Co otrzymujemy wraz z MSI Raider GE68 HX 14V?
Producent do laptopa dołącza tak naprawdę tylko ładowarkę. Ta ma moc 330 W i jest naprawdę spora. Jeśli chcecie ją przenosić to zdecydowanie będziecie potrzebowali sporej torby na laptopa, aby to zmieścić. Pamiętajcie też, że taka ładowarka trochę waży, więc najprzyjemniejsza do przenoszenia po prostu nie będzie. Ale mocny sprzęt potrzebuje sporego zasilania i tutaj ciężko jest coś innego z tym zrobić.
Wygląd i wykonanie MSI Raider GE68 HX 14V
MSI Raider GE68 HX 14V wygląda bardzo dobrze. Jest on cały czarny, a na pokrywie mamy podświetlane logo MSI. Warto też zwrócić uwagę na podświetlaną klawiaturę z wyróżnionymi przyciskami czy listwę RGB na samym przodzie obudowy. Poza tym całość jest czarna, co zawsze dobrze łączy się z podświetleniem. Całością oczywiście możecie zarządzać poprzez oprogramowanie SteelSeries GG i dopasować RGB do siebie.
Do wykonania również nie można się przyczepić – jest znakomite, zresztą dokładnie tego można by się spodziewać. producent wykorzystał tutaj aluminium i wysokiej jakości tworzywo sztuczne. Dzięki temu żadna część laptopa nie ugina się pod naciskiem. Wszystkie elementy są też dobrze spasowane, a same zawiasy solidne. Na spodzie laptopa mamy gumowe nóżki oraz otwory wentylacyjne. Te ostatnie są również po bokach. Samo konstrukcja chłodzenia nazywana jest przez producenta jako Cooler Boost 5. W jej skład wchodzą 2 wentylatory oraz 6 ciepłowodów, co powinno zapewniać odpowiednią wydajność nawet podczas długich rozgrywek i wymagających obciążeń. Generalnie więc nie ma do czego się przyczepić i jakość wykonania jest odpowiednia jak na konstrukcję za ok. 18 tysięcy złotych.
Musicie jednak pamiętać, że całość jest naprawdę ciężka. Waga wynosi bowiem 2,75 kg. Jeśli dodamy do tego spore wymiary wynoszące 357 x 284 x 22,20-27,85 mm to całość naprawdę nie będzie zbyt przyjemna do przenoszenia. Warto jednak pamiętać, że mamy do czynienia z matrycą 16 calową, więc większą niż często spotykane 15,6 cala.
Oprogramowania do sterowania całością mamy dwa. Pierwsze to MSI Center, w którym możecie podejrzeć działanie podzespołów, zmienić scenariusze użytkownika, włączyć MSI AI Engine czy wiele innych. Drugie to SteelSeries GG, gdzie możecie choćby pobawić się podświetleniem klawiatury czy całego laptopa. Oba oprogramowania są dosyć proste w obsłudze i szybko powinniście złapać, co gdzie znajdziecie.
Dostępne złącza MSI Raider GE68 HX 14V
Złącza w MSI Raider GE68 HX 14V znajdziecie z trzech stron. Z lewej mamy do dyspozycji jedno audio, czytnik kart SD oraz Thunderbolt 4. Z prawej jest USB-C 3.2 Gen2 (z PD 3.0), USB 3.2 Gen2 oraz USB 3.2 Gen1. Z tyłu zaś producent udostępnił złącze zasilania, USB-C 3.2 Gen2, HDMI 2.1, RJ-45 oraz zabezpieczenie Kensington Lock. Ilość złączy jest bardzo dobra i praktycznie wyczerpuje temat. Mamy sporo USB, w tym USB-C czy Thunderbolta, złącze obrazu czy nawet czytnik kart. Jeśli potrzebujecie więcej to zawsze możecie dokupić odpowiedni hub, ale jak na laptopa to zestaw złączy jest po prostu odpowiedni. Odstęp pomiędzy złączami jest też spory i nie powinno być problemów ze zmieszczeniem obok siebie np. grubszych pendrive.
