Kyawthuit, minerał o tajemniczym pochodzeniu i unikatowej strukturze, został odnaleziony w 2015 r. w Mjanmie, w jednym z tamtejszych słynnych złóż kamieni szlachetnych. Materiał, nazwany na cześć birmańskiego gemmologa U Kyaw Thu, składa się głównie z tlenku tantalu (Ta2O5), pierwiastka rzadko spotykanego w naturze. Jego wzór chemiczny to Bi3+Sb5+O4.
Czytaj też: Chińczycy dokonali wielkiego odkrycia. Nieznane wcześniej minerały zapewnią im przewagę
Próbka, o której mowa, ważyła zaledwie 1,61 karata (około 0,32 g) i początkowo została uznana za kolekcjonerski kamień jubilerski. Dopiero szczegółowe badania gemmologiczne wykazały, że jest to nowy, wcześniej nieznany minerał. Od tamtej pory kyawthuit nie został odnaleziony w żadnym innym miejscu na Ziemi.
Dlaczego ten minerał jest tak rzadki?
Rzadkość kyawthuitu można wytłumaczyć zarówno jego wyjątkowym składem chemicznym, jak i warunkami geologicznymi, w których powstaje. Tantal, kluczowy składnik minerału, jest pierwiastkiem występującym w przyrodzie w niewielkich ilościach, a jego koncentracja w odpowiednich warunkach mineralogicznych zdarza się niezwykle rzadko.
Czytaj też: Chiny u progu rewolucji. Powstał tam minerał o rekordowej czystości
Dodatkowym wyzwaniem jest trudność w jego identyfikacji. Kyawthuit ma wygląd zbliżony do innych, bardziej pospolitych minerałów, co sprawia, że może być pomijany przez badaczy lub sprzedawców kamieni szlachetnych. Możliwe, że istnieją inne próbki tego minerału, ale pozostają one nieodkryte z powodu braku odpowiednich badań.
Kyawthuit to nie tylko minerał rzadki, ale także estetycznie niezwykły. Próbka z Mjanmy charakteryzowała się intensywnie pomarańczowo-czerwoną barwą, która wynika z domieszek innych pierwiastków. Jego twardość i połysk sprawiają, że jest nie tylko obiektem naukowego zainteresowania, ale także potencjalnym rarytasem w jubilerstwie.
Odkrycie kyawthuitu ma również znaczenie dla nauki, ponieważ umożliwia badanie procesów geologicznych, które prowadzą do powstawania tak unikatowych minerałów. Dzięki temu naukowcy mogą lepiej zrozumieć rzadkie kombinacje warunków temperaturowych i ciśnieniowych, które umożliwiają formowanie się tego typu struktur.
Kyawthuit to doskonały przykład tego, jak wiele tajemnic skrywa jeszcze Ziemia. Wśród tysięcy znanych minerałów istnieją dziesiątki takich, które są równie rzadkie lub nawet jeszcze nieodkryte. Procesy geologiczne, które prowadzą do ich powstawania, są często unikalne dla określonych miejsc na świecie, takich jak złoża w Mjanmie, znane również z takich kamieni szlachetnych jak rubiny czy szafiry.
Naukowcy podkreślają, że tego typu odkrycia są kluczowe dla lepszego zrozumienia historii geologicznej Ziemi. Rzadkie minerały, takie jak kyawthuit, mogą dostarczyć informacji na temat warunków panujących miliardy lat temu, kiedy formowały się pierwsze kontynenty i warstwy skorupy ziemskiej.