Zwykle do grona metali ziem rzadkich zalicza się 17 pierwiastków. Wiele z nich stanowi bardzo istotną część naszego codziennego funkcjonowania, choć niekoniecznie zdajemy sobie z tego sprawę. Są wykorzystywane w produkcji urządzeń elektronicznych, akumulatorów, różnego rodzaju stopów, magnesów czy katalizatorów. I nawet jeśli w skorupie ziemskiej nie są tak rzadkie, jak sugerowałaby ich nazwa, to dostęp do nich jest ograniczony.
Czytaj też: Padł rekord komunikacji, która zmieni świat. Chiny dokonały tego, czego nie mogli inni
W ramach projektu MaLaR (Materials for Lanthanide Recovery from Nuclear Waste) naukowcy z Niemiec, Francji, Szwecji i Rumunii zajmą się opracowywaniem metod, które pozwolą na recykling materiałów nuklearnych. Takowe, potencjalnie groźne dla ludzi i środowiska, przy odpowiedniej obróbce mogłyby posłużyć do pozyskiwania cennych gospodarczo surowców.
Finansowanie przekazane na potrzeby prowadzonych w tym zakresie badań opiewa na 2,3 mln euro. Kristina Kvashnina, jedna z badaczek zaangażowanych w całe przedsięwzięcie, podkreśla, że odpady radioaktywne wcale nie muszą być produktem końcowym. Innymi słowy, te potencjalnie niebezpieczne substancje powinno dać się jeszcze wykorzystać, pozyskując z nich coś przydatnego.
Metale ziem rzadkich produkowane na bazie odpadów radioaktywnych mogłyby zwiększyć niezależność krajów Unii Europejskiej od dostaw z Chin
Mówiąc dokładniej, chodzi o odzyskiwanie tzw. lantanowców, które stosuje się w produkcji baterii, sprzętu medycznego, magnesów, laserów, wyświetlaczy bądź katalizatorów wykorzystywanych na potrzeby rafinacji ropy naftowej. Ale żeby pozyskać te składniki inżynierowie będą musieli mieć na to skuteczny sposób. Proponowany materiał miałby izolować poszczególne składniki syntetycznych mieszanek, by później rozpocząć recykling i pozyskiwanie zdecydowanie bardziej przydatnych pierwiastków.
Problem z lantanowcami polega na tym, że choć zapotrzebowanie na takie pierwiastki jest spore, to jest ono pokrywane z zasobów znajdujących się przede wszystkim w Chinach. Dla krajów Unii Europejskiej, która ma dość napięte stosunki z Państwem Środka, zdecydowanie nie jest to dobrą sytuacją. Z tego względu recykling lantanowców z odpadów jądrowych powinien zdecydowanie zwiększyć niezależność Starego Kontynentu od Chin.
Czytaj też: Stan OZE w Europie. Czy walka się opłaciła, a ekologiczny prąd płynie już strumieniami?
W ramach projektu MaLaR jego uczestnicy będą mieli około trzech lat na opracowanie skutecznych metod pozyskiwania metali ziem rzadkich z odpadów radioaktywnych. Te ostatnie są problematyczne, dlatego znalezienie sposobu na przynajmniej częściową ich utylizację będzie bardzo przydatne. Multidyscyplinarne podejście do sprawy ma łączyć w sobie rozwój materiałów 2D/3D, fizykę pierwiastków radioaktywnych i zaawansowane metody in-situ na potrzeby analizy lantanowców występujących w wyjątkowo niskich stężeniach.