Zastosowany ekran MSI Raider GE68 HX 14V
W laptopie znajdziemy 16-calowy ekran o maksymalnej rozdzielczości 3840 x 2400 (proporcje 16:10). Jest to konstrukcja IPS z podświetleniem mini LED. Maksymalne odświeżanie to 120 Hz, a producent deklaruje pokrycie kolorów wynoszące 100% DCI-P3. Nie zapominajmy też o certyfikacie potwierdzającym zgodność z DisplayHDR 1000.
Mamy też do dyspozycji aplikację MSI True Color, gdzie możemy wybrać tryb pracy ekranu. Jest tutaj sporo opcji – tryb gracz, anty-niebieski, sRGB, AdobeRGB, DisplayP3, biuro czy film. Jest też możliwość włączenia celownika czy kalibracji, jeśli macie kompatybilny kalibrator.
Klawiatura i touchpad MSI Raider GE68 HX 14V
Klawiatura została wykonana przez SteelSeries. Jest ona podświetlana (indywidualne RGB dla każdego klawisza) i ma wyróżnione przyciski WSAD. Mamy też mała klawiaturę numeryczną czy dodatkowe funkcje pod klawiszami FX. Klawiatura jest naprawdę wygodna i powinna dobrze sprawdzić się podczas grania, ale również przy pisaniu tekstów. Panel dotykowy jest dosyć spory i również przyjemny w użytkowaniu (na tyle, ile może być touchpad przyjemny). Ślizg palca jest płynny, przyciski bez problemów reagują i jeśli musicie z niego skorzystać to nie będzie to irytujące.
Bateria, kamera i głośniki MSI Raider GE68 HX 14V
Bateria ma pojemność 99,9 Wh. Jest to największa pojemność, która jest dopuszczona przepisami o pasażerskim ruchu lotniczym, więc większej nie można zastosować. Producent nie podaje jednak informacji na temat oczekiwanych czasów pracy. Kamera nagrywa w 30 fps @ 1080p z HDR. Zapewnia to wystarczającą jakość do prowadzenia rozmów. Plus za fizyczną zasłonkę, którą możemy użyć, jeśli aktualnie nie korzystamy z kamery. Mamy też oczywiście wbudowany mikrofon. Pozostała jeszcze kwestia głośników, za które odpowiada Dynaudio. MSI zastosowało tutaj dwa 2W głośniki oraz dwa 2W głośniki niskotonowe. Mogły by być one trochę głośniejsze, ale dźwięk jest naprawdę dobry. Wysokie tony i niskie grają odpowiednio, a dźwięki są czyste. Można też spokojnie rozróżnić instrumenty, a przy maksymalnej głośności nie zauważyłem żadnych przekłamań czy zniekształceń. W grach również sprawdzają się one naprawdę dobrze. Głośniki to zdecydowany plus MSI Raider GE68 HX 14V.
Specyfikacja techniczna MSI Raider GE68 HX 14V
Zastosowany procesor to Intel Core i9-14900HX. Oferuje on 8 rdzeni P oraz 16 rdzeni E – razem 32 wątki. Maksymalna częstotliwość turbo rdzeni P to 5,8 GHz, a bazowa 2,2 GHz. W przypadku rdzeni E maksymalne taktowanie turbo to 4,1 GHz, a bazowe 1,6 GHz. Procesor ma 36 MB Intel Smart Cache. Warto też zwrócić uwagę na pobór mocy – MTP (maximum turbo power) wynosi 157 W, a PBP (processor base power) 55 W. CPU zostało posadzone na płycie z chipsetem Intel HM770. Współpracuje on też z 2x 16 GB pamięci DDR5 o taktowaniu 5600 MHz i opóźnieniach CL46. Te parametry nie są niestety najlepsze w szczególności przy porównaniu do tego, co oferują pamięci DDR5 w komputerach stacjonarnych.
Karta graficzna to NVIDIA GeForce RTX 4090 o TGP równym 175 W. Grafika ma 16 GB VRAM i jest to najwydajniejsza karta, jaką możecie znaleźć w laptopach. Szkoda tylko, że w tym przypadku działa ona w trybie x8 zamiast x16 (zapewne dysk zamontowany został w złączu M.2 PCIe Gen5, w którym jeśli zamontujemy dysk to właśnie karta graficzna pracuje maksymalnie w trybie x8 – to samo jest w komputerach stacjonarnych z procesorami Intel). Trzeba tutaj też pamiętać, że w laptopie zastosowano technologię MSI OverBoost Ultra. Oferuje ona możliwość pracy przy maksymalnym poborze mocy przez kartę i procesor, albo możecie ustawić maksymalną wydajność dla wszystkich rdzeni P jeśli wykorzystujecie sam procesor. Łączna moc dla procesora i karty graficznej to 240 W.
