List otwarty – pełna treść
„Szanowny Panie Ministrze,
Szanowny Panie Premierze,
Zwracamy się do Panów, jako przedstawicieli Rządu RP, w kluczowym momencie dla kształtowania cyfrowej suwerenności Polski i Unii Europejskiej. Przetasowania geopolityczne oraz sygnały płynące ze Stanów Zjednoczonych dotyczące ograniczenia pomocy dla Ukrainy to dla nas poważne wyzwanie, ale również szansa na podjęcie strategicznych działań, zmierzających do zbudowania technologicznej suwerenności.
Globalne platformy internetowe stały się krytyczną infrastrukturą dla ruchów społecznych, debaty publicznej i działalności gospodarczej. Ostatnie miesiące dobitnie pokazały zagrożenia, jakie taka zależność ze sobą niesie. Model biznesowy globalnych platform premiuje agresywne formy angażowania uwagi, eliminując uczciwą konkurencję i swobodną wymianę informacji. Ma niszczący wpływ na rzetelne dziennikarstwo, jakość debaty publicznej, procesy demokratyczne, prywatność oraz dobrostan ludzi korzystających z mediów społecznościowych. Z przeprowadzonego w Polsce monitoringu wynika, że platformy społecznościowe, komunikatory i gry cyfrowe stały się też głównym miejscem krzywdzenia dzieci i młodzieży.
Społeczne i gospodarcze koszty kryzysu psychicznego, przemocy w sieci, uzależnień cyfrowych i erozji procesów demokratycznych obciążają dziś budżet państwa. Polska nie może sobie pozwolić na dalsze subsydiowanie globalnych firm technologicznych kosztem własnych obywateli i przedsiębiorców. Żeby zwiększyć udział tych firm w kosztach społecznych i gospodarczych, jakie generuje ich model biznesowy, Polska powinna wprowadzić podatek cyfrowy.
Podobne rozwiązania funkcjonują już m.in. we Francji i Włoszech, przynosząc wymierne korzyści finansowe i społeczne. Zgodnie z przewidywaniami ekonomistów, podatek nie został przerzucony na konsumentów (tj. ceny usług cyfrowych nie wzrosły po jego wprowadzeniu). Od 2020 r. w Polsce obowiązuje opłata audiowizualna, pobierana od platform audiowizualnych i dostawców VoD. Z tego tytułu do budżetu wpłynęło już ponad 150 mln zł. Jednocześnie wprowadzenie opłaty audiowizualnej nie spowodowało wzrostu cen subskrypcji na platformach objętych tym podatkiem.
W czasach wojny kognitywnej krytyczna infrastruktura cyfrowa wykracza daleko poza warstwę sprzętową. Obejmuje również protokoły komunikacyjne, sieci reklamowe, internetowe przeglądarki i wyszukiwarki oraz algorytmy mediów społecznościowych. Wobec pilnej potrzeby strategicznych inwestycji w tych obszarach postulujemy utworzenie funduszu celowego, zasilanego przychodami z podatku cyfrowego.
Taki fundusz mógłby wspierać:
- działania badawczo-rozwojowe w dziedzinach o strategicznym znaczeniu dla naszego bezpieczeństwa;
- budowę otwartej i niezależnej infrastruktury, zarządzanej przez podmioty publiczne lub spółdzielcze, w tym wyspecjalizowanych platform cyfrowych wspierających naukę, edukację i ochronę zdrowia;
- budowanie odporności społeczeństwa w sferze informacyjnej, w tym wsparcie jakościowego dziennikarstwa, przeciwdziałanie dezinformacji i fact-checking w mediach publicznych i prywatnych;
- rozwój godnych zaufania usług technologicznych, w tym sztucznej inteligencji, działających w zgodzie z europejskimi standardami;
- otwieranie danych publicznych, które sprzyja usprawnieniu administracji publicznej, a jednocześnie umożliwia jej demokratyczną kontrolę;
- badanie szkód związanych z rosnącą ekspozycją społeczeństwa na zagrożenia technologiczne i przeciwdziałanie im;
- edukację technologiczną dzieci i dorosłych, w tym praktyczną naukę higieny cyfrowej, oraz kampanie tłumaczące społeczeństwu korzyści płynące z polskich i europejskich regulacji rynku cyfrowego.
Apelujemy do Panów Ministrów o przeprowadzenie, w porozumieniu z innymi resortami, w zakresie ich właściwości, konsultacji z przedstawicielami środowisk, które reprezentujemy: organizacji pozarządowych, polskiego biznesu technologicznego, nauki i mediów. Jesteśmy gotowi wesprzeć Rząd RP naszą wiedzą i doświadczeniem w wypracowaniu szczegółowych rozwiązań.
Sygnatariusze:
Fundacja Panoptykon
Fundacja Centrum Cyfrowe
Fundacja Digital Poland
Fundacja Instrat
Fundacja Instytut Cyfrowego Obywatelstwa
Fundacja Moje Państwo
Fundacja Open Future
Fundacja Pracownia Współtwórcza
Fundacja SpeakLeash
Izba Wydawców Prasy
Polska Sieć Ekonomii
Stowarzyszenie Dziennikarzy i Wydawców REPROPOL
Związek Pracodawców Wydawców Cyfrowych
Do wiadomości:
- Pan Jan Grabiec, Minister – Członek Rady Ministrów, Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
- Pani Barbara Nowacka, Minister Edukacji
Pan Krzysztof Paszyk, Minister Rozwoju i Technologii”
Oryginał w postaci PDF można znaleźć tutaj.
Czytaj też: Recenzja Assassin’s Creed: Shadows. Japoński asasyn – spełnienie marzeń czy wielkie rozczarowanie?
Najwyższa pora na regulacje w tej sprawie
Nie ma wątpliwości, że czas na zajęcie się tą sprawą właściwie powinien znaleźć się już dawno temu i zgadzam się osobiście z większością zawartych w liście postulatów. Wydaje się też, że jest ostatni moment na ściślejsze uregulowanie pozycji Big Techów – nie tylko w kwestii podatków, ale także innych zobowiązań. Próby w tym kierunku podejmuje oczywiście Unia Europejska, ale tym bardziej należałoby zająć się tym na szczeblu krajowym.
Sprawa podatku cyfrowego i ograniczania nadmiernej swobody oczywiście natychmiast stanie się tematem polityki międzynarodowej, na co wskazuje mało elegancka i zawierające niedwuznaczne groźby reakcja nominowanego na stanowisko ambasadora USA w Polsce Thomasa Rose, który jeszcze przed objęciem oficjalnego stanowiska uznał za stosowne „pouczyć” w tej sprawie polski rząd. Lepiej jednak zrobić to teraz, niż czekać, aż będzie za późno.