ABW z większą kontrolą nad internetem. Kontrowersyjna zmiana w prawie

Działania służb specjalnych to sprawa budząca od dawna niemałe kontrowersje, zwłaszcza odkąd przy okazji oprogramowania Pegasus okazało się, jak iluzoryczna może być sądowa kontrola nad środkami specjalnymi. A dziś służby zyskały prawo do blokowania stron internetowych – w ogóle bez konieczności uzyskania zgody Sądu.
ABW
ABW

Do zablokowania strony w sieci wystarczy decyzja ABW

Nowe uprawnienia nadała służbom Ustawa z dnia 18 października 2024 r, o zmianie ustawy o działaniach antyterrorystycznych i ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Jest ona implementacją rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/784 z dnia 29 kwietnia 2021 r. w sprawie przeciwdziałania rozpowszechnianiu w internecie treści o charakterze terrorystycznym (Dz. Urz. UE L 172 z 17.05.2021, str. 79) i wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/541 z dnia 15 marca 2017 r.

Zgodnie z nowelizacją, do zadań ABW będzie należało m.in:

  • wydawanie nakazów zobowiązujących dostawców usług hostingowych do usunięcia treści o charakterze terrorystycznym lub uniemożliwienia dostępu do treści terrorystycznych we wszystkich państwach członkowskich UE (art. 3 rozporządzenia 2021/784),
  • weryfikowanie nakazów usunięcia wydanych przez właściwe organy innych państw członkowskich oraz stwierdzania ewentualnych naruszeń w tym zakresie (art. 4 rozporządzenia 2021/784),
  • przedłużanie okresu zachowania treści o charakterze terrorystycznym, które zostały usunięte lub do których dostęp został uniemożliwiony, na skutek wydanego nakazu usunięcia (art. 6 ust. 2 rozporządzenia 2021/784),
  • wydawanie decyzji w sprawie uznania dostawcy usług hostingowych za dostawcę narażonego na treści o charakterze terrorystycznym oraz nadzoru nad wdrażaniem przez takich dostawców środków szczególnych (art. 5 rozporządzenia 2021/784),
  • współpracę, w tym wymianę informacji, z innymi właściwymi organami ustanowionymi przez pozostałe państwa członkowskie, Europolem oraz dostawcami usług hostingowych (art. 14 rozporządzenia 2021/784),
  • nakładanie administracyjnych kar pieniężnych (art. 18 rozporządzenia 2021/784),
  • publikację sprawozdania na podstawie art. 8 rozporządzenia 2021/784 oraz przekazywanie do Komisji Europejskiej rocznej informacji, o której mowa w art. 21 rozporządzenia 2021/784.
blok

Funkcjonariusze ABW upoważnieni przez szefa ABW będą mieli „prawo wstępu na teren kontrolowanych obiektów wykorzystywanych do świadczenia usług hostingowych oraz prawo żądania od dostawcy usług hostingowych wyjaśnień i udostępnienia dokumentacji technicznej i operacyjnej wynikającej ze stosowania środków
szczególnych bądź wglądu w tę dokumentację”.

Co stanowi „treści terrorystyczne”? Zgodnie ze słowami Wiceministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, chodzi o „materiały, które podżegają lub nakłaniają do popełniania przestępstw o charakterze terrorystycznym, lub udzielają stosownego instruktażu, w jaki sposób takie przestępstwo popełnić, np. jak wytworzyć lub zastosować materiały wybuchowe”. Szczegółowy wykaz zawiera także wzmiankowane już na wstępie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/784 z dnia 29 kwietnia 2021 r

Warto podkreślić, że choć wydawane przez ABW decyzje administracyjne o blokadzie treści nie wymagają już uprzedniej zgody udzielonej przez Sąd, to i tak przysługuje na nie w ciągu 30 dni skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jest to jednak słabsza forma zabezpieczenia praw strony, postępowanie przed NSA bowiem swoje trwa i nie wstrzymuje wykonania decyzji.