Dysk to 2 TB konstrukcja PCIe Gen4 od Samsunga. Powinna ona zapewniać bardzo dobrze transfery. Na pokładzie mamy też LAN Intel Killer E3100 2,5 Gbps oraz Wi-Fi 7 Intel Killer BE1750. Nie zabrakło też Bluetooth 5.4. Łączność z siecią czy urządzeniami Bluetooth powinna być najlepsza, jaka jest możliwa. Laptop ma też preinstalowany system Windows 11 Home.
Zalety płynące z wykorzystania karty GeForce RTX
Wykorzystanie karty RTX to nie tylko wysoka wydajność, ale również sporo technologii, z których możecie skorzystać. Warto tutaj wspomnieć o technikach Max-Q, które optymalizują wydajność, zasilanie i głośność pracy laptopa pod kątem maksymalnej efektywności. W ich skład wchodzi wiele składowych, ale chciałbym tutaj w szczególności wspomnieć o dwóch: Battery Boost 2.0 i Dynamic Boost. Pierwsza z nich włącza się podczas zasilaniu z baterii. Zapewnia ona dokładnie taką wydajność sprzętu, jaka jest potrzebna do prowadzenia komfortowej rozgrywki. Jeśli w grze pojawią się bardziej wymagające fragmenty, to wtedy technologia ta dopasuje wydajność GPU. Możecie też dopasować liczbę fps do pożądanej wartości. Dzięki temu rozwiązaniu zwiększycie więc czas rozgrywki, jeśli nie macie możliwości skorzystania z zasilacza. Dynamic Boost to oparta na AI funkcja, która optymalizuje pobór mocy pomiędzy GPU a CPU. Odbywa się to w oparciu o każdą generowaną klatkę, więc działanie laptopa jest stale optymalizowane, a wydajność w danym momencie jest największa, jaką możecie mieć. Sprawdza się to świetnie nie tylko podczas grania w gry, ale również podczas pracy.
Karty z serii GeForce RTX to również obecność platformy Studio. Takie konstrukcje pozwalają na kreatywną pracę i wysoką wydajność w praktycznie wszystkich zastosowaniach. NVIDIA przygotowała specjalne sterowniki Studio, które optymalizują działanie sprzętu z aplikacjami do zastosowań profesjonalnych. Gwarantują one lepszą stabilność, szybszą pracę czy ulepszają pewne funkcje. Sterowniki wychodzą w cyklu miesięcznym i przechodzą zawsze dokładne testy, aby zapewnić najlepszą wydajność i niezawodność. Trzeba też pamiętać, że pakiet aplikacji Studio obejmuje też platformy NVIDIA Omniverse oraz RTX Remix, a także aplikacje Broadcast czy Canvas. NVIDIA deklaruje też optymalizacje wykonane specjalnie dla sprzętu RTX w ponad 120 najpopularniejszych aplikacjach. Praca kreatywna na sprzęcie z GeForce RTX powinna być też również niezwykle przyjemna.
Nie zapomnijmy jednak o graczach. Ci mogą skorzystać z:
- Najlepszego wsparcia dla ray tracingu, które pozwala na symulowanie oświetlenia w czasie rzeczywistym. Dzięki tej technologii gry wyglądają znacznie lepiej, choć odbija się to na wydajności. Na szczęście karty GeForce RTX oferują najlepszą wydajność przy włączonym ray tracingu, a kolejna technologia potrafi mocno zwiększyć ilość klatek na sekundę.
- Mowa tutaj o DLSS, który jest najlepszą formą zwiększania klatek na sekundę poprzez skalowanie obrazu z niższej rozdzielczości na wyższą. Możecie wybrać różne tryby działania, ale w jej skład wchodzi jeszcze kilka rzeczy. Mowa tutaj o generatorze klatek, który dokłada dodatkowe klatki w czasie rozgrywki. Pozwala to na zyskanie naprawdę sporej ilości fps, co zresztą zobaczycie w testach. Ciekawą rzeczą jest też ray reconstruction. Funkcja ta zastępuje algorytmu usuwania szumów z klatek na rzecz nowej techniki, która została wcześniej wytrenowana na pięciokrotnie większej ilości danych. Dzięki niej gry potrafią jeszcze lepiej wyglądać.
