Problem wykorzystywania skradzionych numerów PESEL do zawierania nielegalnych umów OC przybrał w ostatnich miesiącach rozmiary epidemii. Eksperci ostrzegają, że oszuści wykorzystują skradzione dane osobowe do kupna nowych polis OC. Skala zjawiska jest alarmująca. Dla przykładu skradziona tożsamość mieszkańca Piotrkowa Trybunalskiego została wykorzystana do zawarcia fałszywych umów kupna-sprzedaży, a także ubezpieczenia aż 27 pojazdów. Mechanizm oszustwa jest prosty: oszuści kupują polisy OC na skradziony numer PESEL. Później opłacają tylko pierwszą ratę, a roszczenia z tytułu niezapłaconych składek spadają na osobę, której dane zostały skradzione.
Dotychczas towarzystwa ubezpieczeniowe znajdowały się w gorszej sytuacji niż inne instytucje finansowe. W przeciwieństwie do banków, firm pożyczkowych, operatorów telekomunikacyjnych i notariuszy, branża ubezpieczeniowa, a także sprzedawcy używanych samochodów nie miała ustawowego obowiązku sprawdzania, czy numer PESEL został zastrzeżony przez konsumenta. Ta luka prawna okazała się szczególnie dotkliwa, ale z pomocą przychodzi wspomniany projekt nowelizacji przepisów zakładający rozszerzenie dostępu do rejestru zastrzeżonych numerów PESEL również dla ubezpieczycieli.
Rejestr zastrzeżonych numerów PESEL również dla ubezpieczycieli
Rejestr zastrzeżonych numerów PESEL został wprowadzony jako element walki z kradzieżą tożsamości. System wprowadzony przez ustawę z 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia niektórych skutków kradzieży tożsamości, został oficjalnie uruchomiony 17 listopada 2023 r. (najpierw w serwisie mObywatel.gov.pl, a następnie 10 stycznia 2024 roku funkcja weszła do aplikacji mObywatel). Od 1 czerwca 2024 r. na określone grupy podmiotów został nałożony obowiązek weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL, jednak branża ubezpieczeniowa dotychczas nie była objęta tym wymogiem. Nowe przepisy zamykają tę lukę prawną. Po przyjęciu nowelizacji firmy ubezpieczeniowe oraz Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny będą mogły pozyskać dane z rejestru o zastrzeżeniu numeru PESEL, co umożliwi blokowanie nielegalnych umów OC już na etapie ich zawierania.
System weryfikacji będzie działał w oparciu o istniejącą infrastrukturę techniczną. Udostępnienie danych z rejestru zastrzeżeń numerów PESEL w drodze weryfikacji wymaga złożenia formalnego wniosku, a podmioty chcące skorzystać z systemu muszą przeprowadzić integrację techniczną. Rozwiązanie ma charakter prewencyjny, a więc przed zawarciem umowy ubezpieczyciel będzie mógł w czasie rzeczywistym zweryfikować, czy numer PESEL klienta nie znajduje się w rejestrze zastrzeżeń. W przypadku pozytywnej weryfikacji zawieranie umowy zostanie automatycznie zablokowane.
Czytaj też: Digital Champions CEE 2025: Wise wyprzedza gigantów. InPost i Allegro tracą pozycję lidera
Projekt nowelizacji musi jeszcze przejść przez pełny proces legislacyjny w Sejmie i Senacie. Po wejściu w życie nowych przepisów Polska będzie miała jeden z najbardziej kompleksowych systemów ochrony przed wykorzystywaniem skradzionych danych osobowych w Europie, obejmujący wszystkie kluczowe sektory gospodarki.