy oraz CPU Profile.
Testy – gry
Na koniec przeprowadziłem testy w trzech grach: Total War: Warhammer III, Far Cry 6 oraz Metro Exodus Enhanced Edition. Testy wykonałem w rozdzielczości 1920 x 1080 px przy najwyższych ustawieniach. Wyłączyłem tylko ray tracing oraz DLSS/FSR, jeśli dana gra miała takie opcje. Tutaj oczywiście w Metrze Exodus Enhanced Edition nie da się wyłączyć RT. Testy przeprowadziłem przy wykorzystaniu wbudowanych w gry benchmarków. W przypadku Total War był to benchmark Mirrors of Madness.
Temperatury
Testy przeprowadziłem przy wykorzystaniu wielowątkowego testu Cinebench 2024, który działał 10 minut. Poniżej możecie zobaczyć zdjęcia termowizyjne wykonane dzięki smartfonowi CAT S61.
Temperatura jest rzeczywiście niższa, niż w przypadku 7950X. Tutaj chłodzenie bez problemów daje sobie radę i nie ma obaw o przegrzewanie się sekcji. Spokojnie więc możecie płytę połączyć nawet z 7950X3D i o nic się nie obawiać.
Czytaj też: Test płyty głównej Z790 Aorus Master X
Test ASRock B650I Lightning WiFi – podsumowanie
ASRock B650I Lightning WiFi kupicie za ok. 1000 zł. Jest to ciekawa propozycja płyty mini-ITX, która fajnie sprawdzi się w najmniejszych zestawach komputerowych. Konstrukcja nie ma żadnego podświetlenia i jest po prostu czarna – pod względem wyglądu niczym się nie wyróżnia. Liczba złączy wewnętrznych również nie jest zbyt duża, chociaż tutaj nie ma zbytnio miejsca na więcej. ASRock zrezygnował choćby z RGB – mamy dwa ARGB. Mogło by być jednak więcej 4-pin PWM, choćby jedno dodatkowo więcej na samej górze.
Tylna zaślepka jest zintegrowana z płytą. Tutaj mamy też podstawową konfigurację złączy i szkoda, że nie ma więcej USB szybszych niż 2.0. Mamy za to porty Lightning i przycisk do flashowania BIOS. Plus dla płyty również za obecność Wi-Fi 6E oraz LAN 2500 Mb/s. Szkoda jednak, że układ dźwiękowy to Realtek ALC897.
Sekcja spokojnie radzi sobie z procesorem 7950X3D, ale pamiętajcie, że producent nie zaleca montażu wersji 7950X. Tutaj przy każdym starcie będzie irytujący komunikat, a sama sekcja też będzie znacznie cieplejsza. Warto też w BIOSie zmienić maksymalną temperaturę z domyślnych 75°C. Nie ma za to problemów z profilem EXPO – redakcyjne kości ruszyły bez problemów. Również same wyniki w testach są bardzo dobre i podzespoły nie są niczym ograniczane. Radiator dysku M.2 też radzi sobie bez problemów z wydajną konstrukcją, a warto pamiętać, że macie jeszcze jedno złącze z tyłu. Plus też za wzmacniane złącze PCIe x16.
ASRock B650I Lightning WiFi to jeden z tańszych modeli mini-ITX pod platformę AM5. Jeśli planujecie budowę małego PC to warto rozważyć jej zakup – w tej cenie ciężko po prostu o coś lepszego.