- Mamy do dyspozycji również technologię Reflex, która powinna być włączona przy włączonym generatorze klatek. Warto wykorzystać ją jednak również bez tej technologii. Reflex zapewnia niższe opóźnienia i znacznie zwiększa responsywność, co potrafi stworzyć sporą przewagę podczas rozgrywki. Dzięki niej możecie choćby szybciej namierzyć cel, co w szczególności poprawia skuteczność w grach esportowych.
- Platforma GeForce RTX to również obecność aplikacji GeForce Experience. Pozwala ona na szybką i regularną aktualizację sterowników, optymalizację ustawień w grach, rejestrowaniu materiałów wideo czy wykonywanie screenów. Możecie też przeprowadzać transmisje na żywo, włączać funkcje z platformy Max-Q czy wiele więcej. Warto też pamiętać, że niedługo Experience zostanie zastąpiony przez Aplikację NVIDIA, która jest aktualnie dostępna w wersji beta i wprowadzi jeszcze więcej nowości.
- Jak już jesteśmy przy sterownikach to gracze mają możliwość skorzystania z wersji Game Ready. Są one regularnie aktualizowane i optymalizowane pod najnowsze tytuły. Dzięki nim macie pewność, że nowa gra, w którą chcecie zagrać, będzie chodziła możliwie najlepiej i najwydajniej.
Testy matrycy MSI Raider GE68 HX 14V
Testy wykonałem przy wykorzystaniu kalibratora Spyder X Elite oraz ustawieniach Display P3.
Pokrycie kolorów wynosi 100% sRGB, 86% AdobeRGB oraz 98% P3 – są to dobre wyniki. Gamma również wyszła idealna – 2,2. Przy 100% jasności (503,2 cd/m^2) kontrast wynosi 8490:1, a punkt bieli 7800. Ten ostatni mógłby być lepszy. Niejednorodność kolorów i podświetlenia mogłaby być mniejsza. W szczególności podświetlenie w lewym górnym rogu odstaje od całości. Różnice w kolorach też potrafią być spore w zależności od miejsca na ekranie. Mamy za to bardzo dobre odwzorowanie kolorów, a średnia Delta-E wynosi tylko 1,17.
Sprawdziłem też jasność, kontrast i punkt bieli przy innych ustawieniach. Wyniki testów możecie zobaczyć w tabeli powyżej. Najwyższą jasność i kontrast zanotowałem w trybie Gracz, ale punkt bieli praktycznie w żadnym nie był bliski idealnemu.
Testy MSI Raider GE68 HX 14V w programach
MSI Raider GE68 HX 14V prezentuje naprawdę dobrą wydajność w zastosowaniach profesjonalnych, jak na notebooka. Dysk jest szybki, co potwierdzają testy CrystalDiskMark. W pozostałych programach procesor oferuje dobre wyniki, podobnie zresztą jak karta graficzna. Warto tutaj zwrócić uwagę na wyniki w Stable Diffusion, które są naprawdę niezłe. Jeśli więc chcecie z tego modelu zamiany tekstu na obraz korzystać to zdecydowanie warto postawić na sprzęt z kartą NVIDIA. Również przy renderowaniu możecie cieszyć się z dobrej wydajności – zarówno w przypadku GPU jak i CPU.
Testy MSI Raider GE68 HX 14V w grach – rozdzielczość 1920 x 1200
Przy rasteryzacji każda z gier działa płynnie i spokojnie możecie tak odpalać tytuły. Gorzej robi się przy ray tracingu, gdzie są już 2 gry bez średnio 60 fps. Ale mamy DLSS, który już w trybie jakość poprawia wyniki, a jeśli dodacie generator klatek to zanotujecie średnio powyżej 100 fps w każdej z gier. Path tracing to znacznie większe wymagania i w Cyberpunku przyda się DLSS, a w Alan Wake dodatkowo trzeba włączyć generator klatek. Warto też pamiętać, że mamy DLAA, który zawsze możecie włączyć w celu uzyskania jeszcze lepszej jakości obrazu w szczególności, jeśli gra działa Wam w pełni płynnie bez DLSS.
Testy MSI Raider GE68 HX 14V w grach – rozdzielczość 2560 x 1600
W kolejnej rozdzielczości w rasteryzacji jest jedna gra bez średnio 60 fps – Alan Wake 2. Natomiast wyniki w pozostałych tytułach nadal są bardzo dobre. Przy ray tracingu nigdzie nie mamy średnio tej ilości fps, ale DLSS: Jakość zapewnia płynną rozgrywkę. Wyjątkiem jest ponownie Alan Wake, gdzie przyda się inne ustawienie DLSS lub włączenie generatora klatek. Path tracing to bardzo niskie wyniki, choć włączenie DLSS: Jakość i generatora klatek w obu tytułach zapewnia płynną rozgrywkę.
Testy MSI Raider GE68 HX 14V w grach – rozdzielczość 3840 x 2400
W ostatniej rozdzielczości w rasteryzacji jedynie w Diablo IV mamy ponad 60 fps. Na przykładzie Horizon możecie jednak zobaczyć, że dodanie DLSS: Jakość powinno zapewnić płynną rozgrywkę. Ray tracing to ponownie znacznie niższe wyniki. Tutaj nawet po dodaniu generatora klatek niekoniecznie musimy mieć średnio 60 fps i może przydać się inne ustawienie samego DLSS. Przy path tracingu generator klatek to obowiązek, a do tego zdecydowanie przyda się wyższe ustawienie DLSS.
Pamiętajcie też, że DLSS i generator klatek mogą działać również w grach bez włączonego RT czy PT. Jeśli więc uzyskujecie w samej rasteryzacji poniżej 60 fps to możecie bez problemów podbić wyniki poprzez włączenie technologia NVIDIA, które zdecydowanie powinny poprawić płynność rozgrywki. To właśnie wspomniany już Horizon nie ma RT i PT, a bez problemów obsługuje te techniki.
Temperatury i głośność MSI Raider GE68 HX 14V
Testy przeprowadziłem przy trybie ekstremalnej wydajności.
W spoczynku procesor miał temperaturę ok 51°, a dysk ok. 41°C. Karta graficzna działała zintegrowana. Głośność wynosiła ok. 35 dBA z odległości 20 cm, co jest dobrym wynikiem, ale słychać szum. Zawsze możecie też przy mniejszych obciążeniach przełączyć się w tryb cichy, jeśli szum będzie Wam przeszkadzał, a akurat nie potrzebujecie dużej mocy.
Obciążenie wykonałem poprzez odpalenie gry Cyberpunk 2077: Widmo wolności w rozdzielczości 3840 x 2400 przy ustawieniach ultra, bez RT czy PT. Tutaj temperatura procesora wahała się w granicach 92-103°C, a jego taktowanie w granicach 4-4,5 GHz. Karta graficzna notowała 84°C, a dysk 56°C. Jest więc naprawdę gorąco, co widać też na zdjęciach. Sama klawiatura nie była bardzo ciepła i to nie przeszkadzało w rozgrywce, ale laptopa na pewno nie kładźcie na kolanach. Głośność wynosiła ok. 57,7 dBA – jest naprawdę głośno i tutaj zdecydowanie polecam zakupić wyciszające słuchawki.
Czas pracy na baterii MSI Raider GE68 HX 14V
Testy wykonałem przy włączonej technologii Battery Boost 2.0, która poprawia czasy pracy. Według testu UL Procyon Idle laptop wytrzymuje w spoczynku ok. 5h 16 min. Podczas grania w Cyberpunk 2077: Widmo wolności przy ustawieniach takich samych jak akapit wcześniej, bateria wytrzymała ok. 83 minut. Nie jest to imponujący czas, ale większy niż się spodziewałem – zazwyczaj laptopy dają radę przez ok. 60 minut. Oczywiście zawsze możecie te czasy zwiększyć poprzez zmianę trybu pracy samego laptopa, zmniejszenie jasności, itp.
Test MSI Raider GE68 HX 14V – podsumowanie
W momencie pisania testu MSI Raider GE68 HX 14V możecie kupić za ok. 17500 zł. W tej cenie jest to świetna propozycja nie tylko dla graczy, ale również dla profesjonalistów. Połączenie karty GeForce RTX 4090 z procesorem Intel Core i9-14900HX zapewnia wysoką wydajność we wszystkich zastosowaniach. Możecie też cieszyć się z bardzo przyjemnej rozgrywki nawet w najbardziej wymagających tytułach w wyższych rozdzielczościach. Tutaj przy technologiach typu ray tracing czy path tracing przyda się DLSS 3, w tym generator klatek. To jest właśnie jedna z największych zalet kart RTX 4000, która pozwala na znaczące podwyższenie ilości fps w grach, które pozwala na płynną rozgrywkę przy najwyższych możliwych ustawieniach. Warto też pamiętać o NVIDIA Reflex, który zmniejsza opóźnienia czy oprogramowaniu GeForce Experience. Karty GeForce RTX 4000 są więc świetnym wyborem dla graczy, a RTX 4090 to aktualnie najlepsza karta, którą znajdziecie w laptopach. Nie zapominajmy jednak, że karty RTX 4000 to również wsparcie przy pracach w programach. Mamy tutaj platformę Studio, w której skład wchodzą choćby specjalne sterowniki. Są też obecne techniki Max-Q, które optymalizują pracę laptop, czy wsparcie dla zastosowań wykorzystujących AI, które coraz częściej wykorzystywane są przez użytkowników komputerów. Sama wydajność karty RTX 4000 przynosi więc ze sobą sporo technologii, które możecie wykorzystać w grach czy w codziennej pracy.
MSI Raider GE68 HX 14V to dosyć duża i ciężka konstrukcja – na pewno nie będzie łatwa do przenoszenia. Mamy za to bardzo dobre wykonania czy naprawdę fajny wygląd. Plus należy się też za dobry gładzik czy klawiaturę SteelSeries, która jest bardzo wygodna w użytkowaniu. Głośniki również są naprawdę dobre i przyjemnie jest na nich słuchać muzykę. 16 calowy ekran o rozdzielczości 3840 x 2400 i odświeżaniu 120 Hz dobrze sprawdza się w grach, ale nie jest idealny. Tutaj mogła by być mniejsza dysproporcja pomiędzy podświetleniem i kolorami w różnych strefach, jak również sam punkt bieli mógłby być lepszy. Natomiast pokrycie kolorów, gamma, jasność, kontrast czy odwzorowanie kolorów są bardzo dobre. Notebook oferuje też odpowiednią konfigurację złączy, więc tutaj nie ma do czego się przyczepić.
Konstrukcja MSI nie pracuje wybitnie długo na baterii, ale tutaj nie ma zaskoczenia. Ma ona największą baterię, jaka jest dopuszczona przez normę i przy takiej specyfikacji nie da się nic więcej ugrać – możecie jedynie zmieniać tryby pracy laptopa, zmniejszać jasność itp. aby uzyskać jeszcze lepsze wyniki przy pracy bez zasilania. Laptop w grach jest też dosyć ciepły oraz bardzo głośny. Szum zdecydowanie przeszkadza więc słuchawki z dobrym wyciszeniem są zdecydowanym obowiązkiem. Niestety taka głośność może też przeszkadzać osobom siedzącym obok.
MSI Raider GE68 HX 14V to warto polecenia konstrukcja, jeśli oczekujecie od laptopa maksymalnej wydajności. Pamiętajcie też, że jeśli konstrukcja nie będzie dostępna w sprzedaży to zawsze możecie znaleźć podobne konfiguracje (połączenie RTX 4090 z i9-14900HX) u innych producentów lub nawet w innych seriach, np: MSI Titan 18 HX A14V, Dream Machines RX4090-17PL31 czy Asus ROG Strix SCAR 18 G834JYR-R6019W. Jeśli zaś cena jest dla Was za duża, albo stwierdzicie, że taka konstrukcja to jednak przesada i wystarczy Wam coś trochę słabszego, to zawsze warto zapoznać się z pełną ofertą laptopów z kartami GeForce RTX, które są dostępne w sklepach. Dla przykładu z RTX 4060 znajdziecie MSI Cyborg A12VF-271XPL, z RTX 4070 ASUS ROG Strix G16 G614JI-N3127W, a z RTX 4080 MSI Vector 17 HX A13VHG-834PL
